باشگاه خبرنگاران جوان: علی آهنی سفیر ایران در فرانسه، در گفت‌وگویی مشروح با فصلنامه پاریس - تهران، به تبیین و تحلیل روابط ایران و فرانسه به ویژه در ابعاد اقتصادی و تجاری پرداخت.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
1 - فرانسویان امروزه چه برداشتی از ایران دارند؟
نزدیک سه قرن از آغاز مناسبات رسمی بین ایران و فرانسه می گذرد و عمق نگاه دوستانه و احترام متقابل دو ملت ایرانی و فرانسوی ناشی ار تمدن و فرهنگ قدیمی و غنی دو کشور است. همکاری های علمی، دانشگاهی و فرهنگی دراز مدت بین دو ملت، این ذهنیت مثبت را تقویت نموده است. طبق نظر آقای فابیوس وزیر سابق امورخارجه، « فرانسویان همواره مجذوب ایران و بویژه میراث فرهنگی و جایگاه این کشور در تاریخ علم و اندیشه هستند و دانشجویان ایرانی نیز شگفتی آفرینند؛ آنها معرف تصویر ایران در دانشگاه های فرانسه هستند و خوش می درخشند». لذا خیلی مهم است که از این عوامل برای تقویت اعتماد و توسعه روابط دوجانبه استفاده شود. فرانسه هرگز رفتار استعماری نسبت به ایران نداشته است. مردم ایران خاطره استقبال فرانسه از امام خمینی(ره) رهبرکبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذارجمهوری اسلامی ایران را حفظ کرده اند.
متاسفانه، سیاست زدگی افکار عمومی و فضای منفی ایجاد شده علیه ایران در غرب، به دلایل سیاسی و موضوع پرونده هسته ای، فضای آنچنان سنگینی را موجب شد که حتی اندیشمندان و متفکرین فرانسوی دیگر جرأت نکردند نظرات مثبت خود در مورد ایران را مطرح کنند.
بعلاوه، لابی های صهیونیستی و برخی رژیم های عرب، تلاش کردند با دامن زدن شدید به یک ایران هراسی، تصویر دروغینی از ایران تحت عنوان کشوری به اصطلاح سلطه گر و خشن ارائه نمایند. خوشبختانه، توافق هسته ای 14 ژوئیه 2015 بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای گروه 1+5، زمینه مناسب را برای روشن شدن حقیقت ایجاد کرد.
2- آیا این مسئله در برداشت ایرانیان از فرانسه تاثیر داشته است؟
ما شاهد استقبال بیشتری از سوی محافل فرانسوی و امیدواری آنها به تقویت همکاریها بین ایران و فرانسه هستیم. مردم ایران همچنین از توسعه همکاریها با فرانسه استقبال می کنند. با این حال برای مردم ایران سخت است که آزادی عمل یک عامل مخرب روابط دوجانبه فرانسه - ایران را درک کنند که همانا حضور گروهک تروریستی و فرقه گرای مجاهدین خلق در فرانسه است. این فرقه با سابقه تروریستی و خشونت، مسئولیت سنگینی در ترور بیش از 12.000 شهروند ایرانی بیگناه دارد. بعلاوه، همکاری اش با رژیم صدام حسین در قتل عام ایرانیان طی جنگ ایران - عراق، باعث شد افکار عمومی ایران آنها را همانند جاسوسان فرانسوی که در زمان اشغال فرانسه توسط آلمان نازی، با هیتلر همکاری می کردند تلقی کنند. این فرقه تروریستی که هیچ حمایت و جایگاه مردمی در ایران ندارد و به دلیل «رویکرد خشونت آمیز و غیردموکراتیک و اعمال فرقه ای، صرفنظر نکردن از خشونت و تلاشهایش برای ارائه اطلاعات غلط» توسط مقامات فرانسوی، مورد نکوهش واقع شده است؛ از تسهیلات و امکانات فرانسه سوءاستفاده و بدون هیچگونه کنترلی توسط نهادهای مالی، مبالغ زیادی هزینه و علیه روابط فرانسه و ایران عمل می کند.
3- جایگاه جامعه فرانسوی در ایران چیست؟
فرانسویان مقیم ایران حدود هزار نفرند. آنها از شرایط زندگی خود در ایران بسیار راضی و خوشحال هستند و بر میهمان نوازی مردم ایران اذعان می کنند. با رشد همکاریهای دوجانبه، بایستی تعداد آنها به شدت افزایش یابد.
