انتقاد رحمانی‌فضلی از نظام برنامه‌ریزی کشور
وزیر کشور با انتقاد از نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی کشور بر پیشرفت و توسعه کشور از طریق پیشرفت و توسعه علم تأکید کرد.
وی با بیان اینکه توقع داریم همه دانشگاه‌ها به جایی برسند و در سبد علم رتبه ۲۰ را داشته باشند گفت: این توقع درستی نیست، عده‌ای باید پیشرو باشند و مرزها را بشکنند و به جلو حرکت کنند و بقیه دانشگاه‌ها نیز باید دنبال این پیشگامان حرکت کنند. آیا قادریم همه دانشگاه‌های کشور را به پیشرفت و توسعه برسانیم، یا که دنبال این هستیم که پیشگام‌هایی به عنوان لوکوموتیو علم داشته باشیم؟
وی افزود: باید به این سوال پاسخ داده شود که توسعه و پیشرفت علم به چه منظور است. آیا به منظور این است که با دانشگاه‌های جهان مسابقه دهیم؟ که البته توقع به‌جایی است یا به دنبال این هستیم که با توسعه و پیشرفت علم به توسعه کشور دست یابیم و یا توسعه و پیشرفت علم را به منظور ارتقای سطح دانش عمومی جامعه در نظر گرفته‌ایم.
رحمانی فضلی با بیان اینکه نگاه‌های مختلفی در این مسئله وجود دارد که باید تعیین تکلیف شود، اظهار کرد: بیشتر تأکید بنده بر این است که توسعه و پیشرفت علم به منظور توسعه و پیشرفت کشور باشد. ما به عنوان حکومت اسلامی در دنیا ادعایی داریم، پس باید به نیازهای مردم کشور و دنیای اسلام پاسخ دهیم و بر تقویت بنیه‌های اقتصاد و امنیت کشور و افزایش ارتقای تکنولوژی را در دستور کار قرار دهیم.
وزیر کشور در ادامه به سفر اخیر خود به استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: برخی از شهرهای این استان از نظر شرایط زندگی طبق استانداردهای صد سال گذشته هستند و این در حالی است که علم باید به دنبال حل مشکلات مردم باشد و پیشرفت علم متناسب با قدرت پاسخگویی و انطباق با نیازها باشد. من به عنوان یک مجری می‌گویم برای عدم توازن، عدم تعادل و نابرابری‌ها در کشور باید فکری اساسی شود. این مسائل یک اصل قطعی در کشور بوده که نتیجه آن توزیع نامناسب امکانات و منابع و البته افزایش جرم، جنایت، بزهکاری، حاشیه‌نشینی و مهاجرت بوده است.
وی در ادامه با بیان اینکه با وجود تمام مشکلات توقع داریم بخش خصوصی اقدام به ساخت دانشگاه کند اما بخش خصوصی این کار را نمی‌کند، گفت: نگاه بخش خصوصی نگاهی بر محور عرضه و تقاضا است. اگر مشکلات حل شود و به بخش خصوصی خدمات ارائه شود قطعاً آن‌ها نیز متقاضی ورود به عرصه علم و دانش خواهند شد اما اگر دانشگاه و علم مسیر خود را برود و بخش خصوصی نیز مسیر خود را برود مشخص است که هیچ‌گاه این دو به هم نمی‌رسند.
وی افزود: از ابتدای انقلاب مسئله وحدت دانشگاه و صنعت را مطرح کرده‌ایم که نزدیک به هزار سند در این رابطه تهیه شده اما عملاً به جایی نرسیده‌ایم، در حالی که دانشگاه و صنعت هر دو از یک جنس هستند اما با این وجود درک متقابلی از یکدیگر ندارند.
رحمانی فضلی با بیان اینکه همه ما مسئله عدم توازن و فرصت‌های نابرابر و مشکلات ناشی از آن را در کشور قبول داریم، اظهار کرد: به راستی دانشگاه‌های ما برای حل معضلی همچون عدم توازن در کشور چه فکری کرده‌اند؟ چرا قبول کردیم که نظامات ما در اداره کشور بدون تغییر بماند؟ چرا دنبال مدل‌هایی می‌گردیم که با پنج شاخص کل اقتصاد کشور را درست کنیم؟ البته بنده مدافع این هستم که در سطح کلان برنامه‌ریزی، شاخص‌های اصلی را در نظر بگیریم اما آیا ما از این شاخص‌ها به موضوعات و جزئیات می‌رسیم؟
وی افزود: مثلاً نظام برنامه‌ریزی ما از زمان بدو تولد یک نظام برنامه‌ریزی جامع کلان متمرکز بخش است. این در حالی است که نگاه بخش کلان واقعاً نمی‌تواند پیوند ارگانیک و منظومه‌ای بین دانشگاه‌ها ایجاد کند. از طرفی نیز نظام اداری ما به کمک این نظام برنامه‌ریزی آمده و اصلاً توجهی به پتانسیل مناطق نکرده و این حوزه را مورد غفلت قرار داده است.
