تالاب‌های خوزستان، کشتارگاه جدید پرندگان مهاجر

روزنامه ایران: در حالی که هنوز نیمه دوم سال و فصل سرما از راه نرسیده اما با ورود نخستین دسته‌های پرندگان مهاجر به تالاب‌های استان خوزستان در گرمترین و خشک‌ترین ماه سال، کشتار گروهی این پرندگان نیز توسط صیادان غیر مجاز از یک ماه قبل آغاز شده است.

این رخداد در حالی اتفاق می‌افتد که تالاب‌های استان خوزستان بویژه هورالعظیم و شادگان در این ماه و زمان از سال در بدترین شرایط ممکن از نظر حجم آب قرار دارند و شاهد مرگ و میر زیادی در بین آبزیان است با این حال عده‌ای سودجو که به نظر می‌رسد تعدادشان هرساله رو به افزایش است چند سالی است که به تبعیت از رویه نادرستی که در شمال ایران برای کشتار پرندگان مهاجر آغاز شده و هرساله بالغ بر یک میلیون پرنده مهاجر در شهر‌های شمالی کشته و در بازار فریدونکنار فروخته می‌شود حالا قصد دارند مرکزیت فروش و عرضه غیر مجاز پرندگان مهاجر در جنوب ایران را در بازار کیان اهواز مستقر کنند به طوری که هر روز صبح لاشه ده‌ها پرنده مهاجر از گونه‌های مختلف اعم از حمایت شده و غیر حمایت شده در بازار شهرهای شادگان و اهواز و در فاصله کمى از ساختمان اداره کل محیط زیست به فروش می‌رسد که با گذشت زمان و فرا رسیدن پاییز تعداد پرنده‌ها بیشتر و گاه شمارشان در هر روز به 800 تا 900 تا هم می‌رسد.

صید و شکار پرندگان وحشی در خوزستان اگرچه سابقه‌ای طولانی دارد و ساکنان بومی برخی از تالاب‌های این استان، در فصل مهاجرت تعدادی پرنده را براى مصارف شخصی خود و خانواده‌شان صید می‌کردند اما متأسفانه این صید سنتى در سال‌هاى اخیر، مشابه آنچه در شمال کشور در حال وقوع است، تغییرات عمده‌اى داشته و به یک تجارت پرسود و کم زحمت با بهره‌گیری از آخرین ذخایر ژنی و تنوع زیستی مهجور این سرزمین تبدیل شده است که در سایه ضعف نظارتی و اجرای قانون و کمبود نیروهای محیطبان سازمان محیط زیست، در انحصار عده اى فرصت طلب قرار گرفته است به طوری که گاه فروش پرنده‌های فقط یک سینی، روزانه 500 هزار تومان عاید فروشندگان آن می‌کنند و مردمی که این پرندگان را به قیمت گزاف خریداری می‌کنند بی‌خبر از اینکه این پرندگان در بیشتر موارد با دانه‌های مسموم صید شده‌اند آنها را خریده و با مصرف آنها مقادیر قابل توجهی سم را وارد سفره خود می‌کنند که در دراز مدت مصرف آن می‌تواند عوارض سوء زیادی بر سلامت مصرف‌کنندگان داشته باشد.

