بیم‌ و امید اوپکی‌ها درباره فریز نفتی

خبرگزاری مهر: به گزارش «اویل پرایس»، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) از روز دوشنبه نشستی را در حاشیه مجمع بین‌المللی انرژی در الجزایر برگزار کردند که قرار بود در آن درباره قیمت نفت و کاهش میزان تولیدات نفتی کشورهای عضو بحث شود. گرچه در روز اول این نشست، ایران و عربستان نتوانستند به توافقی در خصوص میزان تولیدات نفتی خود و اجرایی کردن طرح فریز نفتی برسند اما کشورهای عضو اوپک هرکدام انتظاراتی از این نشست دارند که در مورد بسیاری از آن‌ها اگر این انتظارات برآورده نشود، با مشکلات اقتصادی بزرگی مواجه می‌شوند. الجزایر نورالدین بوطرفا، وزیر انرژی الجزایر امیدوار است که توقف و کاهش میزان تولیدات نفتی بتواند قیمت این ماده را در مرز 60 دلار ثابت نگه دارد و درامد باثبات و بهتری را نصیب کشورهای عضو کند. در پایان هفته گذشته، میدل ایست مانیتور گزارش داد که بودجه جدید این کشور مالیات بر ارزش‌افزوده را تا دو درصد افزایش می‌دهد و قرار است با وضع مالیات‌های جدید درفروش اتومبیل و خانه‌های قدیمی، کسری بودجه‌این کشور تا حدودی جبران شود. هزینه بنزین و گازوئیل نیز در سال آینده مالی به دلیل این کسری بودجه قرار است تا 15 درصد افزایش داشته باشد. سه‌شنبه گذشته، وزیر انرژی الجزایر گفت که امیدوار است اعضای اوپک با برگزاری یک اجلاس فوق‌العاده در نشست الجزایر موافقت کنند. آنگولا این کشور غرب آفریقا تولید 2.6 درصد از نفت جهان را بر عهده دارد و قیمت نفت این کشور تا 93.10 دلار نیز رسیده بود و تولید نفت باقیمت‌های فعلی برای آنگولا جواب نیازهای این کشور را نمی‌دهد. رتبه اعتباری فیچ برای این کشور به دلیل کاهش یافتن قیمت نفت از B+ به B کاهش پیداکرده است چراکه نفت 95 درصد از درامد صادراتی این کشور و همچنین 45 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده است. در سال جاری، آنگولا جای نیجریه را به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت آفریقا گرفت اما کاهش میزان قیمت نفت امکان سود بردن این کشور از افزایش میزان تولیداتش را گرفت. این کشور اما تاکنون برنامه برای ساخت پالایشگاه لوبیتو و ترمینال حمل‌ونقل «بارا دو دانده» را به دلیل کمبود میزان منابع مالی لغو کرده است. باوجود نیاز این کشور به طرح فریز نفتی، مقامات آنگولا تاکنون دراین‌باره سکوت کرده‌اند. اکوادور رافائل کوره آ، رییس‌جمهور اکوادور اعلام کرده است که دوست دارد توافق کشورهای نفتی برای ایجاد ثبات در بازار نفت را شاهد باشد. وی هشدار داده است که اگر این اتفاق نیفتد، این مسئله «خطراتی جدی» برای آینده اعتبار و اثرگذاری این سازمان خواهد داشت. کوه آ گفته است: «این مسئله می‌تواند عواقبی بسیار جدی در این زمینه داشته و منجر به فروپاشی اوپک شود. و حتی این خطر نیز وجود دارد که قیمت‌ها دوباره به دلیل نرسیدن به اجماع بازهم کاهش یابند.» اکوادور تنها 0.8 درصد از تولید نفت جهان را در اختیار دارد اما منافع اقتصادی فروش نفت، 50 درصد از درامد صادرات این کشور و 30 درصد از درآمد دولت را تشکیل می‌دهد. کوره آ در ماه فوریه گفته بود که این کشور آمریکای جنوبی، در حال دریافت هر بشکه‌ای کمتر از 30 دلار است درصورتی‌که تولید نفت هر بشکه 39 دلار درمی‌آید. گابن