روزنامه ایران: «کودک امروزسیمای جامعه فردا است.» این جملهای بود که وزیر تعاون، کار ورفاه اجتماعی در جلسه دیروز کارگروه تقسیم کارملی برای کاهش آسیبهای اجتماعی کودکان که با حضور 15 دستگاه برگزار شد برآن تأکید داشت. واقعیت هم همین است. مبارزه با فقرو محرومیت از کودکی شروع میشود و مطالعات متعدد بینالمللی نشان میدهد که کودکان و دانشآموزانی که در دوران کودکی مورد آموزش و حمایت اجتماعی قرار میگیرند در دوران نوجوانی به مراتب کمتر درگیر مسائل مرتبط با آسیبهای اجتماعی و خشونت خواهند شد.
امروزه سه رویکرد متداول برای مواجهه با آسیبهای اجتماعی کودکان وجود دارد. یک رویکرد کودکان آسیب پذیر را به عنوان یک تهدید برای جامعه تلقی میکند و در این چارچوب معتقد است که باید با برنامههای قهری و سلبی با این کودکان برخورد شود. رویکرد دوم کودکان آسیب پذیر را قربانی فرآیند توسعه میداند و بر این باور است که باید آنها را تحت پوشش سیاستهای حمایتی قرار داد. در رویکرد سوم، حمایت اجتماعی از این دسته کودکان به عنوان یک حق شهروندی محسوب میشود و بر این نکته اشاره دارد که حمایت اجتماعی باید به عنوان یک حق برای این کودکان تلقی گردد. در این میان اما رهبر معظم انقلاب تأکید کردهاند که مسئولان مرتبط، آسیب دیدگان اجتماعی (از جمله کودکان) را باید به عنوان عائله خود در نظر بگیرند. این رویکرد جدید و مترقیانه امروز به عنوان نقشه راه ملاک عمل دستگاههای مرتبط بویژه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته است.
باید توجه داشت که آسیبهای اجتماعی کودکان بویژه موضوع اعتیاد کودکان، کودک آزاری و... وضعیت نگران کنندهای دارد و مسائلی نیز مانند فقر و بازماندگی از تحصیل باعث تشدید برخی آسیبها شده است. اما نکته مهم این است که دستگاههای مختلف و فعالان مدنی و مؤسسات خیریه اقدامات قابل تحسینی برای کنترل و کاهش این آسیبها انجام دادهاند که این امیدواری را در جامعه ایجاد کرده است.
امروز با تلاشهای صورت گرفته توسط وزارت دادگستری و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی شناخت دقیقی از کودکان بازمانده از تحصیل به دست آمده است و به تفکیک شهرستان میتوان فهرست این کودکان را به تفکیک جنسیت و سن ارائه داد. از سوی دیگر اطلس آسیبهای اجتماعی شهرستانهای مختلف بویژه درباره وضعیت کودکان تهیه شده است که سیمای کاملی از نقاط بحران خیز و آسیب زا را برای برنامه ریزان و تصمیم گیران اجتماعی نشان میدهد و امروز مبنای مداخلات متعدد است. اما مهمترین اقدام انجام شده برای حمایت اجتماعی از کودکان ، شکلگیری ائتلاف نظام مراقبت اجتماعی از دانشآموزان (نماد) است که با محوریت وزارت آموزش و پرورش و همکاری معاونت پیشگیری قوه قضائیه و مشارکت هفت دستگاه در شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی مصوب و ابلاغ گردیده است. وزارت مسکن در حوزه مناطق اسکان غیررسمی، وزارت بهداشت در ارائه خدمات بهداشتی، معاونت زنان در حمایت اجتماعی از دختران نیز برنامههای مؤثری را در دستور کار دارند.
ذکر این موارد از این رو ضروری است که شهروندان اطمینان داشته باشند همه دستگاههای مسئول تمام ظرفیتهای خود را برای حمایت اجتماعی از کودکان بویژه کودکان آسیب پذیر به خدمت گرفتهاند. اما واقعیت این است که برای این که حال کودکان این مرزو بوم بهتر شود باید همه دست به دست هم دهیم. باید همدلانه، مدبرانه، مجدانه و با رویکرد سیاستی به سمت کنترل و کاهش آسیب اجتماعی کودکان پیش برویم. در این میان نقش محوری تشکلهای غیر دولتی(ان .جی .او) ها، مؤسسات خیریه و اصحاب رسانه غیرقابل کتمان است. باید همه تلاش کنیم حمایت اجتماعی از کودکان گفتمان غالب شود و در چارچوب این گفتمان اقدامات مؤثر و هدفمندی شکل گیرد تا منحنی آسیبهای اجتماعی در جامعه شیب نزولی پیدا کند.