حذف تدریجی تالاب میانکاله

خبرگزاری مهر: شبه جزیره میانکاله اکنون با مشکلات متعدد دست و پنجه نرم می‌کند و فعالان و مسئولان محیط‌زیست معتقدند که با ادامه روند کنونی ممکن است، خطرات مختلفی این شبه جزیره را تهدید که باید با برنامه‌ریزی مناسب برای نجات تالاب، با دغدغه بیشتر وارد شد. جزیره میانکاله در منتهی الیه جنوب شرقی خزر و در ۱۲ کیلومتری شمال بهشهر واقع شده است که از شمال از سوی دریای مازندران به طول ۶۵ کیلومتر (از غرب به شرق) از جنوب و شرق از سوی تالاب و خلیج میانکاله و از غرب از سوی بندر امیرآباد بهشهر احاطه شده است. مجموعه شبه جزیره میانکاله با ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت از سال ۱۳۴۸ ابتدا به منطقه حفاظت شده و سپس به پناهگاه حیات وحش میانکاله تحت مدیریت مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط‌زیست تبدیل و از آن زمان تاکنون از سوی اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران اداره می‌شود. در تمام سواحل دریای خزر منطقه ای همانند میانکاله وجود ندارد که اینچنین دست نخورده باقی‌مانده باشد چرا که ساخت و سازهای انسانی، شهرها، کارخانجات و ... در دیگر مناطق ساحل دریای خزر موجب بروز آلودگی‌های مختلف و همچنین دست اندازی های متفاوت بر محیط‌زیست شده است. تالاب دارای پیدایش گیاهی، جانوری و زیست‌محیطی مخصوص به خود هستند که فواید آن بر روی زندگی گیاهان، جانوران و همچنین جلوگیری از سیلاب، کنترل آب‌ها و کنترل آلودگی‌ها بسیار مؤثر است و تالاب‌ها، میراث گرانبهایی است که از گذشته برای ما به یادگار مانده است و باید برای آیندگان محافظت شود و با شناخت درست از مشکلات بزرگ و کوچک آن، برای رفع بحران تهدیدها چاره اندیشی شود. خشکی یک پنجم حجم تالاب میانکاله حر منصوری از فعالان محیط‌زیست مازندران معتقد است تمامی رودخانه‌های جنوب دریای مازندران که از بالادست البرز شرقی، البرز مرکزی و البرز غربی به دریای مازندران یا تالاب‌های اطراف و نهایتاً به دریا می‌رسیدند اکنون با کاهش جدی ورودی آب مواجه شده‌اند و این خود نوعی تهدید بریا میانکاله و تالاب است. وی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: تالاب میانکاله یکی از بزرگ‌ترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر است که به دلیل شکل خاص جغرافیایی و اکوسیستم خاصی محلی مناسب برای زادآوری بسیاری از گونه‌های استخوانی و غضروفی دریای خزر است که باید مراقبت شدید از آن شده و از خشکی آن جلوگیری شود. این فعال زیست‌محیطی با اشاره به اینکه در حال حاضر یک پنجم حجم تالاب میانکاله با توجه به فرسایش خاک، کمبود آب، کاهش بارندگی، دخالت‌های انسانی و ... در ۱۰ سال گذشته خشک شده است، معتقد است که این روند از سمت غرب در حال رشد است و باید برای نجات تالاب و میانکاله، با جدیت بیشتری وارد شویم. در سال‌های اخیر بروز خشکسالای، آتش سوزی‌ها، شکار بی رویه، حاشیه‌نشینی و صیدهای بی رویه موجب شد که اوضاع محیطی میانکاله متفاوت از گذشته شود فاطمه عاشوری از فعالین زیست‌محیطی منطقه میانکاله و زاغمرز بهشهر در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد تهدیدها و آسیب‌های پیش روی شبه جزیره میانکاله گفت: در سال‌های اخیر بروز خشکسالی، آتش سوزی‌ها، شکار بی رویه، حاشیه‌نشینی و صیدهای بی رویه موجب شد که اوضاع محیطی میانکاله متفاوت از گذشته شود و علاوه بر خشکسالی شاهد کاهش گونه‌های مختلف پرزندگان شویم. وی افزود: از ۵۳۰ گونه پرنده موجود در کشور ۲۳۰ نوع مختص میانکاله بوده و به نوعی میانکاله گذرانی داشتند که با توجه به دلایل عنوان شده در بالا و جاده‌سازی‌ها، نه تنها در تعداد پرندگان مهاجر بلکه در صید ماهیان خاویاری هم با کاهش روبرو شده‌ایم و قرقاولی که تا چند سال گذشته به وفور در منطقه قابل رویت بود اکنون کمتر دیده می‌شود. این فعال زیست‌محیطی همچنین ارائه مجوز برای احداث آب بندان ها و پرورش ماهی را هم از چالش‌های مهم در کمبود آب و خشکی میانکاله عنوان کرد و یادآور شد: حدود ۷۰ هزارهکتار از بهترین اراضی در ۲۰ کیلومتری میانکاله به همین دلایل خشک شده است و این خشکی بر میانکاله و زندگی زیست‌محیطی گیاهان و جانوران تأثیر گذار است. عاشوری با اعلام اینکه بومی میانکاله، هیچ گاه تهدیدی برای میانکاله نیست، ادامه داد: بومیان منطقه، صیادان، دامداران از خود محیط‌زیست با رفتارهای سازگار با آن هستند که به دلیل شناختن منطقه می‌توانند در بسیاری از موارد در