پرونده‌های زنان در دست کار آگاهان زن

روزنامه آرمان - زهرا سلیمانی: بعد از طرح مباحثی درباره سپردن پرونده زنان به قضات زن حالا خبر می‌رسد که فعالیت زنان در پلیس آگاهی رشد چشمگیری داشته و اغلب پرونده‌های زنان به کارآگاهان زن سپرده می‌شود. استفاده از پلیس و قاضی ویژه برای اقشار مختلف مزیت‌های ویژه‌ای دارد و رسیدن به نتیجه مناسب را آسان‌تر می‌کند. پلیس ویژه کودکان، پلیس ویژه زنان و... هر کدام می‌توانند روند رسیدگی به مسائل این افراد را تسریع کنند. در ایران فعالیت پلیس‌های زن از سال‌ها پیش آغاز شده و حالا عنوان می‌شود که بسیاری از کارآگاهان زن در پرونده‌هایی که مال باخته یا مقتول، خانم‌ها هستند، ورود می‌کنند. هم‌اکنون ۱۶ سال از آغاز به کار پلیس زن در کشور می‌گذرد.بیش از ۸۰ شغل در نیروی انتظامی به زنان واگذارشده است که این مشاغل مرتبط با متهمان و مجرمان زن در جامعه است یا مشاغلی است که با توجه به توانمندی‌ها به کارکنان زن واگذار شده است. گسترش و تقویت استفاده از پلیس زن و وجود تفاوت‌های فیزیولوژیکی و روانشناختی در زنان نسبت به مردان منجر به تفکیک جرم‌شناختی میان بزهکاری و بزه دیدگی آنها نسبت به بزهکاری و بزه‌دیدگی مردان شده است. از این رو برای شناسایی زمینه‌های بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان و پیشگیری از آنها باید دسته خاصی از نیروی پلیس موسوم به پلیس زنان از آموزش‌های تخصصی در این زمینه بهره‌مند شوند و با استفاده از ساز و کارهای پیشگیرانه خاص به پیشگیری از بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان مبادرت شود، چون در سال‌های اخیر گستردگی اشکال آسیب‌های اجتماعی به نحوی است که به سمت کودکانه و زنانه شدن پیش می‌رود. اعتیاد، فقر و... جزو آسیب‌هایی هستند که به سمت زنانه شدن سوق پیدا کرده است. با این تفاسیر ضرورت وجود پلیس کودک و زن یکی از نیازهای جامعه امروز تلقی می‌شود. بر اساس ماده ۳۱ قانون، به منظور حسن اجرای وظایف ضابطان درباره کودکان و نوجوانان، پلیس ویژه اطفال و نوجوانان یکی از اولویت‌های نیروی انتظامی محسوب می‌شود. یکی از ویژگی‌های لایحه پلیس ویژه اطفال و نوجوانان این است که از کارکنانی که در رشته‌های حقوق، روانشناسی و علوم اجتماعی تحصیل کرده و تجارب کافی در این زمینه دارند، بهره‌برداری کاربردی و بهینه می‌شود. ورود کارآگاهان زن به پرونده‌های زنان روز گذشته رئیس پلیس آگاهی تهران درباره استفاده از کارآگاهان زن در بدنه پلیس آگاهی گفت: بسیاری از کارآگاهان زن در پرونده‌هایی که مالباخته یا مقتول، خانم هستند، ورود می‌کنند. محمدرضا مقیمی درباره استفاده از کارآگاهان زن در پرونده‌ها افزود: اخیرا آزمون کارآگاهان را برگزار کردیم که قسمت عمده‌ای از شرکت‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دهند. او با بیان اینکه در منابع انسانی پلیس علاوه بر کارآگاه، کارآگاه یار نیز وجود دارد، تاکید کرد: نقش اصلی کارآگاه یار کمک به کارآگاهان است که عمده آنان را نیز پلیس‌های علمی تشکیل می‌دهند. رئیس پلیس آگاهی افزود: پلیس کشف جرایم علمی که تشخیص هویت هستند را اغلب خانم‌هایی تشکیل می‌دهند که تحصیلات عالی دارند و با بررسی صحنه جرم هم آشنایی لازم را دارند. مقیمی درباره جزئیات و نحوه کار کارآگاهان زن گفت: در پرونده‌هایی که مالباخته و یا مقتول زن باشند، کارآگاهان زن در صحنه حضور یافته و نسبت به تشکیل پرونده اقدام می‌کنند. این پرونده‌ها از لحاظ طبقه‌بندی علمی برای کارآگاهان زن دسترس‌پذیر است. او افزود: در پرونده‌هایی که اتفاقی برای یک خانم افتاده و فرد