روزنامه ایران: واژه «سرمایه ملی» برای همه ما آشناست. مدام شنیدهایم که باید از سرمایههای ملی کشور حفاظت کرد و مانع مهاجرت یا خروج آنها از کشور شد و... عجیب اینکه وقتی حرف سرمایه ملی به میان میآید، بیشتر ما یا به یاد نخبهها و متخصصها میافتیم، یا آثار ملی و باستانی یا چیزهایی مثل آب و نفت و سنگهای قیمتی و... با اینکه گونههای جانوری و کمیاب بومی این سرزمین نیز سرمایه ملی به حساب میآید، اما یا اصلاً نشنیدهایم یا به ندرت دیده و شنیدهایم که کسی به فکر پیشگیری از مهاجرت گونههای نادر و کمیاب حیوانات از ایران به کشورهای همسایه باشد.
«آهوهای ریم کرخه» به عنوان یکی از غزالهای کمیاب در جهان که زیستگاه آن در خوزستان و اطراف رودخانه کرخه است، به دلیل نابودی بیشتر منابع آبی مورد استفاده این گونه و کم آبی و همچنین بیتوجهی دست اندرکاران نسبت به تأمین آن، چند سالی است که راه مهاجرت را در پیش میگیرند و راهی کشور عراق میشوند. اما این مهاجرتهای از سر اجبار، قدم گذاشتن در مسیری است که پایان تلخ تری را برایشان رقم میزند چراکه شکارچیان عراقی با شکار این حیوانات نسل آنها را در خطر انقراض قرار دادهاند. اما این همه داستان نیست! مرگ دردناک این غزالها، وقتی به دنبال پیدا کردن آب به داخل کانال آب وزارت نیرو میافتند، از جمله تصاویر دردناکی بوده است که فعالان محیط زیست و محیطبانها بارها و بارها با آنها مواجه شدهاند.
اما در این هنگامه کسانی هم هستند که عاشقانه به محیط زیست و طبیعت عشق میورزند و برای جلوگیری از مهاجرت گونههای کمیاب حیوانات به کشورهای همسایه تلاش میکنند و از جان مایه میگذارند؛ گرچه نام آنها جایی برده نمیشود و همواره غریب باقی میماند؛ کسانی که زندگی را در آسایش حیوانات و تلاش برای بقای آنها میبینند، انسانهای فداکاری که زندگیشان وقف حفظ محیط زیست و جلوگیری از انقراض و مهاجرت گونههای کمیاب حیوانات به کشورهای دیگر است.
ناصر ابیات فعال محیط زیست که سالهاست در زمینه جلوگیری از مهاجرت آهوی ریم به کشور عراق تلاش میکند با بیان اینکه تغییرات اقلیمی و کمبود آب علت اصلی مهاجرت این گونه کمیاب به کشور عراق است گفت: غزال ریم در منطقه حفاظت شده میشداغ زندگی میکند و یکی از زیباترین گونههای آهو در جهان است. این حیوان کمیاب سالهاست که در کنار کرخه زندگی میکند و همیشه مورد حفاظت قرار گرفته است اما از چند سال قبل با خشکسالی و تغییرات اقلیمی با پدیده ناگهانی مهاجرت این گونه کمیاب مواجه شدیم.
تلخترین لحظات زندگی من و کسانی که عاشق محیط زیست هستند وقتی است که مهاجرت غزالهای ایرانی به کشور دیگر را با چشم تماشا میکنیم. این مهاجرت از دو سال قبل آغاز شد و تعداد زیادی از این آهوهای ریم به عراق مهاجرت کردهاند و متأسفانه تعداد بسیاریشان هم آنجا توسط شکارچیان عراقی شکار و تعدادی نیز تلف شدهاند.
او ادامه داد: داشتن عرق ملی تنها خاک و سرمایههای انسانی را در بر نمیگیرد و باید در مورد حیات وحش نیز عرق ملی داشت. اگر همه نسبت به محیط زیست توجه کافی داشته باشیم نباید اجازه بدهیم گونههای حیوانات کمیاب که اصالت آنها متعلق به ایران است به کشور همسایه مهاجرت کنند. بعداز مهاجرت تلخ غزالهای ریم تلاشهای زیادی برای بازگرداندن آنها انجام دادیم. تهیه مکانی برای آبشخور غزالها نخستین و مهمترین اقدامی بود که باید انجام میگرفت. سید باقر موسوی محیطبان دلسوز و وظیفه شناس دشت آزادگان و هویزه در اطراف فکه با برپا کردن آبشخوری زمینه را برای بازگشت این آهوها فراهم کرد و چندی قبل 7 رأس از آنها دوباره به ایران بازگشتند. تماشای دوباره این آهوهای زیبا غرور خاصی به همه ما داد. همچنین برای جلوگیری از سقوط آهوی ریم کرخه در کانال از علمکهای چشمک زن (چشم گربهای سولار) که با استفاده از انرژی خورشیدی شارژ و در شب روشن میشوند استفاده کردیم و در 6 موقعیت پلهای ایجاد شده روی کانال 17 کیلومتری کارگذاری شد. خوشبختانه این کار باعث شد تا آنها به کانال آب نزدیک شوند و به این ترتیب دیگر شاهد مرگ آنها در پی سقوط به کانال نبودیم.
آهوی ریم تفاوت زیادی با آهوهای دیگر در جهان دارد و نمیتوان آنها را در فنس نگه داشت.
از این روست که محیطبانهای دلسوز این منطقه با تلاش زیاد و با مرارت فراوان از این گونه کمیاب حفاظت میکنند. باید به این واقعیت ایمان داشته باشیم که محیط زیست تنها برای زندگی انسانها نیست و همه حق حیات در آن را دارند. نگهداری و مراقبت از گونههای نادر حیوانی و فراهم کردن زمینههای لازم برای ماندن آنها لازمه یک تعصب ملی است که باید همه ما داشته باشیم.