روزنامه کیهان: یک روزنامه اصلاحطلب با اشاره به «قصه عشق هاشمی به آلمان و ژاپن» نوشت مناطق آزاد راهاندازی شده از سوی هاشمی فقط دریچه واردات به کشور شد.
روزنامه هفت صبح با اشاره به سخنان اخیر هاشمی مبنی بر اینکه اگر میبینید آلمان و ژاپن این روزها هنوز محکمترین اقتصاد دنیا را دارند اینها بعد از جنگ جهانی دوم و محروم و ممنوع شدن از این که نیروی نظامی داشته باشند- خب نیروهای نظامی بیشترین خرجها را در کشورهای در حال جنگ میبردند- پولهایشان آزاد شد و رفت دنبال کارهای علمی تا اقتصادی علمی و دانش بنیان برای خودشان درست کردند» نوشت: مدل توسعهای که نتیجه خود را در طرحهای عمرانی گسترده سد و نیروگاه دهه 70 نشان داد؛ لزوماً نتیجه مثبتی به همراه ندارد. نشانی از شکست این سیاستها را باید در پروژه تأسیس مناطق آزاد دید. مناطقی که برای نخستین بار در اروپای بعد از جنگ جهانی ساخته شدند اما دوران اوجشان تا دهه 1990 بود و به زودی به یک پروژه شکست خورده تبدیل شدند چرا که امتیازاتی که در این مناطق داده میشد رفته رفته به کل کشور سرایت کرد. با این حال هاشمی با دستیاری افرادی مثل حمید میرزاده که آن زمان معاون اجرایی نخستوزیر بود، مرتضی الویری نخستین رئیس مناطق آزاد، شمس اردکانی به عنوان رئیس منطقه آزاد قشم، محسن مهرعلیزاده به عنوان رئیس منطقه آزاد کیش و محمود حجتی به
عنوان کسی که استاندار سیستان و بلوچستان بود و پشت منطقه آزاد چابهار ایستاد، پروژه مناطق آزاد را کلید زد.
این روزنامه ادامه میدهد: مناطق آزاد به دریچه واردات (در بهترین شکل ممکن) تبدیل شدند و اغلب درآمد خود را نه از بخش صنعت که از بخش خدمات یعنی گردشگری و نه از تولید کالا که از فروش کالاهای مصرفی به دست آوردند.
حالا هم همین آدمها در مسند کارند. هاشمی رفسنجانی که در دهه 50 ژاپن را دیده بود و در دهه 60 سیر بازسازی آلمان بعد از جنگ جهانی را مطالعه کرده بود و در دهه 70 از مدل مناطق آزاد موفق در چین به او گزارشهای شگفتانگیزی میدادند؛ رئیس مجمع تشخیص مصلحت است، حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد است، علی شمس اردکانی رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و عضو هیئت مدیره فدراسیون صادرات انرژی است و محمود حجتی وزیر کشاورزی و محسن مهرعلیزاده در یک چرخش تاریخی، عضو هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد کیش. پس جای تعجبی هم ندارد که دولت لایحه به مجلس بدهد و بگوید که 8 منطقه آزاد و 11 منطقه ویژه اقتصادی را به فهرست بلندبالای مناطق فعلی اضافه کند. بدون اینکه به این سؤال جواب دهد که مناطق فعلی چه تأثیری بر اقتصاد کلان کشور داشتهاند.