برای رفع یبوست و کنترل بواسیر بلغور بخورید!

بوعلی: خواص مهم بلغور ناشى از وجود فایبر غیر قابل حل در آن است. این نوع فایبر در مجارى هاضمه و در روده ‏ها شکسته نمى‏شود و جذب نمى ‏گردد، در روده مى‏ ماند و آب زیادى جذب مى‏ کند و درنتیجه مدفوع حجیم‏تر و سنگین‏تر شده و راحت‏تر در روده ‏ها حرکت مى‏ کند و آسان‏تر و سریع‏تر دفع مى ‏شود.

بلغور براى انواعى از ناراحتى ‏ها از جمله براى رفع یبوست و کنترل بیمارى دایورتیکولار و کنترل بواسیر مفید باشد. بلغور یکى از مواد غذایى سنتى ایران و در عین حال از نظر مواد مغذى شفابخش بسیار ارزشمند است. متأسفانه در حال حاضر بخصوص در شهرها از الگوى غذایى مردم تا حدود زیادى حذف شده است ولى برعکس در کشورهاى مغرب‏زمین بخصوص در امریکا با توجه به جوانب درمانى آن در ردیف مواد غذایى مورد توجه گروه روشن‏فکر و دانشمندان تغذیه قرار گرفته و به انواع مختلفه تهیه و در بازار عرضه مى‏شود. برخلاف اغلب دانه ‏هاى غلات و حبوبات که تا حدودى دیرپز هستند، بلغور چون قبلا نیم‏پخته شده و خشک شده است خیلى زود مى‏پزد. در ایران بلغور را در روستاها با آسیاهاى دستى به‏ شکل گندم نیم‏کوب درمى‏ آورند و بسته به معمول هر محل در برخى نقاط ریزتر و در بعضى نقاط درشت ‏تر مى ‏باشد. و به‏ طور کلى دو نوع است بلغورى که از گندم با پوست تهیه مى‏شود و بلغورى که با گندم سفید کرده و بدون پوست تهیه مى‏ شود که در اینجا بلغور مفید مورد نظر ما بلغور با پوست است. در مراکز تحقیقات بین المللى و در کانادا و امریکا تحقیقات زیادى در مورد آثار درمانى بلغور به ‏عمل آمده از جمله تحقیقات نشان مى‏ دهد که خوردن بلغور مى ‏تواند نقش مهمى در جلوگیرى از سرطان کولون و سرطان پستان و دیابت داشته باشد به‏ علاوه چون داراى مقدار قابل ملاحظه ‏اى فایبر غیر قابل حل در آب است مى ‏تواند براى انواعى از ناراحتى‏ ها از جمله براى رفع یبوست و کنترل بیمارى دایورتیکولار و کنترل بواسیر مفید باشد. بلغور معمولا به سه شکل عرضه مى‏شود: 1- بلغور کم‏ کوب که دانه‏ هاى آن درشت و هم عرض دانه‏ هاى برنج است و براى پختن غذایى به شکل پلو و یا مخلوط با برنج مصرف مى‏ شود. در برخى موارد گندم کامل که قبلا جوشیده شده باشد عینا خشک شده و عرضه مى ‏شود. 2- بلغور نیم‏کوب که براى تهیه صبحانه به‏ کارمى‏ رود که تنها و یا مخلوط با شیر یا عسل مى‏ خورند. ۳٫ بلغور ریزکوب که براى تهیه انواع دیگرى از غذاها از جمله براى تهیه نوعى سالاد عربى به نام تابوله(Tabbouleh) به ‏کارمى‏رود.

نقش بلغور در رفع خطر از مواد شیمیایى بیمارى‏ زا که وارد بدن مى‏ شوند.

