آغاز مجدد تلاش‎های مذبوحانه ریاض در لبنان

خبرگزاری مهر: «خالد فیصل» امیر مکه روز دوشنبه هفته جاری در صدر هیأتی بلندپایه به بیروت، پایتخت لبنان سفر کرد. وی و هیأت همراهش با مقامات لبنانی از جمله «میشل عون» رئیس جمهور لبنان و همچنین «سعد الحریری» مأمور تشکیل کابینه این کشور، دیدار کردند. خالد فیصل پس از این دیدار در سخنانی تاکید کرد: «۲ پیام از جانب ملک سلمان به میشل عون تحویل دادم؛ پیام اول تبریک به وی برای ریاست جمهوری لبنان و پیام دوم نیز دعوت رسمی از میشل عون برای سفر به عربستان». وی در پایان تصریح کرد: «میشل عون قول داد پس از تشکیل دولت لبنان این دعوت را اجابت کند».

ریاض به اقتضای شرایط جدیدی که در لبنان به وجود آمده، رنگ عوض کرده و تلاش مذبوحانه خود برای تأثیرگذاری بر تحولات آینده این کشور را کلید زده استسفر فیصل به بیروت برای دیدار با میشل عون و دیگر مقامات لبنانی در حالی است که هنوز خاطره سلسله مداخلات خاندان سعودی در امور داخلی لبنان از اذهان پاک نشده است؛ مداخلاتی که در نتیجه آن لبنان نزدیک به دو سال و نیم با بحران خلأ ریاست جمهوری مواجه شد. در طول این مدت، عربستان سعودی تمام تلاش خود را به کار بست تا نامزد مورد حمایت حزب الله یعنی میشل عون سکان اداره کشور برای شش سال آینده را در لبنان به دست نگیرد. با این حال، به نظر می رسد که خاندان سعودی به اقتضای شرایط جدیدی که در لبنان به وجود آمده است، رنگ عوض کرده اند و تلاش مذبوحانه جدیدی را برای تأثیرگذاری بر روند تحولات آینده این کشور کلید زده اند.

البته باید به این مسأله نیز اشاره کرد که در حالی که تنها چند روز به انتخاب میشل عون به عنوان رئیس جمهوری جدید لبنان در روز ۳۱ اکتبر باقی مانده بود، دولت عربستان، «ثامر السهبان» وزیر مشاور در امور شورای همکاری خلیج فارس را به بیروت فرستاد تا بدین ترتیب، آخرین رایزنی های ریاض برای نقش آفرینی در لبنان انجام شود. اکنون نیز خالد فیصل در حالی به بیروت سفر کرده که «سعد الحریری» هنوز موفق به معرفی اعضای کابینه اش نشده است.

بر اساس آنچه که گفته شد، اینگونه استنباط می شود که عربستان سعودی پس از سلسله تلاش های محکوم به شکست برای جلوگیری از ریاست جمهوری «میشل عون» در لبنان، اکنون به دنبال نقش‌آفرینی مذبوحانه در تشکیل کابینه این کشور توسط سعد الحریری است. سابقه سعودیها نیز این واقعیت تلخ را به اثبات رسانده است که ریاض به پشتوانه حمایت‌های مداوم خود از جریان «المستقبل»، همواره دارای نفوذ بسیاری بر سعد الحریری، رئیس این جریان بوده و هست. از همین روی، سعودیها در صدد هستند تا شکست خود در مسأله انتخابات ریاست جمهوری لبنان را به نوعی با تشکیل کابینه مد نظرشان در این کشور، جبران کنند.

ملک سلمان با اعزام فرستاده ویژه به لبنان تلاش کرد تا این پیام را به رقبای خود مخابره کند که همچنان با وجود مشغله‌های زیاد در منطقه، حاضر به دست کشیدن از منافع خود در لبنان نیستاز سوی دیگر، با توجه به اینکه عربستان سعودی در حال حاضر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در سه جبهه عراق، سوریه و یمن مشغول جنگ است، ملک سلمان با اعزام یک هیأت بلندپایه به لبنان تلاش کرد تا این پیام را به رقبای منطقه‌ای خود مخابره کند که ریاض همچنان با وجود مشغله‌های زیاد، حاضر به دست کشیدن از منافع خود در لبنان نیست. لبنان از اهمیت استراتژیک بالایی برای ریاض برخوردار است و به همین دلیل است که خاندان سعودی از هیچ تلاشی برای ایجاد لابی سعودی در ساختارقدرت لبنان فروگذار نمی‌کند.

علاوه بر این، کارنامه سالهای گذشته سعودیها نشان می دهد که آنها همواره سیاست‌های خود در قبال کشورهای منطقه را بر اساس منافع و مصالح خود پایه‌ریزی کرده اند و در این میان، منافع هیچ کشوری برای ریاض محلی از اعراب نداشته است. در واقع، اصل «تأمین منافع متقابل» هیچ جایگاهی در قاموس خاندان سعودی ندارد. لبنان نیز از این قاعده مستثنا نیست و آل‌سعود به این کشور به چشم کشوری که برخی منافع آنها در منطقه را تأمین کند، می نگرد. نقض عهد آشکار رژیم سعودی در ارائه کمک های تسلیحاتی به ارتش لبنان، خود به تنهایی گواه بر این مدعاست.

