احمدی‌نژاد بخاطر خدا در انتخابات وارد نشود

باشگاه خبرنگاران جوان: "احمدی‌نژاد به خاطر خدا در انتخابات سال آینده وارد نشود و از گزینه اصولگرایان حمایت کند" این بخشی از اظهارات محسن کوهکن است. نایب رئیس جبهه پیروان از شرایط دو دوره‌ای شدن ریاست روحانی می‌گوید و ارادتی قلبی که راست‌کیشان سیاسی به جامعه روحانیت دارند.

کوهکن: اوج فعالیت‌ سیاسی‌ هر حزبی انتخابات است و اگر در آن برهه اقدامات مقتضی را انجام ندهند، هویتش زیر سوال می‌رود. انتخابات ریاست جمهوری به نسبت سایر ادوار انتخابات، از اهمیت بیشتری برخوردار است و نباید نسخه‌ای را که برای انتخابات دیگر چون مجلس پیچیده‌ایم، برای انتخابات ریاست جمهوری هم در نظر بگیریم. تمرکز"جبهه پیروان" روی انتخابات شوراها در جلسه هیئت رئیسه جبهه پیروان خط امام و رهبری، بحث انتخابات ریاست جمهوری سال آینده مطرح شده است و کاملا به اهمیت آن واقف هستیم، اما شروع و اولویت کارمان را به انتخابات شوراها داده‌ایم؛ چرا که مطالبات مردم از شوراها صرفا به مواردی اولیه‌ای چون آب، برق، گاز و تلفن محدود نمی‌شود و آنان سراغ نیازهای ثانویه‌ای رفته‌اند که در چارچوب پروژه‌های شهرداری تحقق پیدا می‌کند و این مسئله به خوبی اهمیت جایگاه شوراها را محرز می‌کند. البته فعالیت جبهه پیروان برای انتخابات شوراها بدین معنا نیست که می‌خواهیم برای تمام شهرستان‌ها حتی دورافتاده‌ترین‌ها روستاها هم برنامه داشته باشیم، بلکه تمرکزمان بیشتر معطوف بر تهران و چند کلان‌شهر دیگر است. اخیرا کمال سجادی (سخنگوی جبهه پیروان)، گفته که اصولگرایان برای رقابت با روحانی در سال 96 دچار قحط الرجال نیستند و می‌توانند سی نفر را معرفی کنند. آیا اصولگرایان مشخصا کسی یا کسانی را در ذهن برای انتخابات سال آتی دارند یا خیر؟ کوهکن: معمولا احزاب تصمیمات‌شان را به صورت تصادفی نمی‌گیرند و وقتی تبدیل به نظر جمعی می‌شود آن را مطرح می‌کنند. اما وقتی از افراد جامعه یا مشخصا سیاسیون پیرامون انتخابات ریاست جمهوری سال آینده سوال می‌شود، ابتدا ذهنشان سراغ رئیس جمهور فعلی و سپس روسای جمهور سابق و حتی داوطلبان دوران قبلی انتخابات ریاست جمهوری می‌رود. نکته مهم دیگر با توجه به سابقه انتخابات ریاست جمهوری در کشورمان این است که معمولا داوطلبان با تصمیم خود و نهایتا اطرافیان نزدیک‌شان وارد انتخابات می‌شوند نه آنکه احزاب برای ورود آنان به انتخابات، مبادرت به تصمیم‌گیری کنند. برای مثال احمدی‌نژاد بر اساس تصمیمات فردی و از شهرداری و روحانی نیز بر همین منوال و از مرکز تحقیقات استراتژیک وارد انتخابات شد. کشف نامزد به سبک جبهه پیروان با این وجود به نظر شما در سال 96 ممکن است هر یک از اصولگرایان به صورت مستقل وارد جریان انتخابات شوند؟ کوهکن: زمانی که احزاب می‌خواهند افرادی را برای انتخابات معرفی کنند، معمولا سراغ کسانی می‌روند که توجه‌شان معطوف به خرد جمعی باشد نه آنکه به صورت مستقل و با تکیه بر داشته‌های فردی وارد رقابت‌های انتخاباتی شوند. یعنی روسای جمهور گذشته کاندیدای جبهه پیروان برای انتخابات سال 96 نخواهند بود؟ کوهکن: عرض بنده این است که نباید در جامعه اینگونه تلقی شود که تنها کسانی ظرفیت حضور در انتخابات ریاست جمهوری را دارند که رئیس جمهور و یا در ادوار گذشته داوطلب بوده‌اند. افراد بسیاری برای کاندیدا شدن در انتخابات ریاست جمهوری وجود دارند که نه تنها مبرا از نقاط منفی روسای جمهور سابق هستند، بلکه در بخش‌های مختلف کشور تجربیات ارزشمندی دارند.

