ناتو به دنبال تجدید قوا در آسیای مرکزی است

خبرگزاری فارس: «آندری گروزین» مدیر بخش آسیای مرکزی مؤسسه مستقل کشورهای مشترک‌المنافع با اشاره به تصمیم مبهم مقامات ناتو در خصوص تعطیلی یکی از پایگاه‌هایشان در ازبکستان، اظهار داشت: این تصمیم نشان‌دهنده ناکارآمدی این سازمان است. به اعتقاد این کارشناس یکی از دلایل چنین تصمیمی، کاهش احتمالی فعالیت ائتلاف غربی در افغانستان است ضمن آنکه نفوذ غرب به ویژه آمریکا در آسیای مرکزی در حال کاهش بوده و این موضوع به نوبه خود موجب لغو بسیاری از پروژه‌های مربوط به امنیت و حتی پروژه به اصطلاح توسعه جامعه مدنی شده است. وی افزود: طی 2 سال اخیر، شکایت‌های کارشناسان غربی و روزنامه‌نگاران نسبت به کاهش بودجه شدت گرفته است و آمریکا از عهده مخارج آنها برنمی‌آید، از طرف دیگر نیز ظاهرا «واشنگتن» هر چقدر بودجه برای تحقق اهداف خود به آسیای مرکزی اختصاص می‌دهد، بی‌فایده است. این کارشناس تأکید کرد: هیچ جامعه دموکراتیکی در در اینجا به وجود نیامده است و سیاستمداران تنها از روش‌های دموکراتیک را تقلید می‌کنند. در واقع اثر آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در نظام‌های سیاسی منطقه، بسیار محدود بوده است. وی گفت: پس از بسته شدن پایگاه «ماناس»، که رسما به عنوان یک مرکز حمل‌ونقل ترانزیت شناخته شده بود، آمریکایی‌ها وانمود کردند که به آن پایگاه نیاز زیادی هم نبوده، اگرچه این اتفاق به حضور نظامی-سیاسی آمریکا در منطقه ضربه سختی وارد نمود. گروزین افزود: پس از استفاده از زور و اجبار در شورش «اندیجان» و گفته‌هایی از قبیل اینکه «اسلام کریم‌اف» را باید در یک سلول همراه با «اسلوبودان میلوشیویچ» زندانی کرد، پایگاه «خان‌آباد» هم به تعطیلی کشید. وی تصریح کرد: همکاری نظامی ازبکستان با ناتو کاهش یافته و این به خاطر نوسانات در سیاست خارجی این جمهوری و چرخش آنها به سمت همکاری مجدد با غرب بود، در عین حال که بی اعتمادی ازبک‌ها نسبت به نرخ دلار آمریکا و ترس از استراتژی جدید غربی‌ها برای ایجاد تزلزل در نظام سیاسی تاشکند همچنان باقی مانده است. این کارشناس همچنین اظهار داشت: دفتر ناتو در تاشکند، در واقع، مکان سنجیدن میزان «حوادث تصویری» برای روزنامه‌نگاران و کارشناسان محلی بود. به گفته وی، آمریکا امیدوار بود که در ابتدا از طریق افتتاح این دفتر، حضور نظامی خود را نیز در یکی از این پایگاه‌ها افزایش دهد، اما در حال حاضر به گفته مدیر اجرایی رئیس‌جمهور ازبکستان، ایالات متحده باید بداند که هر چقدر هم که دارای نفوذ و قدرت باشد، هیچ پایگاه نظامی خارجی اجازه استقرار در خاک این کشور را ندارد. به گفته این کارشناس، هنوز برای بحث در مورد تضعیف موضع ناتو در آسیای مرکزی زود است و این اتحادیه برای بازسازی خود مسیر درستی را در پیش گرفته است (فعلا عقب‌نشینی می‌کند)، همانند تغییر سیاست خارجی در افغانستان، زمانی که نیروهای غربی در افغانستان به 100 هزار نفر رسید، این سیاست هوشمندتر و کم‌هزینه‌تر بود. وی یادآور شد که ترامپ در پاسخ به اینکه آیا ناتو طبق ماده 5 معاهده واشنگتن، از متحدان خود در اروپا و آسیا حمایت خواهد کرد، گفت: باید دید که این هزینه‌ها چه عایدی برای آمریکا دارند، علاوه بر این چندین سال است که بر سر میزان سهم کشورهای عضو ناتو، اختلاف نظر وجود داشته که پس از یک سری کشمکش‌ها، کشورهای عضو توافق کردند که 2 درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف اهداف این اتحادیه کنند. با توجه به گفته‌های گروزین، شکی در مورد افت بودجه نظامی آمریکا نیست، چرا که شواهد موجود حاکی از این است که زمان صرفه‌جویی در هزینه‌ها برای ایالات متحده فرا رسیده است و با ورود ترامپ به کاخ سفید نیز هیچ شک و تردیدی در این موضوع باقی نمانده است. این کارشناس اما معتقد است که موضع ناتو در آسیای مرکزی هنوز تضعیف نشده است. وی در این باره افزود: محدوده منافع اتحادیه «آتلانتیک شمالی» در درجه اول به آمریکا و اروپا مربوط است، ضمن آنکه تمایل ناتو برای نفوذ در خاورمیانه و دیگر مناطق جهان روز به روز افزایش می‌یابد. گروزین در پایان افزود: اینکه در آینده چه اتفاقاتی روی خواهد داد به اوضاع منطقه بستگی دارد. اگر موقعیت رژیم‌های سکولاری در منطقه پایدار باشد، احتمالا یک وقفه در فعالیت‌های این اتحادیه ایجاد می‌شود و از سوی دیگر، ترویج و گسترش جنبش‌های افراطی اسلامی در کشورهای آسیای مرکزی منجر به تشدید فعالیت‌ ناتو در منطقه خواهد شد. «روزاریا پولیزی» رئیس دفتر ناتو در ازبکستان هفته گذشته اعلام کرد: دفتر اتحادیه شمال اقیانوس اطلس در تاشکند در بهار سال 2017 بدلیل کمبود بودجه بسته خواهد شد.