گام‌های سعودی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی

وزارت خارجه عربستان تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرد تا هیچ یک از احزاب سیاسی نتوانند او را به کوتاهی و بی‌توجهی به مسائل مربوط به کشور و شهروندانش متهم کند. همانگونه که اخیرا شاهد بودیم این وزارت در خصوص دختر سعودی که به دلیل رفتار خشونت آمیز پدرش مجبور شده بود به کشور دیگری فرار کند، بیانیه‌های پیاپی را صادر کرد. البته وزارت خارجه در همین حد اکتفا نکرده و اقدام به آموزش شهروندان سعودی مقیم اروپا و آمریکا نمود تا در زمان وقوع حوادث خاص، و در جهت پیشگیری از مشکلات بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.

انعکاس سریع و پرشتاب این رویداد در نهادها و رسانه‌های سعودی و در مقابل سکوت یک ماهه وزارت خارجه عربستان در خصوص سفر «احمد عشقی» ژنرال بازنشسته این کشور و هیأت همراهش به سرزمین‌های اشغالی قابل تأمل است. عشقی در سفر اخیر خود ضمن دیدار با رهبران و مقامات اسرائیلی، مردم رژیم صهیونیستی را در رسانه های بین‌المللی مورد خطاب قرار داد و از اجرایی شدن قریب الوقوع صلح کشورهای عربی با رژیم اسرائیل که در اجلاس سران سال (2002) بیروت اعلام شده بود، خبر داد. همچنین در این سفر، عشقی دست دوستی به منظور به رسمیت شناختن اسرائیل، به سمت این رژیم دراز کرد و تأکید داشت «بنیامین نتانیاهو» مردی قدرتمند است که قادر است به ایجاد صلح در منطقه کمک کند!

در عربستان سعودی برخی جهات سیاسی به بهانه اینکه وزارت خارجه این کشور پیش‌تر، تصریح کرده بود عشقی و هیأت همراهش نماینده عربستان نبوده و دیدگاهش ربطی به عربستان ندارد، به دنبال کم اهمیت جلوه دادن این سفر هستند. این استدلال واهی، بی‌ارزش و غیرقابل قبول است و با مواضع نهادهای سعودی که سفر به فلسطین،عراق، ایران و یمن را ممنوع کرده‌اند تناقض دارد.

هنگامی که یک مقام سابق سعودی - که این شخص کسی جز رئیس سابق اطلاعات عربستان نیست- رسما اسرائیلی‌ها را به منزل خود در شهر «الدرعیه» دعوت می‌کند، می‌توانیم صراحتا بگوئیم که «ترکی الفیصل» در حال اجرای پیش‌شرطهای مرحله آتی «نگاه جدید به اسرائیل» با استناد به اقدام کشورهای عربی برای صلح با این رژیم است.

بهتر است بازگشتی به دسامبر سال گذشته داشته باشیم که روزنامه عربستانی «ایلاف» گفتگویی را با «دوری گلد» مدیر کل وزارت خارجه رژیم اسرائیل منتشر کرد که در این گفتگو به آرمان فلسطین و اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل اشاره نشده بود، بلکه تلاویو به عنوان یک نیروری اثرگذار در منطقه معرفی شده بود که می‌بایست با آن برای پایان دادن به تمامی بحرانها همکاری داشت. همچنین این روزنامه سعودی در این گفتگو بر حذف صفت دشمن از این رژیم و زندگی کردن مسالمت آمیز با آن تأکید داشت.

گفتگوی روزنامه ایلاف با مدیر کل وزرات خارجه اسرائیل، با توجه به موقعیت حساس مهمان این روزنامه و اظهاراتی که ایراد شده بود نمی‌تواند اقدام شخصی این رزونامه باشد، بلکه قطعا از سوی جهات سیاسی چراغ سبز به آن داده شده بود. گفتنی است در 5 سال اخیر، شاهد گامهای کند عادی‌سازی روبط برخی کشورهای عربی با اسرائیل در زمینه‌های اقتصادی،فرهنگی، ورزشی از طریق برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و همایش‌ها بوده‌ایم که همگی این اقدامات مقدمه‌ای با هدف عادی‌سازی روابط سیاسی بوده‌ است.