4- و نظر شما در مورد ایرانیان مقیم فرانسه چیست؟
ایرانیان مقیم فرانسه که گفته می شود بالغ بر هفتاد هزار نفرند، در عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و علمی حضور فعالی دارند و همواره به فرهنگ و قوانین فرانسه احترام گذاشته اند. تعداد دانشجویان ایرانی در فرانسه که طی سالهای گذشته، به پائین ترین سطح خود رسید نیز بایستی شاهد افزایش زیادی باشد.
5- روابط بین ایران و فرانسه بویژه از زمان رفع تحریم های اتحادیه را چگونه ارزیابی می کنید؟
متاسفانه فضای رسانه ای درخصوص موضوع هسته ای ایران، اثر منفی زیادی بر مناسبات دو كشور گذاشت. طی دو سال اخیر با اراده دو طرف؛ تبادل هیأت ها پیگیری شد و پس از دیدار روسای جمهور در نیویورك در سالهای 2014 و 2015 و سپس بدنبال توافق هسته ای، مناسبات دو كشور وارد فصل جدیدی شد که تحولات عمده ای را در پیش داشت.
سفر رسمی آقای فابیوس وزیر امورخارجه سابق فرانسه به ایران پس از توافق هسته ای و سفر هیأت 150 نفره مدف (شورای کارفرمایان فرانسه) تحت ریاست آقای لوفول (سخنگوی دولت و وزیر كشاورزی، صنایع غذایی و جنگل) و همراهی آقای فكل (دبیردولت مسئول تجارت خارجی، گردشگری و فرانسویان مقیم خارج) به تهران و نیز سفر رسمی آقای لارشه رئیس سنای فرانسه به ایران، تحولات عمده ای بود که با سفر رسمی رئیس جمهور روحانی در تاریخ 27 و 28 ژانویه 2016 و امضاء 35 تفاهم نامه و قرارداد، نقطه عطفی در روابط بین دو كشور ایجاد شد.
6- این روابط بر چه پایه هایی ساخته می شود؟
در بعد سیاسی، ظرفیت بالایی برای رایزنی ها و همكاری ها در ابعاد دوجانبه و چندجانبه برای کمک به حل بحران های منطقه ای و یافتن راههایی برای حل موضوعات مهم جهانی وجود دارد. با امضای یادداشت تفاهم گفتگوی سیاسی، مسیر جدید و چشم انداز مثبتی ایجاد شده است.
برای یک روابط اقتصادی مستحکم، این روابط باید بر اصول مشارکت و همکاری پایه گذاری شود. لذا مصمم هستیم تا شرکت های دو کشور را به همکاری بلند مدت بخصوص از طریق سرمایه گذاری مشترک و انتقال فناوری تشویق نماییم.
در ابعاد علمی و فرهنگی، تقویت همكاری هایی كه از گذشته نیز وجود داشته، در دستورکار روابط قرار دارد و از نگاه مثبت دو طرف بهره مند است.
7- چالش های پیش روی این روابط و عوامل مهم موفقیت آن کدامند؟
چالش مهمی که روابط دوجانبه را تحت الشعاع قرار داده، عدم اعتماد بین طرفین بوده است. افزایش تماس ها و تبادلات و تعمیق رایزنی ها در سطوح و ابعاد مختلف، در رفع این مانع، تقویت اعتماد متقابل و اصلاح نگاه های غیرواقع بینانه و غیرسازنده به ارث مانده از گذشته، ضروری و اجتناب ناپذیر است. چالش مهم دیگر؛ وجود عوامل اخلالگر، لابی ها و گروههای فشار مخالف بهبود روابط فرانسه و ایران است.
8- مهمترین عوامل برای موفقیت روابط کدامند؟
قبل از هر چیز باید اعتماد متقابل از طریق استمرار و تعمیق رایزنی های مشترک تقویت شود. سپس باید یک نگاه و رویکرد واقع بینانه تر و سازنده تر به روابط دوجانبه داشته باشیم و از عوامل اخلالگر و لابی هایی که تلاش می کنند فضا و افکار عمومی را مسموم سازند، فاصله بگیریم.
