آیا لامپ‌های کم‌مصرف سرطان‌زاست؟

خ پدرام مهدیان، عضو سندیکای صنعت برق در حاشیه بازدید از کارخانه لامپ سازی در جمع خبرنگاران گفت: مصرف لامپ در کشور حدود ۱۰۰ میلیون تخمین زده می شود و در حال حاضر حجم تولید این کارخانه ۳.۵ میلیون انواع لامپ کم مصرف از پنج وات تا ۱۵۰ وات است و لامپ های LED نیز از ۵ تا ۱۵۰ وات در لیست تولیدات ما قرار دارند.

وی افزود: طی چند سال گذشته برخی می خواستند لامپ های LED را که به قیمت بالاتری به فروش رسانده و مردم را راضی به خرید این نوع لامپ ها کنند لذا بحث سرطان زا بودن کم مصرف ها را مطرح کردند در حالی که لامپ های کم مصرف همان مهتابی هایی هستند که ۷۰ سال در کل دنیا از جمله اروپا و امریکا در حال مصرف هستند.

وی با اشاره به اینکه هیچ محصولی تا فایده نداشته باشد در دنیا فراگیر نمی شود، ادامه داد: آنچه به عنوان سرطان زا بودن لامپ های کم مصرف اشاره می شود اینکه می گویند UV دارد، در حالی که میزان آن یک پنجاه تا ۰.۰۱ حد مجاز است و وزارت بهداشت کانادا نیز در سال ۲۰۰۹ طبق تحقیقی مفصل این موضوع را کلا رد کرده تا نگرانی مردم برطرف شود.

این عضو سندیکای صنعت برق تاکید کرد: قبلا جیوه از طریق دودکش نیروگاه ها بواسطه سوخت های فسیلی وارد اتمسفر می شد؛ به طوری که به ازای هر لامپ رشته ای ۱۰۰ وات معادل عمر یک لامپ کم مصرف ۱۰ میلی گرم جیوه از طریق نیروگاه ها وارد هوا می شد و از طریق باران به زمین می بارید و وارد چرخه غذایی و آب دریاها و رودها می شد که با آمدن لامپ های کم مصرف که مصرف برق را یک پنجم کرد، میزان انتشار دوده از طریق نیروگاه ها به یک پنجم کاهش یافت یعنی ۱۰ میلی گرم تبدیل به دو میلی گرم شد. در لامپ کم مصرف هم بین ۲.۵ تا ۳ میلی گرم جیوه مصرف می شود یعنی برایند این است که اگر یک لامپ کم مصرف در دنیا استفاده می شود پنج میلی گرم مصرف جیوه در دنیا پایین می آید. بنابراین با ورود تکنولوژی لامپ کم مصرف، میزان جیوه منتشر شده در محیط زیست نصف شده است.

لامپ‌های کم مصرف پس از شکستن بدون تماس دست جمع آوری و در کیسه های سر بسته دفع شوند

وی ادامه داد: باید به خاطر داشت که میزان جیوه استفاده شده در لامپ های کم مصرف ۲.۵ تا ۳ میلی گرم یعنی به اندازه یک نقطه روی کاغذ است و تا زمانی که لامپ شکسته نشود نگرانی وجود ندارد اما پس از شکستن توصیه می شود که بدون تماس دست جمع آوری شده و در کیسه های سر بسته دفع شود.

مهدیان با اشاره به اینکه نمی توان لزوما بین لامپ کم مصرف و LED تفکیک قائل شد و یکی را بر دیگری ارجح دانست، اظهار کرد: لامپ LED تحول بزرگ در صنعت روشنایی بوده از جمله باعث بالا رفتن کارایی و بازدهی شد یعنی با مصرف یک وات برق حدود ۱۰ تا ۱۲ وات نور دریافت می کنیم اما با ورود لامپ رشته ای میزان دریافت نور به ۶۰ واحد رسید.

وی در ادامه اجباری نبودن استاندارد عملکردی و همچنین واردات محصولات بی کیفیت از چین و پاکستان را از جمله آسیب های وارده به این صنعت دانست و گفت: در لامپ LED استاندارد عملکردی اجباری نشده مثلا ممکن است لامپ ۲۰ وات به جای ۵۰ وات فروخته شود البته این قضیه در مورد لامپ های کم مصرف حل شده است.

وی افزود: حفظ منافع مصرف کننده نباید لزوما منوط به سرطان زا بودن شود بلکه با مصرف لامپ های غیر کم مصرف عملا پول کشور دور ریخته می شود و مصرف برق نیز بیشتر است. باید بدانیم زمانی که در لامپهای LED پوشش فسفر از بین می رود و نور آبی از خودش ساطع می کند، مضر خواهد بود ضمن اینکه آنچه قطعی است اینکه یک لامپ LED بی کیفیت و بنجل وارداتی ۵۰ برابر به مصرف کننده زیان مالی وارد می کند.

وی ادامه داد: طول عمر، میزان و کیفیت نور نیز اهمیت دارد زیرا ممکن است استفاده کننده مسموم شود و انرژی کافی نگیرد و ۱۰ برابر جیوه ای که بابت شکستن لامپ ضرر دارد، آسیب می رساند. پیشنهاد ما این است که مراکز حاکمیتی مثل شهرداری ها و وزارت صنایع برای جلوگیری از شکستن لامپها کمک کنند که این لامپها بازیافت شوند و در مقابل مردم تشویق شوند.

مهدیان تاکید کرد: با توجه به اینکه صنعت الکترونیک در کشور ما اصلا پا نگرفته است بیشتر اقلام مورد نیاز برای تولیدیک لامپ وارداتی است. البته در تمام دنیا مواد اولیه لوازم الکترونیک از چین وارد می شود. بواسطه حمایت های وزارت نیرو که در فاصله سالهای ۸۰ تا ۸۸ لامپ کم مصرف بصورت یارانه ای داده شد از این لامپ ها استقبال خوبی صورت گرفت و ایران یکی از کشورهای پیشرو در این زمینه است.

وی خاطرنشان کرد: بواسطه رونق استفاده از لامپ های کم مصرف در کشور ۱.۵ میلیارد بشکه نفت در مصرف انرژی صرفه جویی شده که ۱۵ درصد مصرف کل کشور است و البته فواید زیست محیطی نیز که بدنبال داشته زیرا نفت کمتری سوزانده شده و دی اکسید کربن کمتری در اتمسفر انتشار یافته بنابراین منابع کشور نیز به هدر نرفته است.