سرویس اجتماعی فردا: دکل‌های مخابراتی همه جا هستند؛ کافی‌ست به روی پشت بام خانه‌مان برویم و سری بچرخانیم، آن وقت است که می‌فهمیم تمام مردم و به ویژه ساکنان کلانشهرها در محاصره آنتن‌های شرکت‌های خدمات اینترنتی و مخابراتی قرار گرفته اند و اجاره‌بهای پرداختی این شرکت‌ها به ساختمان‌ها افراد بیشتری را برای پذیرایی و میزبانی از این آنتن‌ها ترغیب می‌سازد. با این حال شرکت‌های مخابراتی از روزهای ابتدایی شکل‌گیری اعتراضات مردم و برخی مسئولان مبنی بر مخاطرات نصب بی‌حد و حصر این آنتن‌ها در مناطق مسکونی، وجود این تجهیزات مخابراتی را از هر خطری مبرا دانسته و
بر این باورند که اتفاقا نصب آنها در بهتر شدن وضعیت برقراری ارتباط مردم و کاهش تشعشعات مضر تلفن‌های همراه نقش عمده‌ای دارد؛ نظری که برخی از مسئولان و فعالان محیط زیستی آن را رد کرده و تهران را به «مزرعه‌ای از آنتن‌های مخابراتی» تشبیه می‌کنند. از طرفی نیز در کنار خطرات احتمالی زیست‌محیطی این دکل‌ها، آشفتگی به وجود آمده به واسطه نصب دکل‌ها، موضوع دیگری است که مسئولان شهری را به انتقاد از روند فعلی واداشته است.
آنتن‌ها خطرناک‌اند یا نه
یکی از پژوهش‌هایی که موضوعی خلاف نظر مسئولان مخابرات و شرکت‌های مخابراتی و ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی را به اثبات می‌رساند، توسط دکتر داریوش شهبازی گهرویی به انجام رسیده و نتایج آن نشان می‌دهد: «شهروندانی که در فاصله‌ای کمتر از 300 متر نسبت به آنتن‌ها زندگی می‌کنند، نشانه‌هایی چون سردرد، زوال حافظه، اختلال خواب، افسردگی و اضطراب را از خود بروز می‌دهند.» در این بین، دکتر منوچهر احمدی، فوق تخصص در درمان سرطان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، مخاطرات وجود آنتن‌های مخابراتی را نه رد و نه تکذیب کرده و می‌گوید: «در این مورد نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد،
چون هنوز مستندات محکمی دال بر رابطه مستقیم تشعشعات دکل‌های مخابراتی با ایجاد سرطان در انسان وجود ندارد.» اما رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به طور کلی وجود هر گونه خطر از سوی دکل‌های مخابراتی را رد کرده و بر این باور است که: «اندازه گیری‌های انجام شده و اعلام نظر دفتر امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران در سال جاری، هیچ موردی مبنی بر غیر استاندارد بودن حدود پرتوگیری آنتن‌های فعال مخابراتی در سطح کشور گزارش نشده و نتایج تمامی اندازه گیری‌ها پایین‌تر از حد مجاز بوده است.» بنا بر همین عدم اتفاق نظر و اظهارات متفاوت مسئولان و
پژوهشگران باعث شده که وجود یا عدم وجود خطرات دکل‌های مخابراتی برای شهروندان و افرادی که در نزدیکی دکل‌ها زندگی می‌کنند، همچنان پنهان و مبهم باقی بماند.