کوهکن: بنده نمی‌توانم این احتمال را به صورت قطعی رد کنم. اما نوع نگاه اغلب افراد در جبهه پیروان، کشف افراد توانمندی است که نقاط مثبت روسای جمهور سابق را داشته باشند و نقاط منفی آنان را نداشته باشند. دلخوشی‌های روحانی! برخی از اعضای شاخص جامعه روحانیت مبارز (مثل غلامرضا مصباحی‌مقدم) اعلام کرده‌اند که احتمال دارد جامعه روحانیت در انتخابات سال 96 از حسن روحانی حمایت کند. به نظر شما چه عواملی باعث روی آوردن برخی اصولگرایان به روحانی است؟ کوهکن: بنده تاکنون ندیده‌ام که جامعه روحانیت و دیگر تشکل‌ها اعضای خود را از اظهارنظر منع کرده باشند و نظری را به آنان تحمیل کنند. اما برداشتم از اظهارات مصباحی‌مقدم این است که اگر حسن روحانی در یک سال باقیمانده از دوران ریاستش در ارتباط با چند مقوله به موفقیت‌هایی دست پیدا کند، نوع نگاه اصو‌لگرایان به وی نسبت به شرایط کنونی می‌تواند متفاوت باشد. یکی از مطالبات جدی مردم در وضعیت کنونی بهبود مسائل اقتصادی است. در سال گذشته در چنین مواقعی بود که با یکسری تبلیغات تازه دلخوشی‌هایی در ارتباط با توافق هسته‌ای و برجام در میان مردم به وجود آمد اما اگر الآن به سراغ توده مردم بروید، دیگر آن دلخوشی و امیدواری کاذب را عمدتا به دلیل بدعهدی‌های طرف غربی نمی‌بینید. قطعا اگر اتکای اصلی دولت در این مدت باقی مانده روی ریل اقتصاد مقاومتی، خروج از رکود و پاسخگویی به مطالبات مردم باشد، به میزان مقبولیتش افزوده می‌شود. در این صورت گرایش اصولگرایان به سمت دولت نیز بیشتر خواهد شد اما برعکس اگر دولت موفق نشود اقدامات لازم را در این مدت انجام دهد، اصولگرایان با چه دستمایه‌ای باید از روحانی در انتخابات سال آینده حمایت کنند؟! تشکل خدامحور با این تفاسیر اصولگرایان لزوما به دنبال تک دوره‌ای شدن دولت روحانی نیستند؟ کوهکن: دو دوره‌ای شدن ریاست جمهوری روحانی دست مردم است. تشکلی هم که خدامحور و مردم‌نگر باشد، هنگام تحلیل چهارساله عملکرد نه بی‌جهت از آن تعریف می‌کند و نه مغرضانه دولت را به باد انتقاد می‌گیرد. انتخاب لاریجانی محصول درک شرایط بود این روزها برخی اصولگرایان چون محمدرضا باهنر از ایده‌ای تحت عنوان "پارلمان اصولگرایی" برای ایجاد وحدت بیشتر در انتخابات آتی سخن می‌گویند. با توجه به نقش مهم جامعتین برای اصولگرایان در انتخابات، در صورت محقق شدن این ایده، رابطه بین پارلمان اصولگرایی و جامعتین چگونه خواهد شد؟ آیا دوره ریش‌سفیدی به پایان می‌رسد؟ کوهکن: هنگامی که آیت‌الله مهدوی کنی (رئیس جامعه روحانیت مبارز) و همچنین حبیب‌الله عسگراولادی (دبیرکل جبهه پیروان) فوت کردند، تحلیل همگان این بود که این ضایعه، ضربه بزرگی به ستون خیمه وحدت اصولگرایان خواهد بود و دیگر امکان فعالیت منسجم میان اعضای این طیف نخواهد بود. اما اگر بیاییم میزان سلایق اصولگرایی در نبود دو شخصیت ارزشمند مزبور را به ویژه در انتخابات گذشته مجلس تحلیل کنیم، می‌بینیم اصولگرایان با تلاش‌های آیت‌الله موحدی کرمانی (دبیرکل جامعه روحانیت مبارز) و همچنین اعضای جامعه مدرسین قم منسجم‌تر از قبل حضور پیدا کردند. برای نمونه اگر انتخاب علی لاریجانی به عنوان رئیس مجلس دهم را مورد واکاوی قرار دهیم، درمی‌یابیم که سلایق مختلف طیف اصولگرایی شرایط