فروش روزانه 300 پرنده در بازار اهواز

بر اساس گزارش فعالان محیط زیست از اواخر مرداد ماه تاکنون فروش پرندگان مهاجر در بازار شهرهای اهواز، شادگان، سوسنگرد و آبادان و خرمشهر آغاز شده اما بیشترین تعداد پرندگان صید شده در بازار کیان اهواز همه روزه عرضه می‌شود به طوری که روزانه بین 300 تا 400 پرنده کشته شده در این بازار به فروش می‌رسد. عرضه و فروش این پرندگان در بازارهای رسمی شهرهای استان خوزستان اگرچه در دو سه سال اخیر موجی از اعتراضات فعالان محیط زیست را هم به دنبال داشته و در برخی موارد با برخورد مأموران محیط زیست به طور موقت، متوقف شده اما بار دیگر به فاصله دو سه روز بعد، این روند از سرگرفته شده است. در همین حال حسن آقا شیرمحمدی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان خوزستان چندی قبل در پاسخ به اینکه چرا جلوی فروش پرندگان در بازار اهواز گرفته نمی‌شود با اشاره به اینکه فروشندگان گوشت پرندگان مهاجر در بازار، جملگی زنان مسن هستند گفته بود: متخلفان، زنان مسن را سپر بلای تخلفاتشان کرده‌اند به گونه‌ای که برای جلوگیری از ایجاد تشنج، نیروهای یگان حفاظت محیط زیست امکان برخورد یا حتی ضبط سینی‌های گوشت پرندگان را در بازارها ندارند. به همین دلیل، کنترل تالاب‌ها و مبادی ورود گوشت پرندگان مهاجر به بازار را در اولویت قرار داده‌ایم به طوری که با استقرار گشت شبانه‌روزی در هورالعظیم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مبادی ورود گوشت پرندگان مهاجر به بازار شامل 4 اکیپ مستقر در اهواز، هویزه، سوسنگرد و اداره کل ضمن کنترل مسیرهای خروجی از هورالعظیم در مواردی موفق به دستگیری متخلفان شده‌ایم.

برخورد با صیادان در تالاب هورالعظیم از هفته گذشته آغاز شد

در همین حال در هفته گذشته یگان حفاظت محیط زیست استان خوزستان مقابله زودهنگام و ضربتی‌اش با صیادان غیر مجاز را از هورالعظیم آغاز کرد و با به آتش کشیدن چندین کومه صیادی اقدام به دستگیری برخی متخلفان نمود اما فروش پرندگان در بازار به گواه تصاویر موجود همچنان ادامه دارد!

رضا نیک فلک، فعال محیط زیست در این زمینه به «ایران» می‌گوید: عده‌ای سودجو با سوء‌استفاده از خشکیدگى تالاب با هدایت آب نهرها به زمین‌ها، آبگیرهای مصنوعی ایجاد می‌کنند و براحتی به صید پرندگان مهاجر می‌پردازند و متأسفانه مانند بازار فریدونکنار و سرخرود مازندران در بازار کیان اهواز نیز پرندگان حرام گوشت و غیر خوراکى هم براحتی تبدیل به پول می‌شوند. او می‌افزاید: على رغم تلاش یگان حفاظت اداره اهواز در تخریب محمیه‌ها یا همان دام‌هاى زمینى و دستگیری برخی از عوامل فروش پرندگان در بازار در سال گذشته، متأسفانه سال گذشته شاهد بودیم که چند روز بعد بازار دستفروشان با حضور همان افراد و دیگر متخلفان کماکان برقرار بوده که این مسأله به روشنى بیانگر بازدارنده نبودن جرایم، عدم اعمال آن و البته سود سرشار وتجارت نامشروع میراث طبیعى کشور است که جبران خسارت هاى احتمالى گاه ناممکن است.این فعال محیط زیست می‌گوید: امسال نیز حدود یک ماه است که کشتار بی‌رحمانه پرندگان مهاجر در تالاب‌های استان بویژه هورالعظیم شروع شده است به دلیل اینکه در این زمان زیستگاه‌های تالابی استان در کم آب‌ترین حالت خود قرار دارند به گونه‌ای که برخی کاملاً خشک شده‌اند سودجویان که از این موضوع بخوبی مطلع هستند با ریختن دانه در مکان‌های مناسب و حفظ آرامش محیط شرایط حضور پرندگان را فراهم می‌کنند و سعی در جذب حداکثری پرندگان در مکان‌های مورد نظر خود دارند تا با هر بار کشیدن تور، صد‌ها پرنده را به کام مرگ بکشانند. در این میان خوتکاهای ابرو سفید از نخستین قربانیان این کشتار بی‌رحمانه به حساب می‌آیند. این پرندگان جزو نخستین گروه از پرندگان مهاجری هستند که در اواسط مرداد ماه به تالاب‌های استان مهاجرت می‌کنند و در اواسط مهر ماه تالاب‌های استان را جهت ادامه مسیر مهاجرت ترک می‌کنند.