هر قدر در تهیه مواد براى رژیم غذایى دقت شود که بهداشتى و سالم باشند ولى باز خواه ناخواه هر روز در معرض برخورد با تعدادى مواد شیمیایى خطرزا خواهیم بود. دو دسته از انواع این گونه مواد خطرآفرین که جلوگیرى از تماس و برخورد با آنها بسیار مشکل و شاید غیر عملى باشد مواد نیترات‏ها و ترکیبات شیمیایى نیتریت‏ها هستند. ترکیبات نیترات‏ها معمولا در اغلب سبزیجات نظیر چغندر- کرفس- کاهو و نظایر آن وجود دارند و نیتریت‏ها به‏ طور کلى موادى هستند که معمولا به فرآورده‏ هاى غذایى تجارتى نظیر ماهى دودى و انواع کنسروها و فرآورده‏ هاى گوشتى تجارتى براى نگهدارى و جلوگیرى از خراب شدن آنها مى‏ زنند. این ترکیبات شیمیایى به ‏طور مستقل و بخودى خود عیبى ندارند و مضر نیستند ولى همین‏که همراه مواد غذایى خورده مى‏ شوند، در بدن انسان تبدیل به ترکیبات مضرّ سرطان‏زایى به نام نیتروزامین‏ها مى‏ شوند. و چون تقریبا اجتناب از خوردن نیترات‏ها و نیتریت‏ها در جوامع فعلى جهان عملى نیست، بنابراین راه حل دیگر براى گریز از برخورد با ضررهاى آنها رژیم غذایى مناسب و استفاده از مواد غذایى است که بتواند با آنها مبارزه کند و بلغور یکى از آن قبیل مواد غذایى است که در این‏ باره مى‏تواند خیلى کمک کند و مفید باشد. دکتر لیلیان تامپسون استاد علوم تغذیه در دانشگاه تورنتو مى‏ گوید در بلغور یک ترکیب شیمیایى وجود دارد به نام فرولیک اسید"(Ferulic acid) که در بدن از تبدیل مواد نیترات‏ها و نیتریت‏ها به ماده خطرزاى نیتروزامین ممکن است جلوگیرى کند. بعلاوه بلغور مى ‏تواند از راه دیگرى نیز براى جلوگیرى از سرطان کمک کند، آن وجود موادى است در بلغور به نام لینان لینان‏ها سرشار از مواد مبارز با سرطان هستند و بخصوص براى پیش‏گیرى از سرطان کولون (روده بزرگ) و پستان مفید مى‏باشند.لینان‏ها داراى خاصیت ضد اکسیدکننده مى‏ باشند یعنى با مولکول‏هاى اکسیژن مخرّب (رادیکال‏هاى آزاد) مى‏ جنگند و قبل از اینکه آنها بتوانند به سلول‏هاى سالم آسیبى برسانند، آنها را مى‏ بلعند. دکتر تامسون مى‏ گوید لینان‏ها حتى در مواقعى که تغییرات سرطانى اتفاق افتاده باشد نیز سلول را تحت مراقبت و محافظت قرار داده و مانع مى‏ شوند که روند پیشرفت سرطان از کنترل خارج شود. نقش بلغور براى قلب‏ به‏ طورى‏که در مقالات قبلى شرح داده شده رادیکال‏هاى آزاد در سرطانى شدن سلول‏ها سهم دارند و بعلاوه رادیکال‏هاى آزاد در ایجاد آسیب به رگ‏هاى خونى نیز شرکت دارند و زمینه را براى مبتلا شدن به بیمارى‏هاى قلبى آماده مى‏ نمایند. لینان‏ها براى کمک به قلب از طریق حفظ و حمایت کلسترول نرمال نیز مؤثر مى ‏باشند. ممکن است ذکر اینکه، چون بلغور براى حفظ کلسترول مؤثر است، به‏ عنوان یک غذاى شفابخش مورد توجه قرار مى‏ گیرد، براى عده‏اى از مردم تعجب‏ آور باشد زیرا با گفته‏ هاى دیگر دانشمندان تغذیه که همه جا صحبت از روش‏هایى براى کاهش کلسترول است ظاهرا متناقض به‏ نظر مى ‏رسد، ولى این‏طور نیست زیرا کلسترول در مواقعى مضر است که مولکول‏هاى آن به‏ خصوص مولکول‏هاى جزء بد کلسترول ، مورد حمله رادیکال‏هاى آزاد قرار گیرند و مسموم شوند و در جدار رگ‏هاى خونى رسوب کرده موجب تنگ شدن عروق خونى و ایجاد اختلال در گردش جریان خون و مآلا موجب ناراحتى قلبى شوند، و الّا اگر کلسترول یعنى جزء بد آن(LDL) مسموم نشود و مقدار جزء خوب آن یعنى‏HDL نیز به مقدار کافى بالا باشد، کلسترول ذاتا از مواد بسیار لازم و ضرورى بدن انسان مى ‏باشد. بنابراین هر ماده غذایى از جمله بلغور که‏ کلسترول را از آسیب رادیکال‏هاى آزاد حفظ مى‏ کند مى‏تواند خدمتى به قلب کرده و از بیمارى‏هاى قلبى تا حدودى جلوگیرى نماید. نقش بلغور در کمک به کاهش حدت بیمارى دیابت‏ دکتر