زیبا کلام: دولت در حوزه اقتصادی نمره خوبی نمی‌گیرد

خبرگزاری فارس: صادق زیباکلام امشب در نشست آزادی بیان در قانون اساسی که در دانشگاه بوعلی سینا برگزار شد به بررسی سیر و روند آزادی در جامعه ایرانی و بررسی میزان آزادی در جامعه پرداخت و اظهار کرد: جدی‌ترین مسأله‌ای که قرون وسطی را از مدرنیته و عصر جدید جدا می‌کند، مقوله آزادی است.

وی با اشاره به اینکه اساس و بنیاد مدرنیته بر روی آزادی قرار گرفته است، افزود: انسان باید به یک سری بایدها و نبایدها در جامعه تن دهد.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه از همان ابتدا، آزادی شانه به شانه و در رقابت با قانون بوده است، تصریح کرد: در هیچ جامعه‌ای آزادی به طور مطلق وجود ندارد و در چارچوبی به نام قانون تعریف می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بعد از آزادی باید در حکومت به تعامل برسانیم، ادامه داد: بسیاری از حکومت‌ها مدعی مردم‌سالاری هستند و در این میان باید دید که چه معیاری برای تشخیص انطباق حکومت با آزادی و دموکراسی است.

زیباکلام با بیان اینکه هر حکومتی که مدعی آزادی است باید سه مسأله در آن دیده شود، خاطرنشان کرد: حکومت بر مبنای آزادی سه ستون دارد که اگر هر کدام نباشد نمی‌توان ادعا کرد که آن حکومت بر مبنای آزادی است.

وی با اشاره به اینکه نخستین شرط آن است که آمد و رفت حکومت توسط مردم صورت گیرد، گفت: شرط دوم این است که حکومت بر سر کار آمده توسط مردم، نمی‌تواند هر کاری بکند به طوری که اختیارات و قدرتش به قانون محدود می‌شود.

این فعال سیاسی با بیان اینکه اصل سوم پاسخگو بودن حکومت در قبال تصمیم‌ها و عملکردهاست، اظهار کرد: حکومت باید به نمایندگان مردم پاسخگو باشد به همین دلیل است که حکومت مدعی آزادی و دموکراسی دارای پارلمان است.

وی با اشاره به اینکه اگر یک اصل از این سه مورد وجود نداشته باشد نام حکومت را نمی‌توان مردم‌سالار گذاشت، افزود: بحث دیگر حکومت، اقلیت است که باید دید این بخش از جامعه چه نقشی دارند.

زیباکلام با بیان اینکه یکی از سؤالاتی که در رأی گیری ایجاد می‌شود، حقوق اقلیتی است که در رأی گیری شرکت نکرده و یا به حزب حاکم رأی نداده، تصریح کرد: سؤال اینجاست که چطور می‌توان حقوق اقلیت را در حکومت اکثریت حفظ کرد.

وی با اشاره به اینکه برای پاسخ به این سؤال باید به قانون اساسی رجوع کرد، ادامه داد: در قانون اساسی حقوقی وجود دارد که هیچ حکومتی به دلیل داشتن رأی اکثریت نمی‌تواند آن را نقض کند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه آزادی تا جایی است که حقوق اقلیت را پایمال نکند، گفت: ممکن است این شائبه ایجاد شود که این مباحث شعار است و در عمل امکان اجرا وجود ندارد.

زیباکلام با بیان اینکه واقعیت مطلب این است که ساز و کارهایی در تکامل مدرنیته در حوزه سیاسی به وجود آمده که افراد مکلف به رعایت مسائل هستند، اظهار کرد: این مسائل اجرایی می‌شود و تنها شعار نیست. وی با اشاره به اینکه آنچه که در غرب رخ داد تنها منحصر به غرب نبود، افزود: مباحث مطرح شده در خصوص آزادی از کشورهای غربی به کشورهای عربی، آسیایی و ایران نیز سرازیر شد.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه موج آزادی‌خواهانه در قرن 19 به ایران رسید، تصریح کرد: اصل تفکیک قوا، انتخاب رئیس‌جمهور و این اصل که حکومت هر کاری نمی‌تواند بکند را از غرب گرفتیم.

وی ادامه داد: تغییر در آزادی‌خواهی با مشروطه در ایران آغاز شد اما پس از آن بنای اختلاف و مشکلات آغاز شد؛ چند روز پس از صدور فرمان مشروطه که مظفرالدین شاه مرد، محمدعلی شاه بنا را برای نابودی انقلاب مردم می‌گذارد.

زیباکلام با بیان اینکه محمدعلی شاه حاضر نشد به قانون مشروطه تن دهد، خاطرنشان کرد: مشروطه نتوانست حکومتی در ایران حاکم کند که آزادی بیان، مطبوعات و حق انتقاد از حکومت را به رسمیت بشناسد.

وی با اشاره به اینکه نمایندگان مردم حق دارند از حکومت توضیح بخواهند چون ممکن است حکومت اشتباه کند، گفت: از همان ابتدا این کشمکش بر سر آزادی و حق و حقوق آزادی در ایران مطرح شد و مشروطه نتوانست راهی در این میان به جایی ببرد و نهاد سیاسی ایجاد کند که از قانون تبعیت داشته باشد.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه رضاشاه و محمدرضا شاه از 28 مرداد 32 تا 22 بهمن 57 با وجود مجلس هرکاری دوست داشتند، انجام می‌دادند، اظهار کرد: رئیس مجلس شورای ملی یک جمله معروف داشت و می‌گفت بزرگ‌ترین افتخار مجلس برآوردن منویات ملوکانه است.

