«آس‌وپاس» ملقمه‌ای از فیلم‌های سینمای قبل از انقلاب

سرویس فرهنگی فردا: در ابتدای برنامه، اسلامیان مدیر روابط عمومی جشنواره مردمی "عمار" از اوضاع و احوال این جشنواره صحبت کرد و بیان داشت: ان شاالله از هشتم دی افتتاحیه جشنواره را خواهیم داشت، زمان ارسال فیلم به پایان رسیده و در بخش فیلم حول و حوش 1200 اثر ارسال شده است. امسال مرکز جشنواره دوباره سینما فلسطین است و بخش رادیویی اضافه شده و تا پانزدهم آذر امکان ارسال آثار رادیویی وجود دارد و تقریباً 200 اثر رادیویی رسیده است. برای ما مهم، سوژه‌های مردمی مغفول مانده است که دارند از بین می‌روند که با دوربین یا موبایل ضبط شود و اگر فرصت باشد به حرفه‌ای‌ترها معرفی و ساخته شود. بخش فرعی استندآپ کمدی هم اضافه شده که ضبط شده هستند و تقریباً حرفه‌ای است و در بخش برنامه‌های تلویزیونی قرار گرفته است. مهدی مافی اخبار سینمای جهان را بیان کرد و گفت: انجمن منتقدان جایزه‌ای را به فیلم «فروشنده» اهدا کرد و حقیقت این است که جوایز زیادی پخش می‌شود ولی ارزش این جایزه به اندازه ارزش جوایز اصلی آخر سال نیست و باید دید در جوایز اصلی می‌تواند موفق باشد یا خیر. فروشنده شانس خوبی برای نامزدی در اسکار دارد اما اینکه بگوییم به خاطر بردن این جایزه گام مهمی برای اسکار برداشته، اینطور نیست به خاطر اینکه در هفته گذشته هم در جوایز مستقل فیلم اروپا که نامزدهایش اعلام شد فروشنده نبود ولی تمام رقبای آن نامزد شده بودند، در هرحال نمی‌توان پیش‌بینی کرد. وی ادامه داد: جشنواره «تالین» از جشنواره‌های معتبر اروپایی است و اهمیت آن بیش از اینکه به خاطر برگزاری فستیوال باشد به خاطر بازار فیلم تالین است که بزرگترین بازار فیلم در اروپای شرقی به حساب می‌آید که بیشترین محصولات و تولیدات اروپای شرقی در این بازار عرضه می‌شود وگرنه اینکه جوایز معتبر باشند اینطور نیست. ضمن اینکه جشنواره تازه‌تأسیسی هست و در دهه 90 تأسیس شده است و به جز یک سال در هیچ دوره نبوده که فیلمی که موفق می‌شود جایزه اصلی این جشنواره را بگیرد افتخار فوق‌العاده‌ای پیدا کند. خبر بعد این است که مهمترین جوایز انیمیشن دنیا ؟؟؟ (01:40) است که نامزدهایش با تمام جزئیات در این هفته اعلام شدند که مهمترین جوایز انیمیشن جهان هست. انصاری نکاتی را در نقد فیلم «آس‌و‌پاس» بیان کرد و گفت: ذهنم درگیر این فیلم و این نوع سینماست و این علفی که هرروز دارد قد می‌کشد و باعث این می‌شود که رویش‌های خوب دیده نشود. آس و پاس فیلمی اورجینال و اصیل نیست و از اسم و کاراکتر و خواننده‌های فیلم و موسیقی و جزئیات فیلم ملقمه‌ای از فیلم‌های عامه پسند سطحی دوران قبل از انقلاب است. در نگاه اول فیلم بانمکی هست، شخصیتی در فیلم نداریم و حالت فیلم گرته‌برداری شده از فیلم‌های دیگر است و به طرز عجیب و غریبی شخصیت اصلی فیلم احمق است و این حماقت خیلی ناراحت‌کننده و تعجب‌برانگیز است. وی اضافه داشت: یک بخش دیگر فیلم که خیلی ناراحت‌کننده است حجم بسیار زیاد آن است که وقت مخاطب را تلف می‌کند و حتّی با داستان کلیشه‌ای هم فیلم جلو نمی‌رود بلکه یکهو یک ربع تا بیست دقیقه رقص و آواز و یکسری خواننده‌های قبل از انقلاب را داریم که گریم‌شده آمدند و جابه‌جا مخاطب سالن از نحوه گریم و نوع خواندن شعرهای قبل از انقلابی می‌خندد که این یکی از جذابترین بخش‌ها در نگاه مخاطب است. فیلم به شدت وامدار مهران مدیری است به خاطر شخصیت بهروز عشقی در فیلم «در حاشیه» که آقای غفوریان