روابط ایران و روسیه، طولانی و حتی دائمی است

بنابر بررسی موضوع، با «الکساندر پارانجی اف» تحلیلگر نظامی و استاد دانشگاه اقتصادی «الکساندر پلخانف» روسیه گفتگویی انجام داده است. چندی قبل «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روابط تهران با مسکو را راهبردی و دارای ابعاد گسترده عنوان کرد. این موضوع در رابطه با حضور هواپیماهای نظامی روسیه در خاک ایران مطرح شد. آیا در واقع روابط میان ایران و روسیه راهبردی است؟ پارانجی اف: بدون تردید روابط میان ایران و روسیه استراتژیک است. این نوع روابط طبیعتا طولانی و حتی دائمی بوده و تحقق اهداف چندوجهی و پیچیده ای را دنبال می کند. یکی از این اهداف پیچیده، سرکوب و نابودی گروه‌های تروریستی بزرگ و بازگرداندن صلح و نظم قانونی در سوریه می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، نیاز به فراهم کردن زیرساخت‌های مشترک نظامی و ضد تروریستی، تدوین رویکردهای واحد در عرصه مبارزه با تروریسم و جنایتکاری سازمان یافته بین‌المللی (قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و غیره) می‌باشد. هدف بعدی حل و فصل اختلافات خاورمیانه و کمک به برقراری صلح و ثبات در این منطقه است. مهم ترین اقدامات برای رسیدن به این هدف انجام ماموریت‌های مشترک بشردوستانه روسیه و ایران، مساعدت دو کشور به برقراری نهادهای اقتصادی، اجتماعی و حقوقی و توسعه نظام آموزشی، حفظ میراث فرهنگی و تاریخی این منطقه خواهد بود. با این حال، برای دو کشور هدف سوم (یا گروه سوم اهداف) نیز وجود دارد که بسیار مهم بوده و به موضوع تامین امنیت ملی خود روسیه و ایران بر می‌گردد. در شرایطی که غرب به طور علنی علیه روسیه و ایران جنگ ترکیبی پیش برده و آمریکا و اتحادیه اروپا سیاست تحریم‌های ضد مسکو و تهران را دنبال می‌کنند، این دو کشور می‌توانند اقدام به تدوین رویکردهای مشترکی برای مقابله با این اقدامات کنند. از جمله، این اقدامات مشترک باید مقابله علیه سیاست‌ها و استراتژی‌های واشنگتن نظیر ایجاد مناطق «هرج و مرج قابل کنترل»، تنگ تر کردن «حلقه آناکوندا» و انجام «ضربه سریع جهانی» را در نظر گیرد. روابط استراتژیک بر مبنای منافع بلندمدت استوار است که اساس و سیستم همکاری ها در سایر زمینه ها را شکل می دهد. آیا چنین منافعی در روابط دو کشور به نظر می رسد؟ پارانجی اف: البته چنین منافعی وجود دارد. در حال حاضر سیستم امنیت بین‌المللی دستخوش تغییرات بسیار جدی شده است. آمریکا و متحدان آن بیش از پیش با عصبانیت تمام برای حفظ سلطه خود بر عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای جهانی اقدام می‌کنند. این اقدامات برای مردم دنیا هرج و مرج، اختلاف، ویرانی، قتل و کشتار و درد و رنج به بار می‌آورد. بنابراین، ضرورت ایجاد یک اتحادیه کشورهای پیش آمده است که بایستی قادر به مقابله با اقدامات کشور و یا کشورهایی باشند که تعیین سرنوشت جهان، دولت‌ها و ملت‌ها را حق خود می‌دانند. روسیه و ایران برای مقابله با این همه تهدیدات و چالش‌ها به یکدیگر به عنوان متحد نیازمند می‌باشند. مسکو و تهران علاقه مندی بالایی به همکاری در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، آموزشی، فرهنگی و اطلاع رسانی و... دارند. این همکاری‌ها به هر یک از دو طرف اجازه دستیابی به سطح جدید توسعه و اثربخشی اقدامات دولت هایشان را خواهد داد. امتناع از چنین همکاری‌هایی، روسیه و ایران را از منابع و فرصت‌های قابل توجهی در جهت تقویت توانایی کشور و رفاه مردم خود محروم خواهد کرد. به این دلیل، منافع مشترک مسکو و تهران امروزه هم به صورت روابط دوجانبه و هم در چهارچوب سازمان همکاری‌های شانگهای و هم ائتلاف در حال شکل گیری «مسکو- تهران -باکو» و فعالیت مرکز اطلاعاتی در بغداد دنبال می‌شود. نمایندگان بلندپایه تهران روابط کشور خود با روسیه را استراتژیک عنوان می کنند. آیا کرملین نیز از همکاری‌های دو کشور تعریف «رابط استراتژیک» را دارد؟ پارانجی اف: مسکو روابط خود با تهران را خوش آتیه می‌شمارد و بر آن است که منجر به افزایش نقش دو کشور در امور بین‌المللی خواهد شد. تشریک مساعی و منابع در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اطلاع رسانی و غیره باعث تقویت ظرفیت‌های دو کشور و افزایش فرصت‌های اجرای پروژه‌های مختلف ملی خواهد شد. اگر بخواهم به عبارت ساده تری بیان کنم، پس باید گفت که همکاری‌های میان روسیه و ایران اجازه می‌دهد تا دو کشور بتوانند مطمئن تر روی پای خود بایستند. یعنی اعتماد راسخ به فردای خود داشته باشند، اعتمادی که از بین بردن آن همواره هدف عده‌ای از کشورهای غربی بوده است.