را به درستی درک و تبیین کردند و در نهایت چنین تصمیم پخته‎‌ای اتخاذ شد. پیرامون تشکیل پارلمان اصولگرایی باید گفت که لازم است در هر پارلمانی، از خرد جمعی و ریش سفیدی تبعیت شود. عمدتا و اکثر قریب به اتفاق اصولگرایان به خصوص اعضای جبهه پیروان بارها ثابت کرده‌اند که از بن دندان به روحانیت اعتقاد دارند. بر این اساس اگر ایده مجتبی نبوی و محمدرضا باهنر درباره تشکیل پارلمان اصولگرایی محقق شود، قطعا هیچ خدشه‌ای به جایگاه و نقش کلان روحانیت در جریان اصولگرایی از این جهت وارد نمی‌شود و حتی می‌توان سازوکاری را تعریف کرد که نقش ارشادی آنان در ایجاد فضای همگرایی بین اصولگرایان افزایش یابد. امیدواران دیروز، دلواپسان امروز! با این مصداقی که شما بیان کردید چرا اصولگرایان در انتخابات هفتم اسفند شکست خوردند؟ کوهکن: در تهران اتفاقاتی افتاد که اگر در آن زمان به میان مردم مراجعه می‌کردید، متوجه می‌شدید که مسائل سیاسی کشور را کلان تحلیل نمی‌کنند و نگاه‌شان لایه‌برداری شده است. مثلا عده‌ای می‌گفتند برخی از نمایندگان مجلس نمی‌گذارند مسائل هسته‌ای حل شود و حساسیت منفی آنان نسبت به یک‌سری افراد طیف اصولگرایی، باعث شد که مابقی لیست هم نادیده گرفته شوند. اما این فضا در بسیاری از کلان‌شهرها و شهرستان‌ها رقیق‌تر بود چرا که برای آنان شناخت فردی در مقابل مسائل سیاسی و جناحی اولویت بیشتری داشت. البته اکنون ماجرا تغییر کرده است و نمی‌شود چنین نگاه‌ها و تحلیل‌هایی را به انتخابات ریاست جمهوری هم تسری داد. بنده نمی‌خواهم نام فرد خاصی را در اینجا مطرح کنم، اما اخیرا چند نفر که به شدت علیه منتقدان برجام سخن می‌گفتند و آنان را "دلواپسان" خطاب می‌کردند، مباحثی را بیان داشتند که اگر صحبت‌های آنان را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم که کاملا از موضع خود کناره‌گیری کرده‌اند و می‌توان گفت تعداد قابل توجهی از کسانی که تا چندی پیش، از امید و در پیش بودن آینده‌ای روشن با برجام سخن می‌گفتند اما امروز دلواپس آینده کشور شده‌اند. پالایش تخریب از انتقاد نظر شما درباره ادعای برخی مبنی بر تشکیل اتاق فکرعلیه دولت چیست؟ آیا چنین اتاق فکری تشکیل شده است؟ کوهکن: معمولا به محض آنکه در فضای رسانه‌ای یا میزگردها از عملکرد دولت انتقاد می‌شود، آن‌ها (دولت‌ها) می‌گویند اتاق فکری علیه ما تشکیل شده است. دولت‌ها اگر شعار می‌دهند که دانستن حق مردم است، باید از انتقادها هم حمایت کنند و فضا را کاملا برای آن باز بگذارند و اجازه بدهند خود مردم تشخیص بدهند که چه کسانی به جای انتقاد، به دنبال تخریب هستند. اگر دولت به این واقعیت توجه نکند و با منتقدان برخورد و آنان را ساکت کند، به هیچ وجه به نفع دولت نیست. در واکنش به کسانی که می‌گویند وزرای دولت سابق در یک جا جمع می‌شوند و علیه دولت فعلی سخن می‌گویند، باید گفت که به کار بردن لفظ "اتاق فکر علیه دولت" به هیچ وجه زیبنده نیست. همان طور که یک کارشناس دانشگاهی پیرامون عملکرد دولت عمدتا در قالب مسائل تئوری صحبت و حتی بعضا انتقاد می‌کند، بیان خبرهایی پیرامون دولت فعلی از سوی وزرایی که خود روزی از مردان دولت بودند و مسلما اکنون نیز با دولت (یازدهم) ارتباطاتی دارند نباید آنقدر منفی تلقی شود که از آن به "اتاق فکر علیه دولت" تعبیر شود. بنده نیز قطعا می‌دانم و یقین دارم که افرادی حتی از دولت قبل که اکنون هم با دولت جدید ارتباط دارند، مدام در پی تکمیل اطلاعاتشان و نقد دولت هستند، اما ایرادی بر آنان وارد نیست و هر کسی که زیر سقف این نظام است با پذیرش مرزبندی‌های قانونی می‌تواند‌ از عملکرد مسئولان انتقاد کند و نباید دست رد به سینه وی زد. حربه نقد