تمایل به افشای آن ندارد، کارآگاهان زن ورود کرده و ابعاد مختلف پرونده را بررسی می‌کنند. به همین منظور پرونده‌هایی داشتیم که اطرافیان خانم متوجه جزئیات پرونده او نشدند. در برخی از پرونده‌ها پیگیری مجرم را کارآگاه آقا برعهده گرفته و ابعاد دیگر به ویژه بررسی ابعاد علمی برعهده کارآگاه زن قرار می‌گیرد. رئیس پلیس آگاهی تهران همچنین درباره تفاوت آمار قتل با سلاح سرد گفت: در قتل‌هایی که به صورت تصادفی رخ می‌دهد، پیش‌بینی قبلی وجود ندارد و تا لحظه قبل از وقوع، فرد برنامه ای برای استفاده از سلاح ندارد، اما متاسفانه چون سلاح در جیب بسیاری از جوانان وجود دارد، بر اساس هیجانات موجود اقدام به استفاده از سلاح می‌کنند. به گزارش مهر، مقیمی افزود: متاسفانه بسیاری از جوانان ما سلاح سرد با خود حمل می‌کنند که این موضوع از لحاظ آسیب‌شناسی نیاز به بررسی دارد. زنان کارآگاه هیچ محدودیت قانونی ندارند گرچه افکار عمومی با پلیس زن، بیشتر در ون‌های سبز رنگ پلیس اخلاقی آشنا شده است، اما واقعیت این است که هدف نیروی انتظامی برای این قشر از نیرو‌های خود، برنامه‌ریزی دقیق برای افزایش امنیت در بین زنان و کودکان است. با توجه به نقش مهمی که زنان به عنوان نیرو‌های پلیس ایفا می‌کنند، لازم است افکار عمومی بیشتر با عملکرد آنها آشنا شود. هدف از تشکیل پلیس و کارآگاه زن ایجاد و ارتقای امنیت زنان و کودکان در جامعه است. یک حقوقدان درباره فعالیت زنان با عنوان کارآگاه به «آرمان» می‌گوید: هیچ محدودیت قانونی برای فعالیت این افراد وجود ندارد و زنان کارآگاه در صورت تمایل و با کسب مهارت‌های و آگاهی‌های مربوط می‌توانند به فعالیت بپردازند. فریده غیرت درباره برخی اظهارات برای فعالیت زنان در مقام قاضی می‌افزاید: قضاوت زنان منع صریح شرعی دارد. برای زنان در شرع مقدس اسلام قضاوت ممنوع است. هم اکنون قضات زن در دادگاه‌ها نقش مشاور داشته و به هیچ عنوان رای دهنده اصلی محسوب نمی‌شوند. این افراد حق قضاوت ندارند. این در حالی است که در برخی از محاکم این افراد به صدور رای می‌پردازند، اما امضای نهایی توسط آقایان انجام می‌شود. او در جواب این سوال که «با توجه به زنانه شدن آسیب‌ها در سال‌های اخیر می‌توان نقش زنان کارآگاه را در تسریع رسیدگی به پرونده‌های زنان و کودکان تاثیرگذار دانست؟» می‌افزاید:‌ آیا برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی باید نیروهای مقابله با آن را بعد از بروز ناهنجاری افزایش داد یا قبل از بروز چنین آسیب‌هایی باید به مقابله آن پرداخت؟ برای کاهش آسیب‌های اجتماعی باید از اقدامات فرهنگی استفاده کرد. با اقدامات فرهنگی این ناهنجاری‌ها و خلاف کاری‌ها بروز نمی‌کند و به نسبت تمایل و گرایشی نسبت به آسیب‌ها نیز مشاهده نمی‌شود. وقتی در کشور در مقابله با آسیب‌ها فعالیت شود، به نسبت از شدت آن کاسته می‌شود. اما اینکه بدون هیچ اقدام مناسب برای مدیریت و کاهش آسیب‌ها اجازه بروز آسیب به متخلف داده شود و بعد تعداد ماموران را افزایش داد، چندان اقدام موثری نیست. به گفته او این اقدام شاید در یک مقطع زمانی باعث کاهش تعداد مجرمان شود، اما در طولانی‌مدت چندان مناسب نخواهد بود. باید بتوان ریشه آسیب‌ها را از بین برد. ریشه آسیب‌ها وقتی از بین می‌رود که مسئولان فرهنگی گرایش به ناهنجاری‌ها را کاهش یا از بین ببرند. در غیر این صورت مقابله با آن مبارزه اصلی نخواهد بود. برای مدیریت و کنترل آسیب‌های اجتماعی فقط باید با استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی‌ موجود از طریق رسانه‌ها و دیگر مراکز فرهنگی اقدام اساسی انجام داد.