جدیدترین عضو اوپک که از ماه جولای سال 2016 به این سازمان پیوسته است، در ماه گذشته درگیر با ناآرامی‌های انتخاباتی بود که دولت این کشور را به‌شدت به خود مشغول داشته است؛ همین مساله نظر دهی برای مسئله قیمت نفت را با مشکل مواجه ساخته بود. بلومبرگ گزارش داده است که این کشور کوچک‌ترین تولیدکننده نفت در این سازمان است اما بخش نفتی حدود 40 درصد از تولید ناخالص داخلی گابن، 45 درصد از درآمد دولتی و نزدیک به 85 درصد از صادرت این کشور را شامل می‌شود. لیبی جنگ داخلی 5 ساله در لیبی بخش‌های زیادی از زیرساخت‌های نفتی لیبی را نابود کرده است و صادرات نفتی این کشور را با توقفی دوساله مواجه کرده بود تا اینکه سرانجام در ابتدای ماه جاری میلادی 776 هزار بشکه نفت از بندر رأس لانوف به کشورهای مختلف صادر شد. این کشور آفریقای شمالی به دنبال فریز نفتی نیست چراکه همان‌طور که مصطفی سنالا رییس شرکت ملی نفت این کشور بیان کرده است، بدون ازسرگیری صادرات نفت این کشور، لیبی در سال آینده بودجه‌ای در اختیار نخواهد داشت. با توجه به گزارش‌های وال‌استریت ژورنال، در هفته‌های گذشته دیپلمات‌هایی از انگلستان و ایالات‌متحده با گروه‌های شبه‌نظامی لیبی ملاقات داشته‌اند و آن‌ها را تشویق به افزایش تولیدات نفتی کرده‌اند. جیسون پک، تحلیلگر مسائل لیبی به وال‌استریت ژورنال گفته است: «دولت‌های غربی به دنبال ازسرگیری صادرات نفت لیبی هستند چراکه می‌خواهند اطمینان حاصل کنند لیبی در جمع صادرکنندگان نفتی باقی می‌ماند و منابع مالی برای مقابله با داعش را در اختیار خواهد داشت.» نیجریه گروه‌های جدایی‌طلب دلتای نیجریه تأسیسات و زیرساخت‌های نفتی این کشور را ویران کرده‌اند و میزان صادرات نفت این کشور طی چند ماه گذشته به‌شدت کاهش‌یافته و به صفر رسید. انتقام‌جویان دلتای نیجریه در اواخر ماه اوت با آتش‌بسی 60 روزه موافقت کرده بودند با این حال این گروه در واکنش به تلاش دولت این کشور برای دستگیری و بازداشت اعضای این گروه، یکی از خطوط انتقال نفت را مورد هدف قراردادند. این گروه در بیانیه‌ای رسمی دراین‌باره گفت: «ما در مقابل هر اقدامی که آتش‌بس را زیر سؤال ببرد مقاومت می‌کنیم» گروه دیگری به نام «عدالت گرینلند دلتا نیجر» یک سری حملاتی را در دو هفته گذشته به خط لوله‌های نفتی انجام داده است. این در حالی است که امانوئل ایبه کاچیکو در حال حاضر ریاست اوپک را بر عهده دارد. این کشور به‌شدت مشغول فعالیت است تا تولید 700 هزار بشکه نفت در روز را که قبل از حملات جدید به خط لوله‌های نفتی این کشور صورت می‌گرفت، دوباره احیا کند. حتی در شرایطی که خصومت به این کشور بازگشته است، بسیار بعید به نظر می‌رسد که نیجریه نیز تمایلی به حمایت از طرح فریز نفتی داشته باشد. اندونزی اندونزی نیز به نظر می‌رسد که مخالف توقف در تولیدات نفتی‌اش باشد. سری مولیانی، وزیر دارایی این کشور در اوایل ماه جاری میلادی به CNBC گفته بود که اندونزی باوجود نفت بشکه‌ای 50 دلار نیز به همین وضعیت موجود نیز راضی است. اندونزی به‌عنوان یکی از کشورهای گروه 20 و تنها کشور عضو اوپک در شرق آسیا، در حدود 6.4 میلیارد بشکه نفت در سال گذشته میلادی استخراج کرده است اما این کشور عملاً از بحران قیمت نفت آسیب زیادی ندیده است. مولیانی اضافه کرده است که دولتش بودجه را