وی گفت: در زمان پهلوی‌ها؛ آزادی سیاسی، آزادی بیان و مطبوعات پایمال شد تا جایی که ما به سمت انقلاب اسلامی رفتیم.

وی با اشاره به اینکه وقتی راهپیمایی‌های میلیونی انجام شد، خواسته‌های مردم آزادی سیاسی، آزادی بیان، آزادی مطبوعات، انتخابات، نبود زندانی سیاسی بود، ادامه داد: بسیار تلاش شده که زندانی سیاسی تعریف شود اما محقق نشد چرا که زندانی سیاسی به دلیل افکار مخالف با سیاست‌های حکومت محکوم شده است.

این فعال سیاسی با بیان اینکه امروز مجبوریم بر سر این مسائل مطالعه کنیم که چطور شد خواسته‌های آزادی‌طلبانه کنار رفت و جای آن خواسته‌های دیگری آمد که تا امروز نیز ادامه داشته، گفت: نسل جدید باید این مسائل را بررسی کند و محکوم کردن پدران و مادران خود را کنار بگذارند.

وی با اشاره به اینکه پس از اخراج امام خمینی(ره) از عراق، ایشان به پاریس رفتند، اظهار کرد: از زمان اقامت امام راحل در پاریس تا ورود به ایران، ایشان مصاحبه‌های فراوانی را انجام دادند چرا که مرکز یک اتفاق بزرگ هستند و دنیا به دنبال شنیدن این سخنان بود.

زیباکلام با بیان اینکه دنیا مبهوت حرکت امام و مردم ایران شده بود، افزود: نزدیک 130 مصاحبه توسط امام خمینی(ره) انجام شده و می‌ببینیم امام دلایل مبارزه را چگونه مطرح می‌کنند به طوری که یک بار هم نام آمریکا به میان نیامده است.

وی با اشاره به اینکه مصاحبه‌های امام در پاریس منتشر شده است، تصریح کرد: در این مصاحبه‌ها از امام درباره حکومت اسلامی پرسیدند و ایشان پاسخ دادند و باید آن را مطالعه کنیم.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه نمی‌توان منکر پیشرفت آزادی و دموکراسی بود، ادامه داد: یک روزنامه اصلاح‌طلب و مستقل در پیش از انقلاب منتشر نمی‌شد و چیزی به عنوان روزنامه مستقل از حکومت وجود نداشت.

وی با اشاره به اینکه روزنامه‌های مستقل ایران را نمی‌توان با نشریات خارجی مقایسه کرد، خاطرنشان کرد: مقایسه پیشرفت‌های مدنی در عرصه آزادی با جوامع توسعه یافته اشتباه است در حالی که ما باید با عقبه تاریخی خود و با حد و حدود آزادی مقایسه کنیم.

زیباکلام با بیان اینکه ما باید پیشرفت‌ها در انتخابات و حاکمیت قانون را با جامعه خودمان بسنجیم، گفت: در نتیجه باید اعلام کرد با پیشرفت مواجه شدیم به طوری که در زمان پهلوی امکان سخنرانی یک منتقد در دانشگاه وجود نداشت.

وی با اشاره به اینکه امروز بیشتر از 150 زندانی سیاسی نداریم، اظهار کرد: در آخرین سال حکومت شاه، پیش از آغاز انقلاب 6 هزار زندانی سیاسی داشتیم به طوری که جمعیت کشور 30 میلیون بود و تنها 100 هزار دانشجو داشتیم.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه باید پیشرفت‌ها و در جا زدن‌ها را دید، افزود: من معتقدم آینده درخشانی در انتظار این کشور قرار دارد.

زیباکلام با اشاره به اینکه دولت روحانی ایران را از مسأله هسته‌ای نجات یافت، ادامه داد: دولت روحانی در این حوزه امتیاز بالایی دارد اما در حوزه اقتصادی نمره خوبی نمی‌دهم و در حوزه سیاسی و اجتماعی ردش می‌کنم.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه آمریکاستیزی هیچ نفعی برای کشور ندارد و نمی‌توان حتی یک مورد انتفاع نشان داد، گفت: اما می‌توان صدها مورد نشان داد که آمریکاستیزی، به ضرر منافع ملی تمام شده است.

وی با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی توسط مردم انجام شد، اظهار کرد: در مجموع نمره خوبی به انقلاب اسلامی با وجود همه مشکلات و معضلات که وجود داشته در حوزه پیشرفت دموکراسی و آزادی می‌دهیم، زیرا پیشرفت دموکراسی، بسته شدن زندان اوین، نبود زندانی سیاسی و ... یک شبه در جوامع رخ نداده است.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه در غرب 500 سال طول کشید که رنسانس شکل گرفت، افزود: روند تحقق دموکراسی طولانی است چون بزرگ‌ترین سودکنندگان دموکراسی مردم و بزرگ‌ترین متضرران صاحبان قدرت هستند که در نتیجه اجازه نمی‌دهند این روند به آسانی شکل گیرد.