باغ گیاه شناسی مشهد؛ بهشت گل‌های داوودی

سرویس سبک زندگی فردا: مشهد شهری شناخته شده برای مردم ایران است. اما در این شهر مکان‌هایی وجود دارد که شاید کمتر مسافر و زائری از آن آگاهی داشته باشد. یکی از این مکان‌های زیبا و منحصربه‌فرد باغ گیاه‌شناسی مشهد است. برای آشنایی با این باغ زیبا این مطلب را به نقل از کجارو بخوانید.

پیشینه شکل‌گیری باغ‌های گیاه‌شناسی در ایران و جهان احداث باغ‌های گیاه‌شناسی از سابقه‌ای طولانی برخوردار است. به‌طوری که ساخت اولین باغ گیاه‌شناسی را به افلاطون در ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهند. در دوره جدید، قدیمی‌ترین باغ گیاه‌شناسی باغ پیزا و پادوا در ایتالیا هستند که سابقه آن به ۱۵۴۰ میلادی می‌رسد. همچنین باغ‌های دیگری در سطح دنیا وجود دارند که از آن جمله آن‌ها باغ ادینبورو در اسکاتلند (۱۶۷۰ میلادی) و رویال بوتانیک گاردن (کیو گاردن) در انگلستان (۱۷۹۳) هستند.

اولین باغ گیاه‌شناسی در ایران به سال ۱۳۱۰ در دانشکده کشاورزی کرج تاسیس و به دنبال آن در سال ۱۳۳۶ آربراتوم نوشهر ایجاد شد. همچنین با احداث باغ گیاه‌شناسی ملی ایران در سال ۱۳۴۸ در زمینی به وسعت ۱۴۵ هکتار، مجموعه‌ها و کلکسیون‌های متعددی از اقالیم حیاتی ایران و جهان راه اندازی شد. در دوره جدید فعالیت‌های باغ‌های گیاه‌شناسی در کشور (بعد از انقلاب) باغ‌های گیاه‌شناسی مشهد، دزفول (فدک)، یزد، همدان، کاشان و تبریز و شیراز به عنوان باغ‌های اقماری باغ گیاه‌شناسی ملی ایران ایجاد شده یا در حال احداث هستند.

باغ گیاه‌شناسی مشهد باغ گیاه‌شناسی مشهد دارای مساحت تقریبی ۲۵ هکتار و در غالب ۱۱ کلکسیون از ترکیب هنر معماری، معماری منظر و علم گیاه‌شناسی شکل گرفته است که در تاریخ ۲۲ خردادماه سال ۱۳۹۲ افتتاح شد. مدت زمان احداث مجموعه ۱/۵ سال و مبلغ اجرایی و فضای سبز معادل ۱۵ میلیارد تومان هزینه داشت. در این پروژه ۴۲ پیمانکار و ۴۵۰ نیروی کارگر مشارکت داشتند. مجموعه دارای ۴۴/۷۷۶ متر مربع چمن، ۱۴۹۵۰ اصله درخت و درختچه، ۱۲۳۰۰ متر مربع پرچین، ۲۵۲۵۲ متر مربع گل دائم، ۹۵۰۰ متر مربع گل فصل، ۶۸۲۰۰ متر مربع معبر است. کلکسیون گیاهان دارویی معطر: این قطعه در زمینی به وسعت تقریبی یک و نیم هکتار در باغ گیاه‌شناسی مشهد راه‌اندازی شده و با جمع‌آوری حدود ۴۰۰ نمونه ژنتیکی، در حال حاضر حدود ۱۸۰ گونه گیاهی دارویی و معطر از ۶۰ راسته گیاهی در مجموعه مستقر شده است و از اهداف ویژه آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: ۱. داشتن جنبه‌های آموزشی، تحقیقی برای رشته‌های علوم پزشکی، کشاورزی، تعلیم و ارتقای فرهنگ گیاه درمانی ۲. جنبه‌های کاربردی در فضای سبز شهری ۳. جمع‌آوری ژرم پلاسم گونه‌های داروئی و بررسی زمینه‌های کشت و تولید انبوه آن‌ها باغ رز یکی دیگر از کلکسیون‌های این باغ در مساحت یک هکتار است که ۳۰ گونه در ۱۲۰ رقم گل رز را در معرض دید عموم قرار داده است.

دیگر کلکسیون این مجموعه باغ صخره‌ای است. این محل نیز دارای انواع گل و گیاهان پیازی، فصلی و صخره‌ای است. باغ میوه نیز شبیه‌سازی شده از کوچه‌باغ‌های قدیمی ایران است. در آن ۱۴۰ رقم درخت میوه و ۳۰ گونه درخت غیرمثمر مانند نارون کاشته شده است. کلکسیون نهالستان و گلخانه‌های تولیدی یکی از بخش‌های مهم است و به‌ عنوان بستر اولیه کاشت و ذخیره‌گاه عناصر گیاهی وارد شده به باغ محسوب می‌شد. در این بخش بیش از ۴۰ گونه و رقم زینتی یا تحقیقی در حال تکثیر است.

جشنواره دائمی گلهای داوودی: در باغ گیاه‌شناسی مشهد این مکان در فضایی به مساحت یک هکتار با طراحی منظر مناسب ایجاد گردیده است. در این مکان تاکنون ۷۰۰ نمونه ژنتیکی از گل داوودی از سراسر ایران جمع‌آوری شده که بیانگر پتانسیل ژنتیکی بالای این گیاه در کشور است. این جشنواره هر ساله در پائیز برگزار می‌شود. گیاه داوودی با نام علمی Chrysanthemum spp، به خانواده Asteraceae تعلق دارد و خاستگاه این گیاه شرق آسیا خصوصا چین است. امروزه تنوع فوق‌العاده در رنگ، شکل و ارتفاع گیاه باعث شده تا داوودی از مهم‌ترین گلهای زینتی محسوب شود. این گیاه دگرگشن بوده و یکی از مهم‌ترین گل‌های دنیاست که دارای بیش از ۲۰۰ گونه است و به صورت شاخه بریده و گلدانی عرضه می‌شود. گونه داوودی دارای ارقام یک ساله و چند ساله، کم‌پر و پرپر را شامل می‌شود و در طراحی فضای سبز به عنوان گیاهی دائمی استفاده می‌شود. اوج گلدهی این گونه در پائیز و زمستان بوده و در شرایط روز کوتاه گل می‌دهد. گل داوودی، گیاه دارویی محسوب می‌شود به طوری که از گل‌های خشک آن در درمان سرماخوردگی، تقویت قوه بینایی و افزایش تمرکز استفاده می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده سرگل‌های این گیاه به‌ عنوان چای سنتی در چین، همچنین به عنوان حشره‌کش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

راه‌های دسترسی

آدرس: مشهد، بلوار جمهوری، حد فاصل چهار راه مقدم و پل غدیر، باغ گیاه‌شناسی مشهد (شما می‌توانید با کلیک روی راه‌های دسترسی، آدرس آن را روی نقشه مشاهده کنید.)