ارائه داده‌نمای موضوعی کتاب در قالب نرم افزار/ به همه سوالات برای انتخاب کتاب پاسخ می‌دهیم

سرویس فرهنگی فردا؛ فاطمه قربان نیا: طرح های اینفوگرافی کتاب از اقدامات طرح ترویجی کتاب به شمار میرود که چند وقتی ست در دست اجراست. این طرح ها با در دسترس قرار دادن راحت تر اطلاعات کتابها به مخاطب این امکان را میدهد که سریعتر و با دقت بیشتری به کتاب هدفی که میخواهد برسد.

محمد حقی مشاور عالی مجمع ناشران انقلاب از محققان و ایده پردازان این طرح است که برای اطلاع از جزئیات این طرح گفت و گوی کوتاهی با او داشتیم.

ایده ای برای معرفی مختصر کتابها

حقی ایده ی اولیه این طرح را ناشی از سوالات مکرر مخاطبان برای انتخاب کتاب مورد نظرشان عنوان کرد و گفت: اصل مسئله از اینجا شروع شد که ما با سوالهایی مواجه میشدیم که مخاطبان در جست و جوی آنها را مطرح میکردند و هزاران قید و بند برای انتخاب کتاب وجود داشت، مثلا اگر دنبال کتاب عاشقانه ای می گشتند که تاریخی باشد و مباحث اعتقادی هم داشته باشد، این سوالات وقتی زیاد میشود نشانگر این است که مسئله ای برای مخاطب وجود دارد و جایی هم نیست که پاسخگوی این سوال و دغدغه مخاطب باشد.

وی افزود: در حوزه نشر برخی کتابها بطور مختصر معرفی میشد ولی اینکه دقیقا معلوم شود این کتاب چیست و دارای چه محتواهایی هست، چه المانهایی دارد و به درد کدام مخاطب میخورد برنامه ریزی خاصی نشده بود. این باعث شد ما به ایده ای برسیم برای طرحهای مطالعاتی که دو سه ساله در مجمع ناشران ارائه میشود و در نمایشگاه کتاب در قالب بروشور به مخاطبان ارائه شد.

حجم انبوه کتاب با موضوعات شبیه به هم

مشاور عالی مجمع ناشران کتاب در ادامه تصریح کرد: اما نکته ای که جلوتر مواجه شدیم انبوهی از کتابهای خوب، مناسب و مفیدی بود که اینها ارتباطاتی باهم داشتند و بی ارتباط نبودند، از آنطرف هم هرکدام طعم و مزه خاصی داشت و به موضوع خاصی اشاره میکرد و هرکدام یک مسئله ای را جواب میداد، اینجا به ایده ی اینفوگرافی یا داده نمای کتاب رسیدیم.

ارتباط کارشناس یا مخاطب

حقی به ارتباط کارشناس و مخاطب برای یافتن کتاب اشاره کرد و گفت: کارویژه ی این مسئله این بود که خیلی از مخاطبین وقتی با موضوعی مواجه میشوند ارتباطشان با آن موضوع ارتباط مختصر و اجمالی هست، مثلا کسی دنبال کتابی با موضوع ازدواج می گردد خب ازدواج مفهومی هست با هزاران انشعاب و انشقاق، مثلا ازدواج کردی یا نه، اگر ازدواج کردی در چه مرحله ای هستی و ... یعنی جوینده کتاب اول احساس میکند اگر کتابی در مورد ازدواج پیدا کند کارش راه میوفتد، ولی ما در اینفوگرافی کارشناس را گذاشتیم در مقام کسی که با مخاطب حرف میزند و او دقیقا در مورد موضوع از فرد سوال میکند و در مورد آسیبها و موانع و راهکارها مشاوره میدهد.

وی افزود: کارشناس با سوالاتی که کارشناس بطور مسمتر از مخاطب فرضی میپرسید مسئله ی اجمالی مخاطب را به یک مسئله ی تفسیری تبدیل میکند، یعنی به مخاطب میگوید شما دنبال فلان موضوع میگشتی با این جزئیات این گزینه ها برای شما مطرح است.

بطور مثال فردی میگوید من به تاریخ علاقمندم، سوال میشود به کدام مقطع آن، کتابهای مفصل یا جزئی، آیا دنبال خاطرات هستی یا زندگی بزرگان و مشاهیر یا دنبال مبانی و فلسفه تاریخ هستی؟ مدام سوال پرسیده میشود تا دقیقا معلوم شود مخاطب دنبال چه کتابی می گردد.

حقی برای درک بهتر از سازوکار این موضوع مثال دیگری را مطرح کرد: مثلا یک نفری به پزشک مراجعه میکند، پزشک شروع میکند از بیمار سوال پرسیدن، در مورد فشار خون و نبض و اینگونه مسائل را میپرسد ، برای چه میپرسد؟ برای اینکه بیماری یک مفهوم کلی هست و بر اساس این علائم معلوم میشود که مخاطب چه نیازی دارد.

در اینفوگرافی منطق این است، کارشناس مدام سوال میپرسد که معلوم کند مخاطب دنبال چه محتوایی میگردد، فکر میکنم این مثال در مورد اینفوگرافی ها گویا باشد.

در کل این توضیحات تقریبا فلسفه ی وجودی و ضرورت ایده ی داده نما بود که در سامانه کارشناسی تولید شد.

داده نمای موضوعی کتاب در قالب نرم افزار

وی در خصوص زمان ارائه ی این داده نماها گفت: به زودی بصورت نقشه هایی در قالب نرم آفزازی یا نقشه دیواری در اختیار مخاطب قرار خواهد گرفت و در حال انجام تدارک این اقدامات هستیم.

حقی کتابخانه و دانشگاهها را از اصلی ترین مکانهای ارائه داده نماها برشمرد و گفت: این کار برای مخاطب حوزه تخصصی کتاب هست که در کتابخانه ها بیشتر حضور دارند، باید هماهنگی با نهاد کتابخانه ها صورت بگیرد که این نقشه ها در کتابخانه های سراسر کشور نصب و برای مخاطب قابل استفاده باشد.