راهنمایی گردشگران، اطفای حریق و کمک رسانی مثمر ثمر و مفید فایده باشند در حالی که در برخی از موارد این مسائل نادیده گرفته شده و دامداران و صیادان و بومیان به‌عنوان تهدید منطقه اعلام می‌شوند که باید رفت و آمدها را به منطقه محدود کنند. وی با اشاره به آتش سوزی‌های چند سال اخیر در میانکاله و عدم وجود امکانات مناسب در این منطقه، گفت: آتش سوزی‌های متعدد در میانکاله و اطفای آن توسط ۶۸ واحد دامداری موجود در منطقه از خطرات فراوانی جلوگیری کرده است و اگر بومیان منطقه و کمک انان نبود آیا محیط‌زیست به تنهایی قادر به اطفای حریق در این دشت وسیع با گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی این فعال زیست‌محیطی با اشاره به اینکه اکنون تعداد دامداران در میانکاله که پرورش گاو و گاومیش مبادرت دارند به یک‌سوم رسیده است، خاطرنشان کرد: آیا با توجه به کاهش تعداد دامداران در منطقه، مشکلات زیست‌محیطی از بین رفته است یا همچنان آن مشکلات وجود دارد. عاشوری ادامه داد: مشکل ما در میانکاله، دامداران، صیادان و بومیان منطقه نیستند بلکه آلودگی‌های ناشی از نیروگاه و وجود بندر امیرآباد در کنار تالاب، جاده‌سازی‌ها، شکار بی رویه و... از مهم‌ترین مشکلات ما در میانکاله است. افزایش سطح دانش و آموزش بومیان میانکاله راهی مناسب برای گسترش فرهنگ زیست‌محیطی است فعال دیگر زیست‌محیطی مازندران بابیان اینکه افزایش سطح دانش و آموزش بومیان میانکاله راهی مناسب برای گسترش فرهنگ زیست‌محیطی است، به خبرنگار مهر گفت: گسترش آموزش در بومیان منطقه در زمان برداشت انار در منطقه کاملاً مشهود است به‌طوری‌که بومیان در زمان برداشت انار با تمام امکانات با کمک شرکت‌های تعاونی برای برداشت این محصول وارد منطقه شده و بدون کمترین آسیب زیست‌محیطی به میانکاله، برداشت را انجام می‌دهند. جمال ابوطالبی عبدالملکی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: با توجه به وجود جاذبه‌های منحصربه‌فردی همچون دریا، تالاب و گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی در میانکاله، باید با برنامه‌ریزی مناسب در جهت پایداری اکوسیستم میانکاله و حفاظت آن برای نسل‌های آینده تلاش کنیم و با جلوگیری از شکار بی رویه، حاشیه‌نشینی و صیدهای بی رویه برای نجات میانکاله تلاش کنیم. این فعال محیط‌زیست همچنین در مورد راهنمایی توریست و گردشگران هم، حضور بومیان را به‌عنوان یک فرد مطلع، بسیار مؤثر دانست و افزود: اکنون بومیان ما بامطالعه دقیق در زیستگاه میانکاله به زوایای مختلف آن آگاه بوده و راهنمای مناسبی برای گردشگران هستند و لذا بومیان منطقه باید با حفظ نقش گذشته خود در منطقه باقی‌مانده و کمک‌کار محیط‌زیست باشند. ابوطالبی گفت: مسئولان باید مردم و بومی‌های منطقه را به‌عنوان امین و کمک‌کار خود نگه‌داشته و برای حفاظت و حراست از این منابع عظیم خدادادی با کمک مردم تلاش کنند. میانکاله جان می‌گیرد رئیس اداره محیط‌زیست بهشهر هم با اشاره به در ماههای اخیر روند خشک شدن میانکاله با کمبود آب، کاهش سفره‌های زیرزمینی آب و همچنین پر شدن کانال‌ها و نهرهای در مسیر میانکاله موجب شد تا خشکی این منطقه دوچندان شود که بررسی‌های مختلفی انجام شد. زمان رضا احمدی در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است پس‌روی تنها به چند سال اخیر خلاصه نمی‌شود و بر اساس کارشناسی‌های انجام‌شده در بیش از ۴۰ سال گذشته نیز چنین اتفاقی در منطقه گزارش‌شده است که مهم‌ترین راهکار جلوگیری از این پس‌روی و خشکی تالاب و خلیج میانکاله، مدیریت آب‌های سطحی منطقه، مطالعه ارزیابی و لایروبی کانال خوزینی و چاپاق لی و احداث کانال جدید به‌طوری‌که بتوان آب دریای خزر را به تالاب منتقل کرد، است. وی گفت: با هماهنگی‌های انجام‌شده و با لایروبی و مرمت نهرها، کانال‌ها و رودخانه‌هایی که به سمت میانکاله در جریان بود، اکنون شاهد جریان آب در نهرها و کانال‌ها هستیم و میانکاله‌ای که خشک بود، دوباره سبز شده و جان دوباره گرفت. به گزارش مهر، کمبود آب در سال‌ها اخیر، کاهش باران و همچنین تبخیر میزان قابل‌توجهی از آب و در کنار آن استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مملو از فلزات سنگین و سموم و مواد شیمیایی، خطری نگران‌کننده است که وارد تالاب می‌شود که به‌جای زندگی بخشی، زندگی را از تالاب‌ها بگیرد که باید ضمن مدیریت صحیح آب، در کنترل حوزه‌های آبریز به تالاب هم کنترل دقیق انجام و از سرازیر شدن آلودگی‌ها به تالاب جلوگیری شود.