رفت و آمد متقابل خبرنگاران برای انعکاس واقعیت های میدانی به افکار عمومی دو طرف، باید تسهیل شود. از طرفی باید برای شناساندن فرهنگ و تمدن هر کشور با برگزاری نمایشگاه ها و ابتکارات فرهنگی تلاش نمود. نهایتا بایستی تبادلات علمی را تقویت کنیم و تبادل گردشگر بین دو کشور را تسهیل نماییم.
9- چالش ها در زمینه اقتصادی کدامند؟
قوانین و تصمیمات فراسرزمینی آمریکا که به بانک ها و شرکت های فرانسوی تحمیل شده است، مانع از تحرک آنها در ایران می شود. یک اقدام هماهنگ فرانسه و سایر کشورهای اروپایی برای ایجاد اطمینان در شرکت ها و بانک های فرانسوی و رفع نگرانی آنها در برابر مجازات های احتمالی آمریکا ضروری است. از طرفی ما شاهد احتیاط بیش از حد بانک ها و شرکت های فرانسوی در همکاری با ایران هستیم.
10- چگونه در این زمینه موفقیت حاصل می شود؟
با تلاش برای شناساندن تولیدات و ظرفیت های صادراتی و همکاری های صنعتی دو کشور آغاز کنیم و سپس شرکت های دو کشور را به همکاری مشارکتی و ورود به سرمایه گذاری مشترک تشویق نماییم. با اختصاص خطوط اعتباری برای تامین مالی پروژه های مختلف در ایران توسط شرکت های فرانسوی نیز بایستی موافقت شود.
11- در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و دانشگاهی؛ کدام همکاریها در اولویت هستند و چگونه طی 10 سال اخیر تکامل یافته اند؟ طرح ها و برنامه های سفارت در سالهای 2016 و 2017 چیست؟
در سفر رسمی رئیس جمهور روحانی به فرانسه، 35 سند همکاری به امضاء رسید. برخی از آنها سندهای پایه و مرجع برای همکاریهای دراز مدت بین دو کشور می باشد؛ همانند نقشه راه همکاریهای دوجانبه، تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی و همچنین اسناد همکاریهای بهداشتی، علمی، دانشگاهی، گردشگری و میراث فرهنگی. برای اجرای آنها، پیگیری جدی دو طرف ضروری است و وظیفه سنگینی متوجه سفارت های ایران و فرانسه است تا با سازمانها و وزارتخانه های ذی ربط در کشور مقابل همکاری و تحقق آنها را در هماهنگی با پایتخت خود برنامه ریزی نمایند.
در حوزه فرهنگی، طراحی و برگزاری یک فصل فرهنگی در دو کشور و نیز برگزاری نمایشگاه های تاریخی یا مرتبط با میراث فرهنگی را می توان پیش بینی و در سال 2017 اجرا نمود.
در حوزه اقتصادی، مبادلات سالانه تجاری از 5 میلیارد یورو به کمتر از 500 میلیون یورو کاهش یافت. با این حال، با توجه به تنوع اقتصادی و صنعتی ایران، منابع انرژی و معدنی و ذخایر مهم مواد اولیه اش و توانمندی های صنعتی فرانسه، فرصت های وسیعی از همکاری و مشارکت بین دو کشور به صورت دوجانبه و یا سه جانبه وجود دارد. در این راستا، همکاریها در زمینه صنعتی (به خصوص صنعت خودرو)، در زمینه گاز، نفت و پتروشیمی، انرژی های پاک (شامل انرژی هسته ای، خورشیدی و بادی)، کشاورزی، دامپروری و ماهیگیری، حمل و نقل، صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی، هتلداری، گردشگری، مسکن، شهرسازی و محیط زیست دارای اولویت می باشد.
پس از توافق هسته ای، فرانسه به دلیل رویکرد جدیدش، موفق شد قراردادهای مهمی با شرکت های ایرانی بویژه در بخش های خودروسازی، هوانوردی، انرژی، کشاورزی، ماهیگیری و حتی هتلداری منعقد نماید. باید خاطر نشان ساخت که غنا و قدمت روابط فرهنگی و علمی بین دو ملت، امروز عامل مهم دیگری برای تقویت دوستی و بهبود فضای روابط است. میزان تبادل دانشجویان، محققین و اساتید دانشگاهها عملا به سطح صفر و تعداد دانشجویان ایرانی در فرانسه به کمترین حد خود رسیده است. بنابراین، اولویت ما احیاء تبادلات علمی و دانشگاهی و تقویت تبادل دانشجو و استاد است.