کلاشنیکف چگونه محبوب‌ترین سلاح جنگ‌های چریکی شد +عکس

سرویس سیاسی؛ گروه امنیتی دفاعی فردا: بارها این اتفاق افتاده است که تیراندازی تنها یا گروه کوچکی از تیراندازها با سلاح خود جنایاتی انجام دهند که توجه دنیا را به خود جلب کنند.

در اکثر مواقع سلاح مورد استفاده AK-47 و یا با نام شناخته شده برای ایرانیان، کلاشنیکف (که به اشتباه کلاشینکف خوانده می‌شود) است. این سلاح ساخت شوروی بسیار ارزان قیمت و استفاده از آن راحت است که صاحب آن می‌تواند تعداد زیادی را کشته و مجروح کند و با نیروهای پلیس و سربازان مدرن درگیر شود.

در سال‌های اخیر انواع مختلی از AR-15 نیز توسط تروریست‌ها استفاده شده است. AR-15 پاسخ آمریکا به گسترش کلاشنیکف بوده است. نسخه‌های نیمه خودکار AR-15 توسط هم‌پیمانان داعش در سن برناردینو در سال ۲۰۱۵ و دو سلاح دیگر Mini-14 و MCX که فشنگ‌های AR-15 را استفاده می‌کنند نیز در تیراندازی سال ۲۰۱۱ در نروژ و تیراندازی نیوارولئان در ماه ژوئن امسال استفاده شده است.

این سلاح‌های نظامی در درست تروریست‌ها می‌تواند تعداد زیادی را به کام مرگ ببرد. چگونه کلاشنیکف توانسته است به خشونت در دنیا دامن بزند؟ و چگونه این سلاح توانست AR-15 و دیگر رقبای خود را در دنیا به این شهرت برساند؟

محصول جنگ سرد

پاسخ این سوال به سال‌های ابتدایی بعد از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد که شوروی سلاح‌های مختلفی برای استفاده‌های مختلف طراحی و تولید می‌کرد. مهندسین و طراحین سلاح در شوروری سلاحی متعارف طراحی کردند که بتواند در عین سبک و قابل حمل بودن قدرت آتش مسلسل‌ها را داشته باشد. این سلاح قرار بود یک کپی مفهومی از اس‌تی‌جی-۴۴ مورد استفاده نازی‌های آلمان باشد.

در نهایت سرگروهبان میخائیل کلاشنیکف مامور طراحی و ساخت سلاحی شد تا بتواند مانند سلاح نازی‌ها آتش خودکار و نیمه خودکار داشته باشد.

کلاشنیکف با برد موثر بیشتر از دو زمین فوتبال در سال ۱۹۴۷ پذیرفته شد. این سلاح کوتاه‌تر و سبک‌تر از سلاح‌های سنتی دیگر در آن زمان بود. همین طور هزینه ساخت پایین و مقاومت و درجه اتکای بالایی داشت. هر کسی با هر مقدار از آشنایی نظامی می‌توانست ابتداییات کار با آن را در زمانی کوتاه یاد بگیرد.

پوکه آن کوتاه‌تر از سلاح‌های سنتی بود و تیرانداز می‌توانست مهمات بیشتری حمل کند. لگد کم سلاح باعث می‌شد تیرانداز در مدت کوتاهی بتواند هدف‌گیری موثر را آموزش ببیند. این مشخصه‌ها باعث محبوبیت حاملین این سلاح شد.

گسترش جهانی کلاشنیکف

البته مشخصه‌های فیزیکی این سلاح به تنهایی نمی‌تواند باعث محبوبیت شود. کارخانه‌های عظیم شوروی سابق که بی‌وقفه این سلاح را تولید می‌کردند کلاشنیفک را تبدیل به نماد کمونیسم و یکی از شناخته‌شده‌ترین اشیاء در دنیا کرد.