کوهکن: مسلما از میان طیف‌های گوناگونی که دولت را نقد می‌کنند، بخش عمده‌ای به انتخابات سال 96 توجه دارند. البته این حربه‌ در گذشته هم به حق یا ناحق مورد استفاده قرار گرفته است. همان طور که اعضای دولت فعلی هم زمانی که در دولت مسئولیتی نداشتند و در مرکز تحقیقات استراتژیک بودند، دولت سابق را نقد کردند. وقتی آن زمان ایرادی بر کار آنان وارد نبود، پس نباید از منتقدان امروز هم ایراد گرفت. پس قطعا باید در جامعه مشی انتقادی وجود داشته باشد اما تا جایی که امکان دارد باید از تخریب، به ویژه در فضای رسانه‌ای و گفتمان‌ها فاصله بگیریم و در تحلیل‌هایمان از شیوه‌های غیراخلاقی استفاده نکنیم. فقط به تعداد انگشتان دست! زمزمه‌هایی مبنی بر ورود احمدی‌نژاد به انتخابات سال 96 شنیده می‌شود، به نظر شما وی برای انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا می‌شود؟ کوهکن: معمولا سیاسیون دو پهلو صحبت می‌‌کنند و نمی‌توان از اظهاراتشان مطالب قطعی و صریح بدست آورد. برای مثال پیش از انتخابات مجلس دهم از بنده سوال می‌شد که وارد انتخابات می‌شوید؟ که در جواب می‌گفتم: در خدمت مردم هستم. استنباط برخی شنوندگان از این پاسخ این بود که من حتما کاندیدا می‌شوم. پیش از بیان موضعم درباره کاندیدا شدن احمدی‌نژاد لازم است به نکته‌ای اشاره کنم که بسیاری از مردم و سیاسیون از آن مطلع هستند؛ احمدی‌نژاد در اولین دوره‌ای که وارد انتخابات ریاست جمهوری شد (سال 84)، کاندیدای اصولگرایان نبود. بنده در آن زمان نماینده مجلس بودم و تعداد کسانی که در مجلس حامی احمدی‌نژاد بودند، شاید از تعداد انگشتان دست هم کمتر بود. مجلس آن دوره در دو عدد نزدیک به هم (حدود 125 نفر) از لاریجانی و هاشمی‌رفسنجانی حمایت کردند و مابقی نمایندگان هم از دیگر کاندیداها چون قالیباف پشتیبانی کردند. اما اگر رأی نمایندگان مجلس در آن دوره را بعد از آنکه انتخابات به مرحله دوم رفت آنالیز کنیم، متوجه می‌شویم که حتی یک نفر هم به حامیان هاشمی اضافه نشد و در مقابل هم آرای لاریجانی و قالیباف به سبد رأی احمدی‌نژاد اضافه شد و در نهایت منجر شد که ریاست جمهوری وی دو دوره‌ای شود. به چه علت یک باره اصولگرایان، لاریجانی و قالیباف را کنار گذاشتند و از احمدی‌نژاد حمایت کردند؟ کوهکن: در آن شرایط باید بین هاشمی‌رفسنجانی و احمدی‌نژاد یک نفر انتخاب می‌شد و بنابر دلایل مختلفی ترجیح داده شد که از هاشمیِ آن زمان حمایت نشود. شاید اگر در آن زمان رقیب احمدی‌نژاد کسی جز هاشمی‌رفسنجانی بود، اتفاق دیگری رقم می‌خورد. واقعیت آن زمان این بود که کم نبودند کسانی که به هر جهت نمی‌خواستند هاشمی رئیس جمهور شود و از سوی دیگر از عملکرد احمدی‌نژاد در شهرداری هم پالس‌های منفی دریافت نکرده بودند. اما ماجرا برای احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 