با نفت بین 40 تا 50 دلار بسته است و برخلاف بسیاری دیگر از همکارانش در اوپک، اندونزی گردشگری پررونقی داشته و بخش کشاورزی و صنعت و معدن این کشور نیز با رشد قابل‌توجهی روبه‌رو بوده است که می‌تواند اقتصاد این کشور را در طول دوران سخت اوپک حفظ کند. ایران در هفته‌های منتهی به برگزاری جلسه نفتی اوپک در الجزایر مقامات ایرانی اظهارات گرمی در خصوص تمایلشان به اجرای طرح فریز نفتی را بیان کردند. بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران بیان کرد که ایران با اوپک در این زمینه همکاری خواهد کرد اما انتظار دارد که دیگران نیز حقوق ایران برای بازگشتن به مسیر صادرات نفتش به میزان قبل از تحریم‌های بین‌المللی را محترم بشمارند. اطلاعات به‌دست‌آمده توسط بلومبرگ نشان می‌دهد که سطح قبلی تولیدات نفتی ایران، 4 میلیون بشکه در روز بوده است و ایران تاکنون تنها موفق به رسیدن به تولید 3.8 میلیون بشکه نفت شده است. محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که «به‌محض اینکه ایران به تولیدات خود در سطح قبل از تحریم‌ها برسد، مسئله سهمیه‌بندی و کاهش میزان تولیدات خود را موردنظر قرار می‌دهد.» وی بااین‌حال بیان کرده است که «سطح تولید 4 میلیون بشکه نفت در روز بسیار دور از دسترس نیست و ما امیدواریم که تا پایان سال 2016 و یا ابتدای سال 2017 به این سطح برسیم.» عربستان سعودی اعلام کرده است که تا ایران راضی به کاهش میزان تولیداتش نشود، این کشور نیز طرح فریز نفتی را به اجرا نمی‌گذارد. عراق عراق به‌عنوان دومین تولیدکننده نفت اوپک، به دنبال پمپاژ نفت به بازارهای نفتی در سطحی فراتر از سطح فعلی است و آن‌طور که حیدر العبادی نخست‌وزیر این کشور گفته است این کار به این دلیل صورت می‌گیرد که «عراق هنوز هم به سطح موردنظر خود در تولید نفتی نرسیده است.» این کشور به دلیل هزینه‌های بالای مبارزه با داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در عراق، مجبور به فروش میزان بالاتری نفت است. عربستان سعودی، کویت، قطر و امارات عربستان سعودی رهبر اوپک، آشکارا تولیدات خود را طی مدت‌زمانی افزایش داد تا ایران نتواند سهم بیشتری از این بازار داشته باشد و همچنان سعی دارد طرح فریز نفتی را نیز به ایران تحمیل کند. زمانی که ایران اعلام کرد که تا رسیدن به سطح قبلی تولیدات خود، به تولید نفت ادامه می‌دهد، عربستان نیز اعلام کرد که طرح فریز نفتی را قبول نمی‌کند. عربستان همچنان بر موضع خود پایدار بود تا اینکه در حاشیه اجلاس گروه 20 به توافقی با روسیه دست‌یافت که طرح فریز را به اجرا بگذارد. به دلیل رهبری عربستان سعودی بر کشورهای صادرکننده نفت اوپک، بسیاری از کشورهای منطقه ازجمله کویت، قطر و امارات نیز از این کشور تبعیت می‌کنند. ونزوئلا اولوگیو دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا به‌شدت در حال تلاش و رایزنی برای توقف تولید نفتی برای ثابت نگه‌داشتن قیمت‌ها در این بازار است و تلاش‌های خود را از نشست سالانه اوپک در ماه دسامبر سال گذشته میلادی آغاز کرده و تاکنون نیز ادامه داده است. سوء مدیریت درآمدهای نفتی قبلی و کاهش میزان قیمت نفت در سال‌های گذشته، این کشور را با بحران اقتصادی فزاینده‌ای روبه‌رو ساخته است و مسئولان این کشور به‌شدت به دنبال افزایش قیمت هستند.