کشورهایی که مهمات کلاشنیکف در آن تولید شده است

کشورهایی که ارتش آن‌ها کلاشنیکف را سلاح اصلی خود برگزیده‌اند

این نقشه‌ها گستردگی این سلاح را نشان می‌دهد. تولید در شوروی سابق در دهه ۱۹۴۰ قبل از رسیدن به کشورهای قراداد وارسا و چین، کره شمالی، یوگسلاوی شروع شد. ده‌ها میلیون سلاح بدون توجه به نیاز ساخته شد. در شوروی کلاشنیکف سلاح دفاع از روسیه بود اما به بافت شهری رسید. دانش‌آموزان در مدرسه نیز نحوه کار با آن را می‌آموختند.

کارخانه‌های تولید فشنگ نیز در کشورهای تولیدکننده سلاح ساخته شدند تا مهمات آماده داشته باشند. نیروهای دولتی بیشتری از این سلاح استفاده کرده و شروع به تولید پوکه کردند. سلاح به اکثر جاهای دنیا رسید. در دهه ۱۹۷۰ ارتش شوروی مدل جدیدی با نام AK-74 معرفی کرد که پوکه کوچک‌تر و سریع‌تری را شلیک می‌کرد. میلیون‌ها کلاشینکف قدیمی‌تر بلااستفاده شده و به چرخه تجارت جهانی سلاح وارد شدند.

این گستردگی جنگ‌افزار مدرن را تغییر داد. دولت‌های کمونیست با انتقال کلاشنیکف به متحدین و نیروهای هم‌پیمان، این سلاح را توازن کننده میدان نبرد معرفی کردند.

جنگ چریکی

ویتنام نقطه گسترش بود. آفریقا توسط گروه‌های کوچک سربازان اروپایی استعمار شده بود و مردم این کشورها دسترسی به سلاح موثری نداشتند. اما در ویتنام اوضاع فرق می‌کرد. نیروهای چریکی مجهز به کلاشنیکف با نیروهای ابرقدرت می‌جنگیدند. نیروهای اعزامی مدرن با سلاح‌های ارزان قیمت کشاورزان مواجه شدند.

ارجعیت کلاشنیکف بر M-14 آمریکایی در جنگ در جنگل‌های ویتنام باعث شد رابرت مکنامارا، وزیر دفاع وقت آمریکا، پنتاگون را مجبور کند تا سریعا سلاح جدیدی تولید کند. این سلاح AR-15 بود که بعدها با نام M-16 شناخته شد.

گرون‌گان‌گیران با کلاشنیکف در دهکده المپیک در مونیخ در سال ۱۹۷۲ اعضای تیم رژیم صهیونیستی را گروگان گرفتند. این سلاح دیگر ابزار دولت و یا ایدئولوژی کمونیست نبود و دنیا ماجرا را از تلویزیون می‌دید.

آموزش عملکرد سلاح جزیی از آموزش‌های غیررسمی نظامی در دنیا شد. گسترش این سلاح باعث شد حتی دشمنان کرملین نیز دستشان به این سلاح رسید. افسران اطلاعاتی آمریکا و پاکستان نحوه کار با این سلاح را به مبارزین افغانستان آموزش می‌دادند تا بتوانند نیروهای شوروی را در دهه ۱۹۸۰ از کشور بیرون کنند.

کلاشنیکف ابتدا برای تقویت دولت‌ها طراحی شد اما بعدها نماد شورش،‌ مبارزه، جرم و تروریسم شد.

سلاحی برای تمام سنین

سادگی، اندازه کوچک و لگد کم کلاشنیکف باعث شد برای کودکان سرباز نیز مناسب باشد.

در جنگ‌های بسیاری فرماندهان این سلاح‌ها را به نوجوانان می‌دادند که علی رغم جثه کوجک می‌توانستند این سلاح را تیراندازی کرده و مهمات بسیاری با خود حمل کنند.

کلاشنیکف سلاح اول کودکان سربازا شامل ارتش مقاومت ارباب در آفریقا است. داعش نیز از همین سلاح برای کودکان سرباز خود استفاده می‌کند. تصاویر کودکان با این سلاح در بسیاری از درگیری‌ها در چند دهه گذشته استفاده شده است.