دیوید جنکیدس استاد علوم تغذیه و پزشکى در دانشگاه تورنتو مى ‏گوید، بلغور از طریق دیگر نیز مى ‏تواند به سلامت انسان کمک کند. زیرا بلغور داراى ضریب شیرینى‏ نسبتا پایین است (در حدود ۶۹- ۶۰) در مقایسه با گلوکز که صد است. توضیح این مطلب این است که قند و یا به‏ عبارت صحیح ‏تر نشاسته‏ اى که در بلغور وجود دارد خیلى آهسته‏ تر از گلوکز و به‏ تدریج در جریان هضم، هیدرولیز شده و به‏ صورت قند قابل جذب درآمده و وارد جریان گردش خون مى‏ شود، و این کار نه فقط در ثابت نگهداشتن سطح قند خون کمک مى‏ کند که براى اشخاصى که مبتلا به دیابت هستند خیلى مهم است، بلکه ممکن است نقش مؤثرى نیز در کاهش خطر براى قلب داشته باشد. بلغور سرشار از فیبراست‏ اگر مقدار فایبر در مواد غذایى بیشتر باشد مقدار کاهش کلسترول بیشتر محسوس است و خطر سرطان و دیابت نیز کمتر مى ‏شود، و به بیمارى‏هاى هاضمه ‏اى نظیر یبوست و بواسیر کمک مى‏ کند. بلغور سرشار از فایبر است، در یک پیمانه بلغور در حدود ۸ گرم فایبر وجود دارد که در حدود ۱- ۳ نیاز روزانه توصیه شده براى بدن را تأمین مى‏کند. و در مقایسه با برنج سفید که در یک پیمانه آن فقط ۸/ ۰ گرم فایبر وجود دارد قابل ملاحظه است. خواص مهم بلغور ناشى از وجود فایبر غیر قابل حل در آن است. این نوع فایبر در مجارى هاضمه و در روده ‏ها شکسته نمى‏شود و جذب نمى ‏گردد، در روده مى‏ ماند و آب زیادى جذب مى‏ کند و درنتیجه مدفوع حجیم‏تر و سنگین‏تر شده و راحت‏تر در روده ‏ها حرکت مى‏ کند و آسان‏تر و سریع‏تر دفع مى ‏شود و مواد مضر سرطان‏زاى موجود در روده بزرگ نیز همراه مدفوع قبل از اینکه فرصت ایجاد خطرى براى کولون بکنند از بدن خارج مى‏ شوند. در یک تحقیق ۴ ساله که در مرکز تحقیقات پزشکى در نیویورک سیتى در بیمارستان نیویورک به عمل آمده محققان ۵۸ نفر مرد و زن داوطلب را که مبتلا به پولیپ روده‏ بودند از نظر تأثیر رژیم غذایى‏ مورد مطالعه قرار دادند. در این تحقیق به عده ‏اى از مردان و زنان داوطلب روزانه در رژیم غذایى آنها مقدارى سبوس گندم که داراى ۲۲ گرم فایبر غیر قابل حل بود منظور شده بود و عده‏اى دیگر از مواد غذایى معمولى خود که میزان فایبر آن خیلى کم بود استفاده مى‏ کردند. پس از خاتمه مدت آزمایش داوطلبان مورد بررسى کامل و دقیق پزشکى قرار گرفتند و مشاهده شده است گروهى که در رژیم غذایى خود از ۲۲ گرم فایبر هر روز استفاده مى‏ کردند یعنى از مواد غذایى مى‏ خوردند که روزانه ۲۲ گرم فایبر را تأمین مى ‏کرد در مقایسه با گروهى که در رژیم غذایى خود از فایبر استفاده نمى‏ کردند، به احتمال بیشترى پولیپ‏ هاى آنها منقبض و کوچک شده و در مورد بعضى از آنها به کلى از بین رفته است. فایبر غیر قابل حل در آب، براى رفع یبوست نیز مؤثر است و دفع سریع‏تر مدفوع باعث مى‏شود که مواد مضرّ سرطان‏زاى داخل روده بزرگ پیش از این که ایجاد آسیبى در سلول‏هاى سالم بکنند از صحنه خارج شده و همراه مدفوع دفع مى ‏شوند به‏ علاوه جلوگیرى از یبوست خود براى کنترل بواسیر و بیمارى دایورتیکولاریس نیز مفید است. بالاخره بلغور منبع سرشارى از مواد معدنى مورد نیاز بدن است و علاوه بر آهن و فسفر و روى در یک پیمانه بلغور مواد زیر موجود است: - یک میلى‏ گرم منگنز که در حدود نصف نیاز روزانه از بدن را تأمین مى‏ کند. منگنز براى حفظ سلامت استخوان‏ها و اعصاب و دستگاه تناسلى مفید است. - ۱۵ میکروگرم سلنیوم(Selenium) که در حدود ۲۲ درصد نیاز روزانه بدن را تأمین مى ‏کند و براى حفظ و حمایت قلب و تقویت سیستم دفاع طبیعى بدن کمک مى ‏کند. - ۵۸ میلى‏گرم منیزیوم که ۱۵ درصد نیاز روزانه بدن را تأمین مى‏ کند و به تنظیم ضربان قلب و فعالیت و اعصاب و انقباض عضلات و تشکیل استخوان‏ها کمک مى‏ کند.