بنابراین به نظر می‌رسد سفر عشقی به سرزمین‌های اشغالی امری خلاف تفکر و ایدئولوژی عربستان نبوده، و در راستای اهداف حاکمان سعودی بوده است. برخی احزاب سیاسی معلوم‌الحال این سفر را به دلایل واهی و بی‌اساس توجیه کرده و یا از اهمیت آن می‌کاهند. ولی باید اعتراف کرد عربستان پیش از این سفر به کرات به اسرائیل اظهار دوستی کرده بود و سفر عشقی گامی مهم در جهت به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل به شمار می‌رود.

رسانه‌های عربی و بویژه قطری و سعودی به عدم داشتن دیدگاه خصمانه به اسرائیل و جنایاتش، بویژه پس از حوادث موسوم به «بهار عربی» تأکید دارند. این رسانه‌ها ضمن عدم توجه به آرمان فلسطین، مشغول پروژه‌های از بین بردن و تجزیه منطقه و همچنین مورد هدف قراردادن مقاومت اسلامی هستند و از مقاومت اسلامی به عنوان طرحی بی نتیجه یاد می‌کنند، و همچنین پا را از این نیز فراتر نهاده و به تروریست خواندن مقاومت اسلامی اقدام کردند.

در این شرایط که عربستان سعودی تمام فعالیتهای سیاسی مخالفان خود را متوقف کرده و بسیاری از سازمانهای بین‌المللی نیز بر ممنوعیت تجمع، ایجاد احزاب سیاسی و اتحادیه‌ها در عربستان را مورد تاکید قرار داده‌اند، لایحه‌های اعتراضات مردمی و اعلام مواضع از طریق شبکه‌های اجتماعی تنها گزینه موجود مردم عربستان است. ولی باید به این نکته توجه داشت گاهی اوقات با تمرکز بر افراد، بعضی معادله‌ها بصورت معکوس محکوم می‌شود، همانگونه که شاهد محکومیت انور عشقی و جداسازی موضعش از موضع کلی عربستان از سوی برخی نهادها و احزاب دولتی بودیم.

پیش‌تر، وجود اعلام مواضع از شبکه‌های اینترنتی که در خصوص قضایای داخلی یا درخواست اصلاحات و اعطای مجال برای مشارکت مردم در برخی تصمیمات بود، تا حدودی قابلیت فعلیت را داشت؛ ولی الان در شرایطی همچون عادی‌سازی روابط با اسرائیل این امر شاید به سختی اجرا شود، زیرا این اقدام، تهدید استراتژیک و مهم برای آینده عربستان خواهد بود. بدین منظور، بر کسانی که در این مسیر گام برداشته بودند واجب است بدانند که شکل آن لایحه های اعتراضی و شرایط و مواضعش با آنچه ما الان در صدد آن هستیم، متفاوت خواهد بود. ما اکنون در برابر سیل عظیمی هستیم که عشقی در آن جایگاه و نقش مهمی ندارد و باید موضع محکومیت و جریانهایی که منجر به عادی‌سازی روابط با اسرائیل شد، و همینطور اعلان تبرئه و خیانت توصیف کردن این اتفاق واضح و روشن باشد. چنین کسانی باید صراحتا اعلام کند که اقدامات کشورهای عربی برای صلح با اسرائیل همواره شکست خورده و دو روز پس از تصویب اجرای صلح عربی با اسرائیل در نشست سران 2002 بیروت، این رژیم قتل‌عام«جنین» را مرتکب شد و علاوه بر آن سیاست توسعه طلبانه خود را نیز در ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین پیش برد.

کسی در حسن نیت کسانی‌که در خصوص سفر عشقی اعلام موضع مخالف کردند شکی ندارد، ولی باید به این نکته اشاره کرد که بخودی خود این اشخاص به اندازه اظهارات و سیاستهای پشت‌پرده این جریان، نمی‌تواند مهم و تأثیر گذار باشد.