مقامات رژیم سعودی در آگوست سال ۲۰۱۴ وعده ارائه کمک های تسلیحاتی را مقامات لبنانی دادند؛ وعده ای که به دلیل تحولات میدانی آن زمان در لبنان و منازعات نظامی شدید این کشور به ویژه در شهر «طرالبس» با استقبال مقامات لبنانی مواجه شد. پس از گذشت حدود یک ماه و نیم از مطرح ساختن این وعده، وزیر کشور رژیم سعودی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که ارائه کمک های نظامی به ارتش لبنان از دیدگاه این رژیم منتفی شده است. وی در بیانیه خود مدعی شده بود که اقدامات حزب الله لبنان در منطقه موجب شده تا مقامات سعودی چنین تصمیمی را اتخاذ کنند.

هدف سعودی از اتخاذ سیاست های خصمانه اخیر خود علیه حزب الله این است که دولت و ملت لبنان را در مقابل این گروه قرار دهد و نوعی میان آنها درگیری ایجاد کندهدف اصلی رژیم سعودی از اتخاذ این سیاست خصمانه اخیر خود علیه حزب الله این بود که دولت و ملت لبنان را در مقابل آن قرار دهد و نوعی درگیری میان آنها ایجاد کند. سعودیها سیاست های حزب الله لبنان در منطقه را دستاویزی برای لغو ارائه کمک های نظامی به دولت لبنان قرار دادند تا بدین ترتیب دولت لبنان به مقابله جدی با حزب الله برای ممانعت از ادامه نقش آفرینی آن در منطقه به ویژه سوریه بپردازد. در همان ابتدا هم که سعودیها پیشنهاد ارائه کمک های نظامی به ارتش لبنان را دادند، علامت سؤال بزرگی در ذهن بسیاری از تحلیگران منطقه ای درباره چرایی ارائه این کمکها ایجاد شد، زیرا سیاست های رژیم سعودی همواره مبتنی بر تضعیف ملت ها و دولت ها برای وابستگی هرچه بیشتر آنها به این رژیم بوده و هست.

بنابراین، اینکه طرح وسوسه انگیز سعودیها در خصوص ارائه کمک های نظامی به ارتش لبنان با هدف توطئه چینی علیه حزب الله بوده، مسأله ای است که کارشناسان صحت آن را بعید نمی دانند. عربستان سعودی برای نتیجه دادن توطئه خود از عواملش در جریان «المستقبل» نیز استفاده کرد به طوریکه پس از اعلام لغو ارائه کمک های نظامی به ارتش لبنان به بهانه اقدامات حزب الله، «اشرف ریفی» وزیر دادگستری لبنان در اعتراض به سیاست های حزب الله از سمت خود استعفا کرد. سعودیها توقع داشتند که استفعای ریفی مقدمه شروع شورش مردمی و دولتی علیه حزب الله در لبنان باشد اما اقدام وزیر دادگستری سابق لبنان اولین و آخرین واکنش مقامات لبنانی به خلف وعده رژیم سعودی بود و خوابی که آنها برای حزب الله دیده بودند، با این توطئه تعبیر نشد.

ریاض قصد ندارد به سیاست‌های خصمانه خود در قبال لبنان پایان دهد و همچون گذشته به دنبال آن است تا بدون دادن هیچ امتیازی، از طرف مقابل خود، امتیازات فراوان دریافت کند فرستاده پادشاه عربستان در بیروت حتی در معرض سؤالی در این خصوص قرار گرفت. وقتی که الفیصل در حال خروج از کاخ ریاست جمهوری لبنان بود، خبرنگاری از وی درباره اینکه آیا ریاض کمک های نظامی خود به لبنان را ازسرخواهد گرفت یا نه سؤال کرد که با سکوت الفیصل مواجه شد. وی در پاسخ به این سؤال گفت: «من تنها برای ابلاغ دو پیام از سوی پادشاه عربستان عازم بیروت شده ام». از همین روی، می توان گفت که رژیم سعودی قصد ندارد به سیاست‌های خصمانه خود در قبال لبنان پایان دهد و همچون گذشته به دنبال آن است تا بدون دادن هیچ امتیازی، از طرف مقابل خود، امتیازات فراوان دریافت کند؛ رویکردی که البته طی سالهای گذشته نتیجه‌ای جز شکست و رسوایی برای خاندان سعودی به دنبال نداشته است.

در حال حاضر نیز عربستان سعودی نماینده ویژه‌ای را از سوی خود به لبنان اعزام کرده است تا بتواند حتی المقدور «میشل عون» رئیس جمهوری این کشور را از محور مقاومت دور کرده و به سمت ریاض سوق دهد. این مسأله نشان می دهد که سعودیها بار دیگر دچار اشتباه محاسباتی در ارزیابی خود از واقعیت آنچه که در لبنان رخ داده است، شده اند. ریاض اکنون به جدایی عون از حزب الله و یا حداقل به کاهش سطح روابط وی با این گروه چشم امید دارد؛ غافل از اینکه ارتباط میشل عون با حزب الله لبنان بسیار عمیق‌تر و گسترده‌تر از آن است که چندین وعده پوچ و واهی خدشه‌ای به آن وارد کند؛ به ویژه اینکه رژیم سعودی کارنامه ننگینی از دادن وعده‌های بیهوده در لبنان از خود برجای گذاشته است.