رحمانی فضلی با انتقاد از نظام بودجه ریزی کشور بر مسئله ایجاد تغییرات اساسی در نظامات حاکم بر اداره کلی کشور تاکید کرد و با اشاره به فرمایشات رهبری در مباحث اقتصاد مقاومتی مبنی بر "مردم محوری" گفت: ما واقعا چقدر روی این مسئله متمرکز بوده ایم؟ نه اینکه نخواهیم اقدامی کنیم بلکه زمانی که روی سازوکارها فکر می کنیم تا مردم در اقتصاد فعال شوند نمی توانیم منابع مردم را هدایت کنیم و بل یا این کار فقط بخش اخصی از مردم را در نظر می گیریم.
وی با بیان اینکه برون زا بودن نیز یکی دیگر از تاکیدات رهبری است، افزود: بنده اعلام می کنم که استانها و مناطق ما توان اداره خود را دارند اما دانشگاهیان چقدر روی این مسئله کار کرده اند؟ یک کشور پیشرفته سراغ دارید که با روش ما کشور را اداره کند؟ واقعا هیچ کشوری نیست. ما می خواهیم کشوری را که دارای انواع فرهنگها و نمدنها و موقعیتهای جغرافیایی است را به یک صورت اداره کنیم.
رحمانی فضلی با اشاره به اینکه تمام استانهای کشور امکانات، نیروی انسانی، تکنولوژی و شرایط پیشرفت را دارند اما نظام برنامه ریزی ما در این زمینه موفق نبوده است، افزود: ۱۵ استان ما با ۱۶ کشور همسایه هستند. پس چرا برای تجارت به دنبال کشورهای اروپایی می رویم؟
وزیر کشور در ادامه با بیان اینکه باید به بخش خصوصی خدمات ارائه دهیم تا این بخش وارد عرصه علم و دانش شود، گفت: اگر ما نتوانیم عدم توازن مشکلات را حل کنیم قطعاً برای «علم برای توسعه» نیز دچار خلل می‌شود. در این صورت مردم از ما مطالبه خواهند کرد.
وی ضمن اشاره به اینکه دانشجویان ما در حوزه کاربردی، بهره‌برداری علم دچار مشکلات اساسی هستند اظهار کرد: بنده برنامه‌ریزی روستایی تدریس می‌کنم ولی دانشجویان این رشته به هیچ‌وجه روستا را ندیده‌اند، پس قطعاً نمی‌دانند مشکلات روستا چیست. از این رو اعلام کرده‌ام که دانشجویان دوره دکترای دانشگاه شهید بهشتی هرکدام به دهستانی بروند و تمام قوانین مدیریت روستایی را از طریق مشاورانی که برای آن‌ها در نظر گرفتیم، بیاموزند. این دانشجویان دو ماه به روستاها رفتند و بعد از آن مدت ۶ هزار گزارش به من ارائه دادند و من دیدم که نگاه این دانشجویان چقدر نسبت به گذشته فرق کرده است.
وزیر کشور تصریح کرد: تمام رشته‌ها می‌توانند این نوع کارورزی را در دستور کار قرار دهند و طرح‌های نوآورانه ارائه دهند.
وی ادامه داد: از روز اول به دولت گفتم که ما قادریم حداقل ۱۵ استان را در مرحله اول و مابقی استانها را در مراحل بعدی در اداره خود، به خودکفایی برسانیم اما همین نگاه‌هایی که در نظام برنامه‌ریزی ما وجود دارد که خود را قیم و متولی می‌دانیم باعث شد این طرح به مرحله عملیاتی نرسد.
وی افزود: سه استان را به عنوان نمونه برای پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در اختیار گرفتیم که آقای رئیس‌جمهور نیز حامی این نظریه بود و گفت اگر موفق شوید مابقی استانها را نیز در اختیارتان می‌گذاریم. ما صد اختیار برای این سه استان گرفتیم و با برقراری جلسات بعد از چهار ماه آقای رئیس‌جمهور اعلام کرد که این طرح موفق بوده است و پس از آن هر وزیر متولی یک استان شد.
رحمانی فضلی ادامه داد: به عنوان مثال شهرستان قلعه‌گنج را به عنوان یکی از مشکل‌ترین شهرستان‌ها انتخاب کردیم و با کمک آقای سعیدی‌کیا وظایف وزیر کشور را به فرماندار ابلاغ کردیم که در همین راستا طی بازدیدی که یک ماه قبل از این شهرستان داشتم، ۶۰ روستا از حدود ۱۴۰ روستای این شهرستان صندوق حمایت از اشتغال و کارآفرینی راه‌اندازی کرده بودند که توسط خود روستاییان اداره می‌شد و توانسته بودند با پولی که از طریق محل کمیته امداد و یارانه کسب می‌کردند، ۶۵۰ میلیون تومان در این صندوق‌ها پس‌انداز کنند که ما نیز معادل همین قیمت در این صندوق‌ها سرمایه گذاشتیم.
وزیر کشور همچنین با تأکید بر اینکه مردم بر گردن ما حق دارند اظهار کرد: کل منطقه ما غوغا است و دشمن همیشه از داخل فقرا لشگر جمع می‌کند و این در حالی است که بسیاری از استانهای ما مثل کردستان و ایلام و ... با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند.