روایت وال‌استریت از شکست اطلاعاتی ترکیه پیش از کودتا

خبرگزاری فارس: روزنامه وال‌استریت‌ژورنال به نقل از مقامات ارشد اطلاعاتی نوشت، چندین ماه قبل از کودتای نافرجام ترکیه، سازمان جاسوسی این کشور به «اتاق‌های گفت‌وگوی آنلاین» (چت روم) شده و میلیون‌ها پیام محرمانه را رمزگشایی کرده بود، اما هیچ نشانه‌ درستی از تلاش برای کودتا پیدا نکردند. بنا بر این گزارش مأموران سازمان‌های اطلاعاتی ترکیه نشانه‌هایی را که ممکن بود با تلاش برای کودتا مرتبط باشد مورد بررسی قرار داده بود، اما این بررسی‌ها به هیچ نتیجه‌ای نرسیده بود. تحلیلگران خطبه‌های ویدئویی «فتح‌الله گولن» را که آنکارا معتقد است توطئه کودتا را رهبری کرده، مورذ بررسی قرار داده و حتی اینگونه گمانه‌زنی کرده بودند که شاید رنگ لباس این وی به معنای فرمان‌های محرمانه‌ خاصی برای هوادارانش باشد. مأموران سازمان‌های جاسوسی ترکیه که با تهدیدات تروریستی داعش و همچنین کردهای «پ ک ک» روبرو هستند، تلاش داشتند به مفهوم سرنخ‌‌هایی پی ببرند که تا زمان وقوع کودتای نافرجام در ترکیه در 15 ژوئیه، هیچ‌گونه معنی خاصی برای سازمان اطلاعات ترکیه نداشت. وال استریت ژورنال نوشت ناتوانی در تشخیص و پی بردن به کودتای نافرجام ترکیه، نمایانگر محدودیت‌های سازمان جاسوسی ترکیه (MIT) است. زیر و رو کردن انبوهی از ارتباطات الکترونیکی با نرم‌افزارهای رمزگذاری شده که عاملان کودتا از آن استفاده می‌کردند، به چالشی دشوار برای سرویس اطلاعات ترکیه بدل شده و ماه‌ها این سازمان را دچار سردرگمی کرده بود. مقامات اطلاعاتی ترکیه می‌گویند، سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا نیز که با سرویس جاسوسی ترکیه همکاری می‌کنند، هیچ مدرکی دال بر احتمال وقوع یک کودتا در ترکیه نیافتند. هرچند واشنگتن ترکیه را در ردیف کشورهایی قرار داده بود که امکان بی‌ثباتی سیاسی در آن‌ها وجود دارد، اما تصور آمریکا این بود که تهدید بی‌ثباتی از ناحیه شبه‌نظامیان افراط‌گرا یا کرد است و نه فرماندهان ارتش. طبق این گزراش، برخی از همپیمانان غربی ترکیه ابراز نگرانی کرده‌اند که «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه از کودتای نافرجام برای گسترش پاکسازی مخالفان خود و فراتر از مجازات عاملان کودتا استفاده کند. مقامات اطلاعاتی ترکیه می‌گویند که هواداران «فتح‌الله گولن» از مخالفان برجسته اردوغان که در «پنسیلوانیا» به سر می‌برد و مظنون به دست داشتن در کودتای نافرجام ترکیه می‌باشد، در سال 2014 از نرم‌افزار «ByLock» که یک نرم‌افزار پیام‌گذاری رمزی است، استفاده کرده‌‌اند. وال استریت ژورنال در خصوص اقدامات قبل از کودتای آژانس جاسوسی ترکیه نوشت که سازمان «میتع» این کانال ارتباطاتی را در تابستان گذشته کشف کرد و فرآیند پرمشقت رمز‌گشایی میلیون‌ها پیام را آغاز کرد و در نهایت 40 هزار نام از جمله 600 افسر ارشد نظامی را مشخص کرد که مظنون به داشتن ارتباط با این گروه بودند. مقامات ارشد اطلاعاتی ترکیه می‌گویند، به محض آنکه سازمان جاسوسی ترکیه به پیام‌های «ByLock» دسترسی پیدا کردند، عوامل سازمان گولن دریافتند که این کانال در معرض خطر قرار گرفته و بنابراین به یک برنامه پیام‌رسانی متفاوت رو آوردند که غیرقابل نفوذ باقی بمانند. چند روز بعد از وقوع کودتای نافرجام ترکیه، در تاریخ 21 مارس، تحلیلگران ترک یک نوار ویدئویی از یوتیوب مشاهده کردند که گولن را نشان می‌داد که برای اولین بار یک لباس گشاد و خاکی رنگ و همان رنگ سبزی که ارتش از آن استفاده می‌کرد، بر تن داشت. تحلیلگران می‌گویند که سازمان جاسوسی ترکیه معتقد بوده این اقدام گولن پیامی به هوادارانش در ارتش است، با این حال آن زمان میت هیچ برداشت دقیقی از مفهوم این پیام نداشته است. با اینحال یکی از نزدیکان گولن گفته است که این فرض و گمان‌ها بی‌پایه و اساس است. طبق این گزارش، چهار روز قبل از وقوع کودتا، سازمان جاسوسی کودتا، نام 600 افسر نظامی مظنون ترکیه را به ستاد کل ارتش فرستادند. قرار بود که در نشست سالانه شورای عالی نظامی در ماه آگوست، این نظامیان برکنار شوند. مقامات ترکیه و آمریکایی معتقدند که این اقدام به عاملان کودتا هشدار داد که زمان اندکی دارند. اواخر بعد از ظهر 15 ژوئیه، تحلیلگران سازمان جاسوسی ترکیه، به تحرکات غیرعادی ارتش در آکادمی هوابرد آنکارا و هوچنین پایگاه هوایی «آکینچی» در 30 مایلی شمال غربی پایتخت ترکیه پی بردند. افسران ارشد سازمان اطلاعاتی ترکیه گزارشی را آماده کردند و آن را از طریق فکس برای ستاد کل ارتش فرستادند. حدود ساعت 17:30، یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی ترکیه به ستاد ارتش کل رفت تا اطلاعات دست اول درباره مظنونین این سازمان درباره اقدامات و تحرکات ارتش به اشتراک بگذارد. یک فرمانده ارشد از آکادمی بازدید کرد و دریافت که بالگردهای نظامی به با موشک مسلح شده‌اند. به این حال به او گفته شد که قرار است یک رزمایش برگزار شود. ساعت 18:00، «هاکان فیدان» رئیس سازمان جاسوسی ترکیه از ستاد ارتش دیدار کرد و «هولوسی آکار» رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ترکیه موافقت کرد که خودش شخصا از پایگاه هوایی آکینچی بازدید کند. فیدان به ستاد سازمان اطلاعاتی ترکیه بازگشت و منتظر بود تا به اردوغان که در تعطیلات در سواحل مدیترانه ترکیه بود، اطلاع‌رسانی کند. آکار هرگز گزارشی ارائه نکرد، چراکه گروگان گرفته شده بود. او بعدها گفت که یکی از نظامیانی که در کودتا شرکت داشت از او خواسته بود که با گولن صحبت کند، اما او این درخواست را رد کرده است. ساعت 21:00 مشخص شد که تراژدی‌ای در جریان است و یک ساعت بعد، نیروهای کودتا به ستاد سازمان جاسوسی ترکیه رسیدند. بعد از مهار کودتا، اردوغان به صورت آشکارا، سازمان جاسوسی ترکیه را مورد سرزنش قرار داد و سوالاتی را درباره آینده رئیس این سازمان مطرح کرد. با اینحال، مقامات اطلاعاتی ترکیه تأکید داشتند که بهترین اقدامات ممکن را با توجه به دشواری جمع‌آوری اطلاعات از یک شبکه حرفه‌ای از عوامل کودتا، انجام دادند.