آن را تکرار می‌کند. ترکیبی از رقص و عشق مثلثی و پسر فقیر و دختر پولدار و ترکیب آن با سینمای کودک است! آس و پاس را نمی‌شود توصیف کرد و فقط باید دید! باید به علت فروش فیلم‌های پرمخاطب در رسانه‌ها پرداخته شود صباغ به عدم توجه نشریات مختلف به فیلم‌های پرفروش اشاره کرد و گفت: نشریات سینمایی از مجلات تا سه روزنامه سینمایی و سایت‌های مختلفی نگاه جامعی به سینما ندارند یعنی یا نگاهشان به یک نگاه زیبایی‌شناسی به سینما خلاصه شده که طبیعتاً تبعات آن این است که آس و پاس فیلم خوبی نیست و هیچ‌چیزی هم برای پرداخت ندارد، پس نتیجه این می‌شود این فیلم را حذف کنیم و وقتی این فیلم را حذف کنیم اتفاق جالب این است که صفحات مجلات و سایتها را پر از مطالب سینمایی می‌کنیم اما فیلم‌های پرفروش هیچ‌جایی در آن ندارند. باید به این فیلم‌ها این نگاه را داشت که چرا دارد می‌فروشد و متاسفانه این در نشریات ما پرداخت نمی‌شود در صورتی که درباره فیلم‌های هنر و تجربه که شاید مخاطبینش به تعداد انگشتان دست باشند مطلب نوشته می‌شود. فیلم آس‌وپاس مثل بقیه فیلم‌های آقای فرحبخش که تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشته یک کمدی هست که برگرفته از یک فیلم با همین نام است که ناصر ملک‌مطیعی سال 40 بازی کرده است. فضای فانتزی این فیلم، می‌تواند یکی از علل استقبال مخاطبان باشد وی درباره علت فروش بالای فیلم «آس و پاس» اظهار داشت: فکر می‌کنم یکی از دلایلی که تماشاگر به این فیلم رو آورده و فیلم اول هست ترکیب این کمدی با یک فانتزی بامزه است که به همراه یکسری تصویرسازی‌هایی که کمتر در سینما داریم و شاید برای مخاطب کودک جذاب‌تر باشد و یک رؤیاپردازی که داستان دارد باعث شده مخاطب به این طرف گرایش پیدا کند. قطعاً ایرادات زیادی دارد و نمی‌توان گفت از لحاظ زیبایی‌شناسی فیلم خوبیست ولی می‌تواند این اطلاع را به ما دهد که مخاطب امروز دنبال تنوع ژانر می‌گردد و باید روی این کار شود تا ذائقه مخاطب به دست بیاید و فیلم‌های این‌چنینی ساخته شود تا یک بُعد زیبایی‌شناسی نسبی هم پیدا کند تا بتوانیم چنین جریانی در سینما داشته باشیم. مجری برنامه سؤال کرد: «آیا معتقدید مخاطب در وضعیتی به سر می‌برد که تنوع محصولی‌اش اگر مرتفع شود دیگر کیفیت محصول برایش مهم نیست و اقبال نشان می‌دهد؟» «آس‌وپاس» یک فیلم سرگرم‌کننده و بی‌آزار است صباغ پاسخ داد: باید حداقل‌هایی هم داشته باشد، خیلی کمدی از جنس فیلم‌فارسی داشتیم که شکست خورده است، در آس‌وپاس تک‌ژانر بودن را می‌بینیم و این را در فیلم تا حدودی به وجود آورده است و تماشاگر اینها را ندیده و کنجکاو می‌شود که ببیند. یک نکته دیگر این است که الان تبلیغات شخصیتهای سیاسی و اجتماعی روز به روز درباره فیلم‌ها بیشتر می‌شود ولی آس‌وپاس اینها را هم ندارد و این موجب اقبال مخاطب است، ضمن اینکه تصویرسازی‌ها و فضای فانتزی‌ برای تماشاگر جذاب بوده و یک فیلم سرگرم‌کننده و ‌بی‌آزار است. انصاری نیز در ادامه صحبتهای وی بیان داشت: در دهه 80 و سالهای قبل‌تر این نوع سینما را جدی نگرفتیم و به عنوان سینمای بدنه درباره آن صحبت کردیم و اگر هم اشکالی در این نوع سینما می‌دیدیم سراغ‌ جایگزین‌ها نرفتیم که سلیقه مخاطب تنزل یابد. اگر در این فیلم جذابیتهای بصری موجب اقبال مخاطب شده، فیلم‌های سه‌بُعدی هم در سینمای ایران داشتیم چرا استقبال مخاطب از آنها متفاوت است و چشمگیر نیست؟ نکته‌ای که در آس‌وپاس هست و فیلم را به فضای سینمای هند نزدیک می‌کند آن مخدر بودن فیلم و چشمگیر بودن و دهن‌پُرکن بودن بخشهایی از فیلم هست، لوکیشن‌ها خیلی تجملاتی و رؤیایی بود و شاید اینها هم موجب استقبال بخشی از مخاطبین شد. وی افزود: بخشی از سینمای بدنه قبل از انقلاب یک اتفاق تراژیک در نوع داستان‌پردازی و تنزل ژانر کمدی و سلیقه مخاطب، اما این اتفاق تراژیک یکبار در دهه 80 به صورت کمدی می‌افتد، سلیقه 90 سلیقه مخاطب بالاتر آمد و فیلم‌های بهتری در صدر لیست فروش قرار گرفتند اما ظاهراً این اتفاق دقیق تحلیل نشده و علت رویگردانی مردم از فیلم‌های کمدی عامه‌پسند برای این بوده که به تکرار و یکنواختی رسیدند. شاید اتفاقی که امسال در فروش افتاده کمک کرده به اینکه دوباره اقبال به این فیلم‌های عام‌پسند سطحی در حوزه طنز بیشتر شود. انصاری در بررسی دلایل استقبال از فیلم خاطرنشان کرد: وقتی مخاطب از «سالوادور» و «50 کیلو آلبالو» استقبال می‌کند از «آس‌وپاس» هم استقبال می‌کند، حالا آس‌وپاس یک فضای فانتزی هم ضمیمه کرده و یک نوع گریم خوش آب و رنگی هم دارد و استقبال دیگری هم شده است که این در ظاهر امر اشتباه نیست. اما سه سؤال اصلی در حوزه بررسی این فیلم داریم: 1)چرا چنین فیلمی باید ساخته شود و چرا ساخته می‌شود؟ 2)چرا مخاطب استقبال می‌کند؟ 3)این فیلم مبتذل، سطحی و دارای اشکال است اما چه کسی باید روی ارتقای سلیقه مخاطب باید فکر کند؟ این سؤال را باید از کسانی بپرسیم که در جایگاه سیاستگذاری و تصمیم‌گیری هستند و باید به سرعت و دقت پاسخ داده شوند. وی در پاسخ به این سؤال که: «چرا مردم توجهی به پیشنهاد کارشناسان و حتی کسانی که در فضای جامعه دارای شأن و مقام هستند از هنرمند و سیاستمدار و... ندارند و نظرات آنان در انتخاب مردم اثرگذار نیست؟» نگاه ما به فرهنگ و خوراک فکری، به اندازه خوراک جسمی هم نیست! انصاری در پاسخ اظهار داشت: ممکن است جایگاه منتقد این نباشد که به حرف او استناد و اعتماد کرد و یا فعال سیاسی و مدنی یا دانشمندی که می‌گوید برای لذت روحی و خلا اطلاعات این فیلم را ببینید، نگاه ما به فرهنگ و خوراک فکری به اندازه اهمیت خوراک جسمی نیست. خود مردم هم بعضاً توجه ندارند که این محصول فرهنگی می‌تواند همانقدری به روحشان آسیب بزند که یک غذا به بدنشان می‌زند. منتقد، فعال فرهنگی و دانشمند کجا این حرفش را می‌زند؟ در مجله، تلویزیون و...؛ آمار استفاده از اینها چقدر است؟ فرزاد طالبی مسئول دفتر موسیقی وزارت ارشاد، درباره مجوز فیلم «آس‌و‌پاس» صحبت کرد و گفت: هر کار موسیقایی که در فضای سینمایی عرضه می‌شود باید از حوزه تخصصی آن که دفتر موسیقی وزارت ارشاد است مجوز بگیرد، اینکه این کار یا کار دیگر مجوز را گرفته یا نگرفته پیگیری موضوع حتماً توسط دفتر موسیقی اتفاق نمی‌افتد یعنی ما دنبال این نخواهیم بود که تمام کارهای سینمایی را نگاه کنیم که فلان اثر مجوز گرفته یا خیر. هر اثر حتماً باید مراحل مجوز را طی کند و اگر این مسیر را طی نکرد باید نظارت و ارزشیابی پاسخ دهد. طالبی اضافه داشت: شورای تخصصی موسیقی کار را می‌بینند و نظر می‌دهند و منطقی نیست که درباره مجوز این فیلم از من سؤال شود، مدیر کل ساختار مدیریتی را اداره می‌کند و آنجا حوزه‌های کارشناسی خود را دارد. برنامه رادیویی سینمامعیار پنجشنبه‌ها ساعت 14:30 از رادیو گفت و‌گو پخش می‌شود، برنامه‌ای با اجرای سید امیر جاوید و تهیه‌کنندگی و سردبیری محمدجواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلم‌های روی پرده را بالا ببرد.