پویش بین المللی برای نجات هامون

روزنامه ایران: با گذشت کمتر از یک هفته از اعلام پژوهشکده بین‌المللی هامون وابسته به دانشگاه زابل، مبنی بر خشکیدگی کامل این دریاچه در سیستان و بلوچستان، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست حالا از تلاش برای ایجاد یک جنبش اجتماعی به منظور نجات هامون خبر داده و می‌گوید: در حال راه‌اندازی یک فراخوان بین‌المللی تحت عنوان «نجات هامون» هستیم و کار را با همکاری بخش‌های مختلف و مردم ایران و افغانستان حتماً پیگیری می‌کنیم.معصومه ابتکار بدون اشاره به اینکه راه‌اندازی این پویش چگونه می‌تواند دولتمردان دو کشور ایران و افغانستان را به تخصیص حقابه واقعی هامون متقاعد کند، می‌افزاید: طی 3 سال گذشته برای تالاب هامون وقت زیادی گذاشته شده است و اقدامات خوبی انجام داده‌ایم که برخی از آنها به نتیجه رسیده است که از جمله آنها می‌توان به برداشتن موانع اشاره کرد.

در سال 92 موانعی را که خودمان برای ورود آب ایجاد کرده بودیم با همکاری خوب وزارت کشور و مرزبانی بخش‌هایی از آن برداشته شد و سه نوبت آبگیری از تالاب فراح را در 3 سال قبل در هامون داشتیم و این وضعیت تغییر کرد.

وقتی سازمان را در سال 92 تحویل گرفتیم، آب در آن سوی مرز بود اما این سوی مرز به علت برخی اقدامات آب وارد نمی‌شد که با عملیات انجام شده آب به صورت سیلابی وارد هامون شد و باعث شد پوشش گیاهی خوبی در بخش‌هایی از هامون داشته باشیم که مانع گرد و غبار شود. در مجموع وضعیت متفاوت از گذشته است.ابتکار با بیان اینکه در چند نوبت علاوه بر آبی که از هیرمند به طور طبیعی آمده، حقابه‌ تالاب هم از چاه نیمه‌ها رهاسازی و وارد تالاب شده گفت: «آخرین مورد در مردادماه انجام شد و در بخش‌هایی از هامون آب داشتیم و تصاویر ماهواره‌ای هم آن را نشان می‌داد.»

اما این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد که پژوهشکده دانشگاه زابل، نماینده مردم زابل در مجلس و نیز سازمان جنگل ها و مراتع تنها ورود یک بار حقابه در اواخر مرداد را به دریاچه تأیید می‌کنند که این رقم نیز تنها 20 میلیون مترمکعب یعنی به اندازه 3/0 درصد از کل آب مورد نیاز دریاچه که 6 میلیارد مترمکعب است را شامل می‌شود. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به ایسنا می‌گوید: برای احیای تالاب هامون با اشرف غنی صحبت‌هایی انجام دادم و به نظر می‌رسد آنها نیز برای احیای تالاب مشکلی نداشته باشند.

بادهای 120 روزه دست ساز ما نیست

ابتکار با اشاره به خشکیدگی هامون گفت: در فصلی که بادهای 120 روزه را پشت سر گذاشتیم و دما بیش از 40 درجه بوده و تبخیر بسیار بالای 5 هزارمیلی‌لیتر را شاهد بودیم، طبیعی است که این اتفاق بیفتد که در سال‌های قبل نیز رخ داده است. بنابراین این یک فاجعه زیست محیطی نیست. او می‌افزاید: اتفاقی که بخشی از آن به تغییر اقلیم و شرایط خاص منطقه برمی‌گردد و از سال‌های گذشته وجود داشته است را شاهدیم اما طوری خبرسازی می‌کنند که گویی این بادها دست‌ساز ما بوده و مدعی می‌شوند که چرا جلوی آن را نمی‌گیریم در حالی که این بادها قرن‌هاست در منطقه می‌وزد و کسی نمی‌تواند جلوی این بادها را بگیرد. ابتکار افزود: امیدواریم با همکاری دو دولت ایران و افغانستان این میراث مشترک نجات پیدا کند.

مهم‌ترین تدابیر ما برای احیای هامون، تأمین حقابه‌ها از سوی چاه‌نیمه‌ها، باز نگه داشتن مسیر ورود آب‌های سیلابی از فراح و ادامه مذاکرات با افغانستان و نهادهای بین‌المللی برای تأمین حقابه‌ها است.ابتکار همچنین درباره تالاب هورالعظیم گفت: در کشور ما مخصوصاً در نقاطی چون خوزستان و سیستان و بلوچستان تحت تأثیر هوای گرم تابستان و ماه‌های منتهی به پاییز این شرایط به سخت‌ترین وضعیت آبی می‌رسد. او با بیان اینکه در دولت یازدهم پس از تصمیمی که در سال‌های 88 و 89 گرفته شد و آب را روی تالاب هورالعظیم بستند و با فعالیت برخی از شرکت‌های نفتی در آنجا تالاب را خشک کردند؛ اقدامات و پیگیری‌های جدی صورت گرفته است، اظهار کرد: به عنوان مثال تالاب مجدداً آبگیری شد و سدهایی که مانع ورود آب از رودخانه‌های بالادست ومشخصاً از کرخه بودند برداشته شد و از آن زمان تاکنون این تالاب در حال آبگیری است.

حقابه تالاب هورالعظیم کماکان تأمین می‌شود

ابتکار بدون اشاره به مرگ و میر بالای ماهیان در هورالعظیم که در هفته‌های اخیر به وقوع پیوسته، ادامه داد: «بیش از 700 میلیون متر مکعب (63 درصد) از حقابه تالاب هورالعظیم تأمین شده و برخلاف سال 92 که کاملاً خشک بود، اکنون شاهد وضعیت خوب آبزیان و ماهی‌ها در این تالاب هستیم و تصاویر ماهواره‌ای هم مؤید این موضوع است.

اما کشت گسترده برنج در مناطقی که بخشی از حقابه را برداشت کردند باعث کاهش ورودی آب طی این ماه‌ها شد بخصوص که بیشترین میزان تبخیر و حرارت و نیاز آبی را در این ماه‌ها داشتیم. این موضوع را به وزارت نیرو و جهاد کشاورزی منعکس خواهیم کرد که در این شرایط کشت برنج می‌تواند مشکل جدی ایجاد کند. او با تأکید بر اینکه وضعیت خوبی در هورالعظیم داریم و امیدواریم ادامه پیدا کند، گفت: نظارت‌های ما بر تالاب ادامه دارد و وزارت نیرو در این زمینه اقداماتی داشته است که امیدواریم به صورت جدی دنبال شود.