مخالفت متحدان با میراث هسته‌ای جدید اوباما

دیپلماسی ایرانی: تصمیم باراک اوباما برای به یادگار گذاشتن تاثیری دیگر در عرصه سیاست خارجی در واپسین ماه های حضور در کاخ سفید، متحدان آمریکا را نگران کرده است. تعدادی از دولت های متحد به لابی گری با دولت آمریکا پرداخته و از آن می خواهند که سیاست هسته ای خود را با متعهد شدن به عدم اقدام به ضربه اول، تغییر ندهد.

دولت های ژاپن، کره جنوبی، فرانسه و بریتانیا همگی به طور خصوصی نگرانی های خود را از احتمال اعلام رسمی این تغییر از سوی باراک اوباما اعلام کرده اند. متحدان آمریکا هر یک دلایل متفاوتی برای مخالفت خود دارند، اما به گفته مقامات آمریکایی، دیپلمات های خارجی و کارشناسان مسائل هسته ای همگی با آن مخالف هستند.

به طور مثال ژاپن معتقد است که اعلام رسمی عدم اقدام به ضربه اول از سوی دولت آمریکا می تواند به سیستم بازدارندگی علیه کشورهایی مانند کره شمالی لطمه بزند و خطر بروز جنگ را افزایش دهد. به گفته دو مقام دولتی «شینزو آبه» شخصا پیامی را با این مضمون به «هری هریس» فرمانده نیروهای نظامی آمریکا در پاسیفیک فرستاده است.

متحدان آمریکا در اروپا هم نگرانی های دیگری دارند. آنها نمی خواهند بین سیاست هسته ای خودشان و سیاست هسته ای آمریکا فاصله ای ایجاد شود، به ویژه آن که آمریکا، فرانسه و بریتانیا هر سه اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل هستند. در شرایط اضطراری این تفاوت ها می تواند در ایجاد همکاری و هماهنگی مشکل آفرین باشد.

کاخ سفید اعلام رسمی عدم مبادرت به ضربه اول هسته ای را گامی موثر در راستای عملیاتی کردن دستور کار منع اشاعه تسلیحات هسته ای از سوی دولت اوباما می داند که آخرین ماه های تصدی گری خود را سپری می کند. گزینه های زیادی در حال بررسی است و هنوز تصمیم نهایی در خصوص عدم مبادرت به ضربه اول اتخاذ نشده است.

به گفته مقامات، اوباما در ماه سپتامبر و در آخرین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل به بیان سیاست های هسته ای جدید می پردازد. یکی از مقامات معتقد است که نگرانی های متحدان می تواند باعث شود که طرح تعهد به عدم اقدام به ضربه اول راه به جایی نبرد.

به گفته «ند پرایس»، سخنگوی شورای امنیت ملی، دولت همواره به دنبال روش ها و روندهای جدید برای پیشبرد دستور کار پراگ است که در آوریل 2009 از سوی اوباما در پایتخت چک، برای منع اشاعه تسلیحات هسته ای و در عین حال حفظ بازدارندگی برای آمریکا و متحدانش مطرح شد.

مقامات خارجی کشورهای مختلف از این که در این زمینه با کشورهای آنها که به نوعی زیر چتر هسته ای آمریکا قرار گرفته اند، مشورت نشده اظهار ناراحتی کرده اند. حتی بسیاری اعلام کرده اند که نخستین بار در روزنامه ها اخبار مربوط به این تغییر را خوانده اند.

«جول روبین» یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه در دولت اوباما معتقد است که اگر چه منطق این تصمیم - عدم استفاده پیش دستانه از تسلیحلات هسته ای - درست است، اما اقدام یک جانبه در این موضوع می تواند اعتماد متحدان به تضمین های امنیتی آمریکا را از بین ببرد و این به نفع آمریکا نیست.

متحدان معتقدند که حذف گزینه اقدام به ضربه اول از سوی آمریکا خطر درگیری با کشورهایی چون چین، روسیه و کره شمالی را بالا می برد. کشورهایی که از ترس مواجهه با اقدام تلافی جویانه هسته ای از ورود به جنگ های متعارف اجتناب می کردند، با این تحول در سیاست هسته ای آمریکا به برداشتی متفاوت از خطر آغاز جنگ می رسند.

از سوی دیگر متحدان معتقدند که اعلام یک جانبه منع اقدام ضربه اول لزوما نمی تواند یک هنجار بین المللی در منع اشاعه تسلیحات هسته ای به وجود آورد، زیرا هیچ تضمینی وجود ندارد که دیگر کشورها از همین قاعده تبعیت کنند. متحدان همچنین معتقدند که تسلیحات هسته ای در منع استفاده از تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی نیز ایفای نقش می کنند.

جمهوری خواهان کنگره نیز به شدت با این تحول مخالفند. نمایندگان معتقدند که چنین تصمیماتی در آستانه تغییر دولت و بدون رضایت و مشورت کنگره درست نیست.

این پیشنهاد نخستین بار در سال 2010 مطرح شد. از آن زمان تا کنون، جهان به مراتب با بی ثباتی های بیشتری رو به رو بوده است. با این وجود، موافقان این سیاست جدید مدعی اند که این طرح جای نگرانی ندارد.

«دریل کیمبال»، دبیر اجرائی تسلیحات هسته ای می گوید: « کره شمالی می داند که اقدام به هرگونه حمله متعارف با پاسخی تند و همه جانبه مواجه خواهد شد، اما لزومی ندارد که این پاسخ از نوع حمله هسته ای باشد. اگر نیازی نباشد که از تسلیحات هسته ای در اقدام تلافی جویانه علیه کره شمالی استفاده کنیم، چرا باید این کار را بکنیم؟ »

همین سوال را می توان به گونه دیگری هم پرسید. اگر همه متحدان آمریکا معتقد باشند که سیاست اجتناب از ضربه اول بازدارندگی را ضعیف می کند و خطر تعارض مسلحانه را بدون این که سودی در برداشته باشد، بالا می برد چرا باید این کار را بکنیم؟ پیشبرد میراث اوباما در سیاست خارجی نمی تواند دلیل خوبی برای این کار باشد.