میزان اجاره‌بهای پرداختی به ساختمان‌ها
اجاره پرداختی از سوی اپراتورها آن‌قدر بالاست که بسیاری از مردم را نسبت به پذیرش نصب آنتن بر روی پشت‌بام منازل‌شان ترغیب می‌کند، اما از طرفی در برخی مناطق شهری مثل تهران، مخالفت‌ها و عدم پذیرش‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود اجاره‌بها بالاتر برود. برای نمونه، مدیرعامل رایتل با اشاره به ناهموار بودن مسیر دریافت مجوز و سختی‌های پیش‌روی اپراتورها، در مورد میزان اجاره‌بهای پرداختی برای ساختمان‌ها می‌گوید: «این رقم بسته به میزان مورد تایید کارشناس بین 30 تا 50 میلیون تومان در سال است.» همچنین خبرگزاری فارس در گزارشی میزان متوسط اجاره‌بهای پرداختی برای
نصب دکل‌های مخابراتی در شهر تهران را حدود 20 تا 30 میلیون تومان در سال اعلام کرده و در ادامه می‌گوید: «این رقم در مناطق خاص از جمله مناطقی که موقعیت مطلوبی از نظر شبکه دارد یا مناطقی که ساکنان برای نصب دکل ممانعت می‌کنند مانند گیشا و یوسف آباد، افزایش می‌یابد. برای مثال؛ یک آنتن در محدوده خاصی از میدان ونک سالیانه ۲۰۰ میلیون تومان (ماهیانه حدود ۱۶ میلیون تومان) اجاره دارد و آنتن دیگری در تقاطع خیابان جردن و مدرس ماهیانه حدود ۲۰ میلیون تومان اجاره دارد.» در نصب دکل بررسی صورت می‌گیرد
اما یکی از سوال‌هایی که ممکن است در ذهن شهروندان شکل گیرد، این است که چرا برخی مناطق شهری مملو از دکل‌های مخابراتی هستند و آیا استانداردی برای تعداد دکل در یک منطقه وجود دارد یا خیر. در این راستا شرکت همراه اول در پاسخ به سوال خبرنگار «فردا» مبنی بر وجود یا عدم وجود استاندارد در نصب دکل‌های مخابراتی می‌گوید: «در حوزه نصب دکل‌های مخابراتی سازمان‌های مختلفی متولی امر هستند که می‌توان به سازمان تنظیم مقررات رادیویی، سازمان انرژی اتمی، اپراتورها و شهرداری‌ها اشاره کرد. این سازمان‌ها پیش از نصب دکل محدوده موردنظر و استانداردهای موردنیاز را بررسی و
ارزیابی کرده و پس از آن نسبت به برپایی دکل‌ها اقدام می‌شود.» این شرکت همچنین در ادامه و در پاسخ به چرایی وجود دکل‌های بیشتر در برخی مناطق می‌افزاید: «در این موضوع هیچ اشکال و ایرادی وجود ندارد و همانطور که گفته شد متولیان امر با بررسی‌های خود، راجع به تعداد دکل‌ها در یک منطقه تصمیم‌گیری می‌کنند.»
واگذاری مسئولیت به شهرداری
با وجود آن‌که شرکت همراه اول به استاندارد بودن نصب دکل‌ها و عاری از اشکال بودن این امر اذعان دارد، اما محمد سالاری، عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار «فردا» بیان می‌دارد که: «ارائه مجوز نصب دکل‌ها به صورت جزیره ای و پراکندگی آشفتگی به وجود می‌آورد.» سالاری با اشاره به وجود نابهنجاری در نصب دکل‌ها، ادامه می‌دهد: «اساسا باید مسئولیت سامانه ارائه مجوز برای نصب دکل به شهرداری واگذار شود تا این نهاد با در اختیار داشتن یک درآمد پایدار، تمام سامانه دکل‌ها و آنتن‌های مخابراتی را به صورت میدانی و با رویکرد کارشناسی مورد
بررسی قرار دهد و پس از آن با ارائه طرحی سامانه یکپارچه‌ای را تعبیه کند.» عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، تنها راه حل این معضل را «واگذاری مسئولیت ارائه مجوز به شهرداری» می‌داند و معتقد است که «شرایط باید طوری رقم بخورد که متقاضیان نصب دکل و آنتن به شهرداری - به عنوان تنها متولی ارائه مجوز - مراجعه کنند تا نابهنجاری‌ها در نصب دکل‌ها از میان برود.»
لزوم یافتن راه‌حل
حال فارغ از آن‌که دکل‌های مخابراتی بر سلامت شهروندان تاثیر سوء دارد یا خیر؛ همین آشفتگی و تبدیل شدن شهرهای بزرگ به مرزعه‌ای از دکل‌های مخابراتی، جلوه بصری شهرها را نیز مخدوش کرده است. امروز با وجود آن‌که تابلوهای اصناف، تابلوهای تبلیغاتی و نمای ساختمان‌ها شامل ضوابط خاصی می‌شوند و باید برای نصب و اجرا از لحاظ بصری نیز بررسی شوند، اما متاسفانه نصب دکل‌های مخابراتی که اجاره‌بهایی را عاید صاحبان ساختمان‌ها می‌کند، تنها از لحاظ فنی ارزیابی می‌شود و معیارهای زیبایی‌شناسی در آنها مدنظر قرار نمی‌گیرد. چه بهتر که برای جلوگیری از رشد روزافزون پدیده
آشفتگی در نصب آنتن‌های مخابراتی در هر گوشه‌ای از شهرهای کشور، شوراهای شهر با تصویب قوانین سختیگرانه‌تر برای نصب دکل‌ها و واگذاری مسئولیت به شهرداری‌ها و همچنین ایجاد تعامل و همکاری میان سازمان‌ها و نهادهای دخیل در این موضوع شرایط را بهبود ببخشند.