عرفه، موسم بارش باران رحمت
عرفه روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفرههای جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و راندهتر شده و خشمناکترین اوقات را خواهد داشت. روایت شده که امام سجاد(ع)در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک مىنمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مىکنى؟ حال آن که در این روز امید مىرود که بچههاى در شکم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.
آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت و با آن به سوی خدا بازگشت و خداوند، توبه او را پذیرفت، چه او توبهپذیر مهربان است.طبق روایت امام صادق(ع)، آدم (ع) پس از خروج از جوار خداوند، و فرود به دنیا، چهل روز هر بامداد بر فرار کوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرئیل بر آدم فرود آمد و پرسید: چرا گریه میکنی ای آدم؟ آدم(ع) گفت: چگونه میتوانم گریه نکنم در حالی که خداوند مرا از جوارش بیرون رانده و در دنیا فرود آورده است.جبرئیل به حضرت آدم(ع) گفت که به درگاه خداوند توبه کند و آنگاه جبرئیل در روز هشتم ذیحجه آدم را به منا برد، آدم شب را در آنجا ماند. و صبح با جبرئیل به صحرای عرفات رفت، جبرئیل به هنگام خروج از مکه، احرام بستن را به او یاد داد و به او لبیک گفتن را آموخت و چون بعد از ظهر روز عرفه فرا رسید تلبیه (لبیکگفتن) را قطع کرد و به دستور جبرئیل غسل نمود و پس از نماز عصر، آدم را به وقوف در عرفات واداشت و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به وی تعلیم داد، و آن کلمات این بود: سُبحانَکَ اللهُمَ وَ بِحمدِک؛ لا الهَ الاّ اَنْتْ؛عَمِلْتُ سوء وَ ظَلَمْتُ نَفْسی؛ وَ اِعْتَرِفْتُ بِذَنبی اِغْفرلی؛ اِنَّکَ اَنْتَ الغَفور الرّحیمْ. آدم (ع) تا به هنگام غروب آفتاب همچنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرع اشک میریخت، وقتی که آفتاب غروب کرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد، و شب را در آنجا گذراند. و صبحگاهان در مشعر بپاخاست و در آنجا نیز با کلماتی به دعا پرداخت و به درگاه خداوند توبه گذاشت. در صحرای عرفات، جبرئیل، پیک وحی الهی، مناسک حج را به حضرت ابراهیم(ع) نیز آموخت و حضرت ابراهیم(ع) در برابر او میفرمود: عَرِفتُ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم) عید قربان؛ زمانی برای تمرین عشق عید قربان روزی است که انسان در برابر معشوق خود سر تسلیم و تعظیم فرود میآورد و با قربانی کردن نفس، میزان عشق خود را به حضرت حق تعالی به اثبات میرساند. ارادتمندان آستان با برکتش در این روز هر آنچه دارند در طبق اخلاص گذاشته و تمام وجود و هستی خود را تقدیم حضرتش میکنند تا پاداش وعده داده شده الهی نصیبشان شود.در این روز باید ابراهیموار سراپا تسلیم محض و مالامال از عشق و تعبد شوی و دل از غیر دوست برداشته و محو جمال و دیدار یار شوی تا با گوش دل ندای معبود را بشنوی که: هان ای ابراهیم! به خوبی امتحان دادی و اکنون فدیه ای که برایت فرستاده ایم قربانی کن که بیش از این از تو نمیخواستیم.ˈما نیز باید در این روز مبارک با رفتن به قربانگاه و بردن قربانی و قربانی کردن، سنت حضرت ابراهیم (ع) را تجدید کنیم و عشق به معبود ازلی و تسلیم در برابر اوامرش را به مرحله عمل و تمرین گذاشته و خلیل وار به زبان رانیم که ˈخدایا! هم چنان که از ابراهیم خلیلت و موسی کلیمت و محمد حبیبت قبول کردی، این قربانی را از من قبول کن و بپذیر.ˈاین عید را باید در کنار پرداختن به جشن و سرور و شادی به پاکسازی دل بپردازیم و هر آنچه از هواهای نفسانی در دلمان لانه کرده سر ببریم و از هر آنچه غیر خداست جدا شویم و چشم امید به درگاه سراسر نور و برکت پروردگار داشته باشیم. پس بیایید در روز عید قربان، روز عشق و ایثار، نغمه توحید سر دهیم و همه وجود خود را در کف نهاده، با دل و زبان، یکدل و یکپارچه زمزمه کنیم و با ابراز عشق و ایمان به معبود، سر تعظیم بر آستانش فرود آوریم باشد تا ما نیز از خوان کرمش اندکی برگیریم.