آیا ایران باید نگران ریاست جمهوری دونالد ترامپ باشد؟

باشگاه خبرنگاران: المانیتور در مطلبی نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا در زمان رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرد در توافق هسته‌ای ایران تجدیدنظر خواهد کرد و شنیده‌های پس از انتخابات نیز حاکی از آن است که اولویت دولت او اعمال تحریم‌های جدید و فشار بیشتر بر ایران است. اما روند اوضاع در اروپا و آسیا در جهت دیگری در حال حرکت است و در آنجا تمرکز دولت‌ها معطوف به رفع موانع تجارت و تعامل با ایران است نه ایجاد موانع جدید در این مسیر. بنابراین، در شرایطی که ایران تاکنون هیچ یک از تعهدات خود را در قبال برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نقض نکرده است، ایجاد یک اجماع جهانی علیه این کشور چندان قابل تصور نیست. در حال حاضر، انتظار می‌رود مجلس سنای آمریکا در اولین نشست‌های خود پس از انتخابات اخیر چندین لایحه جدید را با هدف تحریم ایران و علیه کشورها و اشخاصی که از برنامه موشکی بالستیک آن حمایت می‌کنند، به تصویب برساند. همچنین گفته می‌شود کمیته قوانین مجلس نمایندگان در تدارک لایحه‌ای برای ممانعت از فروش هواپیمای بوئینگ به ایران و جلوگیری از تامین اعتبار معاملات تجاری با این کشور از سوی بانک صادرات - واردات آمریکاست. چنین تحرکاتی در آستانه روی کار آمدن دولت ترامپ حاکی از تلاش هماهنگ نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره برای اعمال فشار بیشتر بر ایران به منظور کشاندن مجدد این کشور به پای میز مذاکره است تا از این طریق به وعده ترامپ مبنی بر اصلاح مفاد توافقنامه هسته‌ای جامه عمل بپوشانند. البته، حتی اگر هیلاری کلینتون نیز در انتخابات هفته گذشته به پیروزی می‌رسید، خللی در اجماع جمهوری‌خواهان برای تصویب لوایح تحریمی بیشتر علیه ایران وارد نمی‌شد. اما تا زمانیکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد یا مواردی از نقض برجام را از سوی ایران گزارش نکند، دولت ترامپ به آسانی نمی‌تواند کشورهای دیگر را مجاب کند تا بار دیگر درباره یک توافق امضاشده دور میز مذاکره بنشینند. فدریکا موگرینی - مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا - نیز یک روز پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در گفتگو با سی‌ان‌ان تاکید کرد برجام یک توافق دوطرفه میان آمریکا و ایران نیست؛ بلکه توافقی میان چند کشور مختلف است که در قالب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تصویب و به مورد اجرا گذاشته شده است. از سوی دیگر،‌ اتحادیه اروپا پس از گذشت یک سال از توافق هسته‌ای اکنون برای توسعه روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با ایران به دنبال جلب موافقت تهران برای تاسیس یک دفتر در این کشور است. روسیه و چین نیز که مانند اتحادیه اروپا یکی از امضاکنندگان برجام هستند، در صف مقدم تجارت با ایران قرار دارند. در این میان، تنها عربستان سعودی ممکن است با استقبال از تجدیدنظر در توافق هسته‌ای، دولت ترامپ را تشویق کند فشار خود بر ایران را افزایش دهد؛ چراکه این کشور در حال حاضر در تحولات منطقه از ایران عقب افتاده است و از ابزارهایی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ژنرال قاسم سلیمانی نیز برای اعمال قدرت در منطقه و پشتیبانی فکری و تخصصی از گروه‌های وابسته به خود برخوردار نیست. به دلیل این کمبودها، عربستان تاکنون همواره از پول برای اعمال نفوذ در مناسبات منطقه استفاده کرده است که البته با کاهش طولانی بهای نفت، تداوم حمایت‌های مالی از گروه‌های نظامی و دولت‌ها نیز برای آن دشوار شده است. اما باز هم به دلیل بحرانی که هم اکنون در سوریه در جریان است، بعید است دولت ترامپ حتی با تشویق عربستان، به سمت تجدیدنظر در توافق هسته‌ای ایران حرکت کند؛ چراکه انجام این کار در شرایطی که کوچکترین تحولی در سوریه تنها با موافقت روسیه و با همکاری ایران امکان‌پذیر است، نمی‌تواند تامین‌کننده منافع آمریکا در منطقه باشد.