پاسخ‌ آمریکا

سلاح M-16 به دلیل گیرکردن مداوم در جنگ ویتنام شروع فاجعه‌باری داشت اما اکثر مشکلات آن رفع شده است و جای خود را در ارتش آمریکا تثبیت کرده است. نیروهای دفاع ناتو از اروپایی‌ها خواستند سلاح خود را زمین گذاتشه و این سلاح را در جهان غیرکمونیستی گسترش دهند.

رقابت تسلیحاتی بین شوروی و آمریکا به دو سلاح AR-15 و AK-47 نیز رسید. قوانین آمریکا حق مالکیت سلاح AR-15 و رقبای آن را برای شهروندان تنها به صورت نیمه خودکار مجاز دانسته است. اما با محبوبیت روزافزون این سلاح و انواع دیگر آن در بین کهنه‌سربازان، مدافعین حقوق حمل سلاح، افرادی که برای جنگ احتمالی در آینده آماده می‌شوند و گاها مجرمین و تروریست‌ها استفاده از آن در جرائم افزایش یافت. در صورتی که تولید کلاشنیکف در این زمان کاهش داشته است. انواع مختلف AR-15 در کشتارهای گسترده در سینماها در آئورورا، کولو و مدرسه سندی هوک در ۲۰۱۲ و همبستگان داعش در سن برناردینو استفاده شده است. تیرانداز حمله کننده به کلوب شبانه در ارولاندو در ماه ژوئن از نسخه نیمه خودکار MCX استفاده کرده است که نسخه خودکار آن برای نیروهای ویژه طراحی شده است.

کلاشنیکف‌های نیمه خودکار نیز برای کشتارهای گسترده استفاده شده است. در سال ۱۹۸۹ تیراندازان در حیاط مدرسه در کالیفرنیا با نسخه نیمه خودکار چینی کلاشنیکف ۵ کودک را کشته و چندین نفر را زخمی کردند. کهنه سربازی که ۵ افسر پلیس را در ماه ژوئیه در دالاس به قتل رساند نیز کلاشنیکف نیمه خودکار داشت که در کارخانه اصلی AK-47 در روسیه ساخته شده و در آمریکا برای مقاصد ورزشی و شکار قانونی شده است.

درگیری‌های مدرن

در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ با فروپاشی کمونیسم، اقتصاد بازار، غنائم جنگی استالین را جمع آوری می‌کرد. دولت‌هایی که بعد از آن آمدند نیز انبار عظیم خود را خالی کرده و دنیا را مملو از سلاح کردند.

یکی از اصلی‌ترین جابه‌جاکنندگان کلاشنیفک پنتاگون بوده که هزاران نسخه از این سلاح‌ها را برای نیروهای نیابتی خود در عراق و افغانستان خریداری کرده است. همچنین پنتاگون ده‌ها هزار M-16 و M-4 که بر پایه طراحی AR-15‌ تولید شده‌اند را به این نیروها داده است. بسیاری از این نیروها شکست خورده‌اند و سلاح خود را به بازارها و یا دشمنان داده‌اند که باعث شده است این سلاح در بازارهای بدون قانون و دست افراد خطرناک باشد.

امروزه انواع کلاشنیکف و AR-15 بیشترین سلاح مورد استفاده در میدان مبارزه هستند و تقریبا در هر جنگی نقشی کلیدی دارند. آن‌ها جزء اصلی شورش و تروریسم و تیراندازی گسترده در غرب هستند. داعش در اروپا مردم را بیش از بمب،‌ با گلوله کشته است و کنترل مناطق زیر دست خود در چند کشور را توسط سلاح‌های زیادی که دارد حفظ کرده است.

دولت‌ها اقدمات کمی برای جلوگیری از شیوع این نوع سلاح‌ها انجام داده‌اند و در اکثر مواقع، مانند آمریکا، به آن دامن زده‌اند. جرم، ترور و ظلمی که انواع کلاشنیکف و AR-15 به مردم عادی روا داشته می‌شود متعلق به زمانه ماست و در آینده نزدیک این وضعیت تغییر نخواهد کرد.

منبع: نیویورک تایمز