نیک فلک می‌افزاید: خوتکاهای ابرو سفید هنگام ورود به دلیل تعداد زیاد و دسته‌های بزرگ از نظر متخلفان تمام ناشدنی هستند و میزان صید بسیار بالایی دارند اما واقعیت این است که در این مدت زمان محدود، ضربات جبران‌ناپذیری به جمعیت‌های این پرندگان در استان ما وارد می‌شود بنابراین لازم است سازمان محیط زیست در آغاز شروع صید پرندگان برخورد‌های بازدارنده را که خوشبختانه در دستور کار خود قرار داده به‌صورت جدی با غارتگران طبیعت نیمه جان خوزستان ادامه دهد.

فروش پرندگان مسموم در بازارهای اهواز

رضا نیک فلک می‌گوید: پرندگان مشخص در سینی‌ها که در تصویر دیده می‌شود تنها بخش کوچکی از پرندگانی است که فروشندگان برای فروش در معرض دید قرار می‌دهند و بلافاصله پس از فروش آنها، پرندگانی که در زنبیل‌ها و گونی‌های بزرگى در اطراف قرار داده شده‌اند برای فروش به روی سینی منتقل می‌کنند. او درباره روش‌های صید پرندگان می‌گوید: علاوه بر به‌کارگیرى روش دام زمینی یا محمیه، صید از طریق دانه‌های آغشته به سم نیز از روش هایی‌است که چند سالی‌است در خوزستان رایج شده است. این روش صید که کماکان کاربرد زیادى دارد برای صید انواع گنجشگ سانان، قمرى‌ها، مرغابی‌ها، چنگرها و غازها به‌کار گرفته می‌شود و متعاقب استفاده از دانه هاى آغشته به سم براى صید پرندگان، پستانداران هم در نتیجه تغذیه از پرندگان مسموم یا نیمه جان به کام مرگ کشیده می‌شوند.

به گفته او «گاهی اوقات سود جویان دانه‌ها را به نوعی سم آغشته کرده و در محدود‌ه‌ای مشخص در آب یا خشکی پخش می‌کنند سپس لاشه پرندگان را در نقطه‌اى قرار داده و به لاشه‌ها شلیک می‌کنند تا در زمان فروش چنین به نظر برسد که پرندگان به‌وسیله اسلحه شکار شده‌اند. بریدن سر پرندگان مسموم شده نیمه جان و مرده نیز از روش‌های دیگر فریب دادن مشترى‌ها هنگام خرید این پرندگان است.

صید پرندگان شکاری در خوزستان

استان خوزستان نزدیک به ۲۵۰۰ کیلومتر طول رودخانه دارد و نزدیک به ۵۰ درصد مساحت‌ تالاب‌های کشور را به خود اختصاص داده است. به طوری که مساحت تالاب شادگان به تنهایی ۵۳۰ هزار هکتار است که تقریباً بیش از وسعت کل تالاب‌های گیلان و مازندران و گلستان است. اما این تالاب نیز همچون هورالعظیم در وضعیت مناسبی قرار ندارد. ایجاد شبکه‌های متعدد آبیاری و زهکشی کشاورزی و تخلیه پساب کشت و صنعت نیشکرخوزستان در این تالاب که از ابتدای دهه 80 و با موافقت سازمان محیط زیست آغاز شد هرساله باعث مرگ صدها هزار ماهی می‌شود. با این حال خوزستان همچنان به عنوان یکی از بهترین محل‌های صید پرندگان بویژه پرندگان شکاری در کشور هم شناخته می‌شود و همچنان هرساله مورد هجوم قاچاقچیان داخلی و شیوخ عرب نشین خلیج فارس قرار می‌گیرد.