اشتباهات اردوغان از نگاه گولنیست‌ها

دیپلماسی ایرانی: یکی از مسئولان تجمع اکثریت سازمان های یهودی امریکایی، وقتی که صحبت به مصر رسید، گفت: «عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، نگاه مسئولانه ای دارد اما اقتصاد کشورش بد و نابود شده است.» صحبت ما با پرداختن به ترکیه و قمار غرب و رهبر آن، امریکا بر اعتدال اسلامی که اردوغان و حزبش آن را نمایندگی می کردند، و همچنین توانایی اش برای محافظت از دموکراسی ترکیه و آزادی ها و سکولاریسم و هم زمان حفظ نظریه اسلام گرایی میانه رو (اخوانی) در جهان اسلام برای مهار تندروی اسلامی به پایان رسید. قبل از این که دفترش را ترک کنم، گفت: «آیا می دانی اردوغان جایی نمی رود مگر این که با او صد شاید هم صدها محافظ باشد؟ مثل پادشاهان سلطانی این طرف و آن طرف می رود حتی وقتی که می خواهد به خارج برود حتی وقتی که نزد ما به امریکا می آید.» بعد از آن به سراغ یکی از ترک های امریکایی که به «جنبش حزمت» که فتح الله گولن، رهبر اسلام گرای موسس آن است، تمایل دارد و حتی می توانم بگویم یکی از مسئولان عالی رتبه این تشکیلات است، رفتم. در ابتدای دیدارمان صحبت از انتخابات ریاست جمهوری امریکا و احتمالات آن شد، سپس به اتفاقات خونین تروریستی بروکسل، پایتخت بلژیک و تاثیرات آن بر وضعیت خود بلژیک و مسلمانان موجود در آن اشاره کرد. گفت: «تعداد جمعیت ما ترک ها که در امریکا به عنوان شهروند ساکنیم در حدود سیصد یا چهارصد هزار نفر است. حرکت ما منظم است. ارتباطاتی با F.B.I و دیگر دستگاه های دولتی داریم. با هم همکاری می کنیم تا به کسی آسیبی نرسد. نشست ها و سلسله دیدارهایی را برگزار می کنیم و برای انجام مناظره از دیگران دعوت می کنیم. هدف همه این کارها حفظ خط اعتدال اسلامی در میان ترک های امریکا یا حتی کل مسلمانان است. چشممان به جوانانی است که بیشتر از افراد مسن جذب سازمان های تندرو و تروریستی می شوند. به نظر من حرف تد کروز که باید واحدهای امنیتی و پلیس در مناطق مسلمانان امریکایی دائما بگردند، مفید نیست. بلکه بر عکس این کار مضر است. وانگهی در امریکا مناطق یا ناحیه های اسلامی مشخصی وجود ندارد. مسلمانان در مناطق اقامتشان و محل سکونتشان با دیگر امریکایی ها از ادیان و طایفه ها و مذاهب دیگر ممزوج شده اند. اجرای چنین پیشنهادهایی می تواند کار سربازگیری داعش و گروه های تروریستی دیگر از میان جوانان سازمان های اسلامی در امریکا را آسان تر کند، و این کار بی نهایت خطرناکی است.» پرسیدم: «اشتباهاتی که حزب عدالت و توسعه و رئیس فعلی آن، رجب طیب اردوغان مرتکب شد، چیست؟» جواب داد: «به روابط خوب با دوستان ترکیه از جمله اسرائیل ضربه زد، همچنین رفتارهایش در سوریه نیز اشتباه بود. روابط بسیار صمیمی ای با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه داشت و او را برادر صدا می کرد اما بعدا دشمن او شد. می خواست او را سرنگون کند و در امور داخلی کشورش دخالت کند. برای همین دوستی شان به دشمنی تبدیل شد. البته منکر نمی شوم تحولی در سوریه پیش آمد و بر ترکیه تاثیر گذاشت، این طبیعی است. اما می بایست اردوغان به هوش می بود و می فهمید چه می کند به ویژه وقتی که سیاسیتی منطبق با این تحول منطقه ای در پیش گرفت.» پرسیدم: «اشتباهاتی که اردوغان مرتکب شد و به سکولاریسم و دموکراسی و ثبات و ارتش و اقتصاد ترکیه آسیب زد، چه بودند؟» جواب داد: «ثبات همان طور که می بینی آسیب های بسیاری دیده است. این صحیح است که ترکیه شاهد اجرای طرح های پل سازی و اتوبان سازی و گسترش زیربناها و ساخت مسکن است، اما در زمینه تکنولوژی پیشرفته (Hightech) سرمایه گذاری های مهمی صورت نگرفته است، شرکت هایی هم هستند که در حال ترک کشورند. مثل سابق سرمایه ای به ترکیه نمی آید. واحد پول ترکیه همچنان نرخ معقولی دارد، 2.3 لیره در برابر هر دلار امریکا. اما نمی دانیم چگونه چنین نرخی حفظ شده است. انتظار می رفت با توجه به تحولات شدیدی که در ترکیه پیش آمد، نرخ واحد پولی کشور سقوط کند. چیزی در حدود چهار پنج میلیارد دلار وارد کشور می شود در حالی که نمی دانیم از کجا می آید، برای همین می بینیم که نرخ واحد پولی کشور در وضعیت معقول فعلی اش باقی مانده است. ثبات هر روز تهدید می شود، ترورها و انفجارها و عملیات انتحاری و درگیری ها در شرق کشور میان کردها و ترک ها جریان دارد. در این منطقه خانه ها ویران شده اند طوری که شبیه مناطق ویران شده سوریه شده است. انگار ویرانی ها در پی تدابیر امنیتی و بازرسی ها از جایی به جای دیگر سرایت می کنند.» این مقام عالی رتبه عضو جنبش حزمت، درباره دموکراسی ترکیه ادامه داد: «بسیار آسیب دیده به دلیل سیاست های اردوغان که بر تصاحب نهادهای بزرگ کشور استوار است. دو نهاد در شرق کشور ایجاد شده که یکی در حدود 5 هزار کارمند دارد و دیگری پنج شش هزار کارمند دارد. روزنامه ها را اردوغان مصادره کرده یا روزنامه نگاران را به زندان انداخته و بر همه رسانه های مکتوب و تلویزیونی که خیلی به آنها اهمیت می دهد، مسلط شده است. همچنین بر بانک ها و نهادهای اقتصادی مسلط شده است.»