تلاش عربستان برای دستیابی به بمب اتم

باشگاه خبرنگاران: یکی از کشورهایی که در این زمینه در یک دهه اخیر از لحاظ زیرساختی گام هایی را برداشته ، پادشاهی عربستان سعودی بوده است . یک کارشناس اطلاعاتی در کتابی که بر اساس بررسی دقیق آثار نویسندگان عرب درباره موضوع هسته ای منتشر کرده است، اینگونه نتیجه گیری کرد که اگر ایران به هر دلیلی، محدودیت های اعمال شده در برجام را رها کند، ملک سلمان، پادشاه عربستان برای دستیابی به بمب هسته ای تلاش خواهد کرد. مؤسسه مطالعاتی بروکینگز در گزارشی به قلم بروس ریدل در پایگاه اینترنتی خود نوشت: توافق هسته ای ایران با مشکل رو به رو شده است. "دونالد ترامپ"، رئیس جمهور منتخب آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به شدت انتقاد کرده است. اگر توافق هسته ای ایران از مسیر خود منحرف شود، عربستان سعودی - که از دیگر منتقدان برجام است- چه خواهد کرد؟ کتاب جدیدی منتشر شده است که حاوی اطلاعات قابل توجهی برای پاسخ دادن به این سؤال است. نورمن سیگار، کارشناس اطلاعاتی دیرینه به تازگی بر اساس پژوهش و بررسی کامل همه آثار نویسندگان سعودی درباره موضوع تولید و گسترش تسلیحات هسته ای از دهه ها پیش که این موضوع برای نخستین بار در عربستان مورد توجه قرار گرفت، کتابی را با عنوان «عربستان سعودی و تسلیحات هسته ای: دیدگاه کشورها درباره بمب (هسته ای) چیست؟» چاپ کرد. سیگار در کتاب خود به سخنان اعضای خاندان حاکم عربستان که در مطبوعات این کشور نقل قول شده است، توجه ویژه ای کرده است. سیگار به خواننده یادآوری می کند که موضوع هسته ای در منطقه غرب آسیا در اسرائیل آغاز شد. نگرانی های عربستان درباره سلاح های هسته ای نخستین بار بر اسرائیل متمرکز بود. بر اساس گزارشی که سیگار کشف کرد، ملک فهد، پادشاه وقت عربستان ژوئیه 1990 به حسنی مبارک، رئیس جمهور وقت مصر گفت که «اسرائیل در حال حاضر نگرانی اصلی ما» در زمینه هسته ای است. به گفته سیگار، در پی عملیات «طوفان صحرا»، تهدید اسرائیل به اولویت اصلی برای سعودی ها تبدیل شد. برای مثال، شاهزاده مقرن - رئیس وقت دستگاه اطلاعاتی عربستان که اندکی بعد به سمت ولیعهد منصوب شد- سال 2006 گفت: قرار داشتن زرادخانه هسته ای در اختیار اسرائیل، بزرگترین تهدید راهبردی دائمی برای امنیت خلیج (فارس) در کوتاه مدت و میان مدت محسوب می شود. بر اساس این کتاب، با اینکه اسرائیل همچنان بخش عمده اندیشه های راهبردی عربستان را به خود اختصاص می دهد، اما در حال حاضر، ایران به اولویت عربستان تبدیل شده است. سیگار بر اساس بررسی دقیق خود این طور نتیجه گیری می کند که اگر ایران محدودیت های اعمال شده در برجام را به هر دلیلی رها کند، ملک سلمان، پادشاه عربستان برای دستیابی به بمب هسته ای تلاش خواهد کرد. عربستان تخصص فنی و پایگاه صنعتی برای ساخت بمب هسته ای ندارد. حتی اگر این کشور یک برنامه فشرده را آغاز کند، سال ها و شاید دهه ها طول بکشد تا به بمب هسته ای دست یابد. در نتیجه، سه دهه است که پیوسته گزارش هایی درباره توافق محرمانه عربستان و پاکستان مبنی بر این منتشر می شود که در صورت نیاز ریاض، اسلام آباد بمب هسته ای در اختیار آن قرار خواهد داد. به طور قطع، نه ریاض و نه اسلام آباد، به صراحت در این باره سخن نمی گویند. اما هر از چند گاهی به امکان چنین اقدامی اشاره می کنند. رابطه ملک سلمان با پاکستان پس از پادشاهی وی به خاطر جنگ عربستان در یمن، شروع خوبی نداشت. نواز شریف، نخست وزیر پاکستان درخواست ملک سلمان را برای همکاری نظامی در جنگ یمن رد کرد. وی با وجود سال ها کمک سعودی ها به پاکستان، همکاری فشرده نظامی و اطلاعاتی دو کشور در طول دهه ها، و این واقعیت که سعودی ها پس از برکناری نواز شریف در پی کودتای نظامی در پاکستان در سال 1999، به وی پناهندگی داده بودند، درخواست آنها را رد کرد. نواز شریف مطمئن نبود که پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، وزیر دفاع وی راهبرد یا پایان قابل قبولی برای این جنگ مد نظر داشته باشند. پارلمان پاکستان به اجماع رسید که در جنگ یمن مداخله نکند و از نواز شریف حمایت کرد. رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان نیز با این امر موافقت کرد. بنابراین اگر ریاض با بر هم خوردن توافق هسته ای ایران رو به رو شود، باید در رابطه خود با پاکستان بازنگری کند. ماه گذشته فرد جدیدی به سمت رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان منصوب شد. قمر جاوید باجوه، فرمانده جدید ارتش پاکستان از جمله زرادخانه هسته ای این کشور است. سرعت پیشرفت برنامه تسیلحات هسته ای پاکستان بیش از همه کشورهای جهان است. این احتمال وجود دارد که فرمانده جدید ارتش پاکستان در اوایل دوره تصدی خود به این سمت به عربستان سفر کند. آنچه در پشت درهای بسته کاخ سلطنتی عربستان درباره آن بحث خواهد شد، موضوعی است که علاقه زیادی به آن به وجود دارد. البته آمریکایی ها در ظاهر با بمب اتمی رژیم سعودی مخالفت می کنند اما واقعیت این است که این کشور هم موافق دستیابی عربستان به بمب اتم است چرا که در جنگ یمن بمب های خوشه ای را به ارزش ده ها میلیون دلار به رژیم سعودی فروخته است. «جان کری» وزیر خارجه آمریکا سال گذشته در یک سخنرانی درباره احتمال دستیابی رژیم سعودی به بمب اتم گفـت: نگرانی هایی وجود دارد که عربستان سعودی بخواهد از پاکستان بمب اتم خریداری کند. وی در ادامه افزود: اگر عربستان سعودی از پاکستان بمب اتم بخرد باید منتظر تمام عواقب آن باشد. یقیناً بمب اتمی نمی تواند باعث حفظ امنیت عربستان سعودی شود و رسیدن به آن نیز خیلی آسان نیست. کری در ادامه گفت: ریاض باید به این موضوع آگاه باشد که برای دستیابی به انرژی هسته ای باید مراحل قانونی آن را طی کند. البته آمریکایی ها در ظاهر با بمب اتمی رژیم سعودی مخالفت می کنند اما واقعیت این است که این کشور هم موافق دستیابی عربستان به بمب اتم است چرا که در جنگ یمن بمب های خوشه ای را به ارزش ده ها میلیون دلار به رژیم سعودی فروخته است.