چرا چشمم می‌پرد؟

الو دکتر: هنوز کسی به طور دقیق نمی‌داند که علت این بیماری چیست. زمانی که رخ می‌دهد پلک‌هایتان (اغلب پلک بالایی) طوری چشمک می‌زند که نمی‌توانید جلویش را بگیرید. گاهی اوقات این مسئله بر هر دو چشم شما تأثیر می‌گذارد. در واقع پلک شما برای چند ثانیه تا یک دقیقه خیلی تند می‌لرزد. پزشکان معتقدند که علت این مساله می‌تواند خستگی، استرس و مصرف کافئین باشد. پرش یا انقباض چشم اغلب بدون درد و آسیب بوده و اغلب به خودیِ خود خوب می‌شود. اما اگر این انقباض‌ها خیلی قوی باشد آن‌گاه می‌تواند باعث شود که پلک‌تان به طور کامل بسته شده و مجددا باز شود. اگر این وضعیت متوقف نشود چه اتفاقی خواهد افتاد؟

برخی افراد در کل روز دچار انقباض‌های چشمی می‌شوند. ممکن است این وضعیت تا چند روز، چند هفته و یا حتی چند ماه هم طول بکشد. این مسئله می‌تواند شما را عصبی کرده و بر کیفیت زندگی‌تان تأثیر بگذارد. البته این حالت بسیار نادر بوده اما اگر پرش چشم‌تان خوب نشد، باعث خواهد شد در تمام مواقع چشمک بزنید یا چشمانتان را در هم بکشید. گاهی اوقات این پرش می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد مانند آماس پلک چشم، خشکی چشم‌ها، حساسیت به نور و سرخی چشم.

در موارد بسیار نادر، آن را باید نشانه یک اختلال مغزی یا عصبی دانست مانند فلج بل، دش ماهیچگی، بیماری پارکینسون و سندروم تورُت.

از طرفی ممکن است که این مشکل، عارضه جانبی مصرف برخی داروها باشد که شایع‌ترین آنها داروهایی است که برای درمان روان‌پریشی و صرع مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع پرش یا انقباض چشم

پرش یا انقباض چشم سه نوع شایع دارد. پرش پلک خفیف اغلب با عوامل مرتبط با سبک زندگی مرتبط است مانند خستگی، استرس، کمبود خواب، مصرف تنباکو و یا کافئین. از طرفی ممکن است التهاب سطح چشم (قرنیه) و یا غشایی که داخل پلک را می‌پوشاند هم مسبب آن شود. انقباض چشم خود به خودیِ خوش‌خیم که در افراد میان‌سال تا کمی بالاتر خود را نشان داده و به مرور بدتر می‌شود. این اختلال تنها در ایالات متحده سالانه در ۲۰۰۰ نفر تشخیص داده می‌شود که دچار این مشکل هستند. میزان بروز این اختلال در زنان دو برابر مردان است. این بیماری را نمی‌توان یک بیماری جدی تلقی کرد، اما موارد شدیدتر آن می‌تواند در روند زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. علل آن شامل خستگی، استرس، نور شفاف و روشن، باد و یا آلودگی هواست. وضعیت سوم با پلک زدن‌های بی‌وقفه یا حساسیت چشم آغاز می‌شود. وقتی که بدتر بشود، میزان حساسیت شما به نور بیشتر شده، دید‌تان تیره و تار گشته و دچار انقباض‌های صورت خواهید شد. در موارد حاد، این گرفتگی‌ها می‌تواند بسیار شدید شود در حدی که پلک‌تان تا بیش از ۷ ساعت بسته بماند.

محققان بر این باورند که این مسئله ناشی از ترکیبی از عوامل زیست‌محیطی و ژنتیکی است. اگرچه این بیماری اغلب به شکل تصادفی یا اتفاقی رخ می‌دهد، اما اکثرا در خانواده‌ها به چشم می‌آید.

گرفتگی نیمه صورت هم بسیار نادر است. در این بیماری، هم عضلات اطراف دهان و هم پلک‌تان دچار گرفتگی می‌شود. بر خلاف آن دو نوع قبلی، این نوع تنها بر روی یک بخش از صورت تأثیر می‌گذارد. در اکثر مواقع، علتش به خاطر فشار سرخرگی بر روی عصب‌های صورت است.

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار هر یک از وضعیت‌های زیر بودید حتما باید به پزشک مراجعه نمائید: -پرش یا انقباضی که بیش از یک هفته طول بکشد -اگر پلک‌تان به طور کامل بسته شود -گرفتگی یا انقباض در سایر عضلات صورت -اگر هر نوع قرمزی، تورم و یا ترشحی از چشم دیدید -افتادگی پلک بالایی اگر پزشک تشخیص داد که مشکل اصلی به خاطر مشکل مغزی یا عصبی است، قطعا برخی از نشانه‌های شایع آن را چک خواهد کرده و شما را به یک متخصص عصب‌شناس یا سایر متخصص‌های مربوطه معرفی خواهد کرد.

نحوه درمان

در اکثر موارد، یک پرش یا انقباض خفیف به خودیِ خود خوب می‌شود. سعی کنید همواره به قدر کافی استراحت کرده و مصرف تنباکو و کافئین را کاهش دهید. اگر علت این اختلال، خشکی چشم یا التهاب آن است، می‌توانید از اشک‌های مصنوعی بدون نسخه استفاده کنید؛ چرا که اغلب باعث کاهش پرش یا انقباض چشم خواهد شد.

تاکنون پزشکان نتوانسته‌اند درمانی برای انقباض چشم خود به خودیِ خوش‌خیم بیابند. اما روش‌های درمانی متعددی می‌تواند شدت آن را کاهش دهد. یکی از شایع‌ترین روش‌های درمانی، روش توکسین بوتولینوم (مانند بوتاکس، دیسپورت و زئومین) است. این روش اغلب برای گرفتگی نیمه صورت استفاده می‌شود. طی این روش، پزشک مقداری از این مایع را به عضلات چشم تزریق نموده تا میزان گرفتگی را کاهش دهد. اثرات آن تنها چند ماه دوام داشته پیش از آنکه به آهستگی از بین برود و باید مجددا بعد از چند ماه تزریق‌ها را انجام دهید.