کاملا متفاوت بود. در این دوره نیز احمدی‌نژاد با افرادی روبرو شد و بحث‌ها به سمت و سویی رفت که باز هم بین کسانی که وجود داشتند، تشخیص داده شد که از احمدی‌نژاد حمایت شود. به این بحث نکته‌ای را هم اضافه کنم که اگر به فضای رسانه‌ها و مناظره‌ها آن زمان بازگردید، بیشترین منتقدان احمدی‌نژاد، اصولگرایان بودند و اصلا بدین صورت نبود که اعضای این طیف به طور منسجم از وی حمایت کنند. آیا ممکن است در انتخابات سال 96 یکسری از اصولگرایان از احمدی‌نژاد حمایت کنند؟ کوهکن: الان دیگر قضیه فرق کرده است و اگر احمدی‌نژاد وارد انتخابات شود، تحلیل‌ها با نگاه به عملکرد 8 ساله وی در ریاست جمهوری و همچنین توجه به رقبایش سنجیده می‌شود. چرا که قطعا جریان اصولگرا روی گزینه‌ای تمرکز می‌کند که نقاط مثبت روسای جمهور قبل را داشته باشد و نقاط ضعف آنان را نداشته باشد. تبری احمدی‌نژاد از راست‌های سیاسی با این تفاسیر حمایت اصولگرایان از احمدی‌نژاد در انتخابات سال آینده منوط به چند فاکتور است؟ کوهکن: دقیقا همین طور است. اصولگرایان علاوه بر تحلیل عملکرد احمدی‌نژاد در دو دوره‌ای که رئیس جمهور بود، از یاد نبرده‌اند که وی در دوره دوم ریاست‌ جمهوری‌اش به نوعی از اصولگرایان تبری و اعلام نمود که خطش را از آنان جدا کرده است و مسلما در بررسی‌های آتی‌شان این موضوع را هم مدنظر قرار می‌دهند. علاوه بر این وضعیت داوطلبان جناح مقابل هم حائز اهمیت است. پس با توجه به این مولفه‌ها اصولگرایان از احمدی‌نژاد در انتخابات96 حمایت نمی‌کنند؟ کوهکن: در شرایط فعلی حمایت اصولگرایان از احمدی‌نژاد را بعید و حتی کمتر از ده درصد می‌‌دانم. رأی سفید نظر شخصی شما نسبت به کاندیداتوری احمدی‌نژاد در انتخابات سال آینده چیست؟ کوهکن: در وهله اول وی اگر قصد کاندیداتوری برای ریاست جمهوری سال آینده را داشته باشد باید صافی‌های متعددی را مطابق با قانون طی کند. اما اگر در نهایت احمدی‌نژاد به عنوان گزینه مطلوب اصولگرایان معرفی شود، در آن حالت ترجیحا رأی بنده سفید خواهد بود. آیا امکان رد صلاحیت احمدی‌نژاد از سوی شورای نگهبان وجود دارد؟ کوهکن: بهتر است که ما پیش‌داوری نکنیم و به این مسئله دامن نزنیم و اجازه دهیم شورای نگهبان به صورت کاملا مستقل و به دور از هر گونه فضاسازی مثبت و منفی (برای رد یا تایید صلاحیت احمدی‌نژاد) تصمیمش را بگیرد و همگی از آن تبعیت کنیم. پوپولیسم احمدی‌نژاد! تا چه حد ممکن است که احمدی‌نژاد وارد انتخابات 96 شود و در هنگامه انتخابات به نفع کسی دیگر کنار رود؟ کوهکن: احمدی‌نژاد اخیرا شعارهای پوپولیستی جدیدی به ویژه در زمینه چند برابر کردن یارانه‌ها می‌دهد. استنباط نیمی از کسانی که نگاه مثبت به عملکرد احمدی‌نژاد دارند (به ویژه در شهرستان‌ها) این است که می‌گویند احمدی‌نژاد به ما یارانه داده است، در حالی که طرح هدفمندی یارانه‌ها یک تصمیم حاکمیتی و چند قوه‌ای است اما چون دولت آن را پرداخت می‌کرد، مردم چنین دیدی دارند. به هر صورت با وجود آنکه باید حرمت کسانی که هنوز طرفدار احمدی‌نژاد هستند را نگه داشت، اما اگر احمدی‌نژاد به صحنه انتخابات آینده نیاید و به خاطر خدا از گزینه مطلوب اصولگرایان حمایت کند، ما از همین الآن از وی تشکر می‌کنیم. اخلاق انتخابات نگاه شما به ماجراهای 88 چطور است؟ کوهکن: بنده چنانچه جای احمدی نژاد بودم، از آن جمله نامناسب (نسبت دادن خس و خاشاک به برخی افراد) در میدان ولیعصر استفاده نمی‌کردم. همانطور که وقتی با انتخاب مردم نماینده مجلس دهم شدم، به مسجد رفتم و گفتم، بنده امروز خود را نماینده همه شما می‌دانم، چه کسانی که به من رأی دادید و چه کسانی که به بنده رأی ندادید. اما در آن زمان، احمدی‌نژاد اخلاق پیروزی را بر اساس ضعف اخلاقی و ایرادات گفتمانی رعایت نکرد، از طرف دیگر رقیبش به شیوه حادتری اخلاق شکست را به دلیل مشکلات اعتقادی مراعات نکرد و با صدور بیانیه‌های پی در پی، هزینه‌های سنگین‌تری به کشور وارد کرد. تحلیل درستی نیست که به ضرس قاطع گفته شود احمدی‌نژاد مقصر اصلی این اتفاقات بوده است. چرا که اگر فتنه سال 88 صرفا به دلیل سخنرانی‌های احمدی‌نژاد بود، باید آنان فقط علیه این فرد شعار می‌دادند، اما این طور نبود. از ماجراهای سال 88 بگذریم. ارزیابی شما از سهم اصولگرایان در کابینه دولت یازدهم راضی کننده است؟ کوهکن: اعضای کابینه یازدهم را تنها اصلا‌ح‌طلبان تشکیل‌ نمی‌دهند و مسلما از اصولگرایان هم بهره گرفته شده است. رئیس جمهور با توجه به شناخت شخصی و آشنایی و ارتباط نزدیکی که به ویژه در دوران نمایندگی‌اش در مجلس با برخی افراد داشت، کابینه‌اش را تعیین کرد. یکی از بحث‌های مهم کشور برای مردم، پرداخت یارانه‌ها است. به نظر شما شکل پرداخت یارانه‌ها در کشورمان مناسب است یا باید در آن تغییراتی ایجاد شود؟ کوهکن: اصلا منطقی نیست که دهک‌های پردرآمد جامعه، یارانه دریافت کنند. چرا که این مبلغ برای کسی مهم است که درآمدش کفاف هزینه‌های زندگی‌اش را نمی‌دهد، نه کسی که این مقدار پول اصلا به چشمش نمی‌آید. بر این اساس بهتر است که یارانه بخشی از دهک‌های جامعه حذف و به یارانه اقشار ضعیف جامعه اضافه شود. از سوی دیگر، اعطای یارانه به تولید کنندگان، منجر به دوام و بقای تولید و اشتغال می‌شود و صورت غیرمستقیم در سرانه درآمد اقشار جامعه اثر می‌گذارد. سیاست یارانه‌ای

کوهکن: دولت این پیشنهاد را رد نکرده است، بلکه به نوعی برای اجرای این پیشنهاد زمان خواسته است. البته اگر این قضیه را بخواهیم به صورت سیاسی تحلیل کنیم، بدین صورت است که معمولا دولت‌ها در سال آخر کاریشان محافظه کار هستند و از اقداماتی که ممکن است واکنش منفی برخی از مردم را در پی داشته باشد، اجتناب می‌کنند. به نظر شما پرداخت یارانه‌ها به چه اَشکالی می‌تواند تغییر یابد؟ کوهکن: اگر دولت به کل پرداخت یارانه‌ها را حذف کند و به بخش‌هایی چون تولید اضافه کند، امکان دارد نظر کارشناسان این باشد که عایدات افزایش یارانه تولید نصیب همه مردم می‌شود، اما نمی‌توان منکر ضرر و زیانی شد که از این طریق به سبد درآمدی اقشار آسیب پذیر جامعه وارد می‌شود. پس بهتر است که پرداخت نقدی یارانه به اقشار آسیب‌پذیر جامعه که روی این مبلغ حساب باز کرده‌اند حفظ شود، اما در اعطای یارانه به دهک‌های بالای جامعه تجدید نظر شود و این مبلغ یا به یارانه اقشار کم درآمد جامعه افزوده شود، یا آنکه در قالب نظام بیمه‌ای در بخش سلامت یا در قالب اندوخته‌هایی چون سرمایه‌گذاری و تولید، وارد شود. نظرتان را در مورد کلمات زیر بفرمایید: برجام: در شرایط فعلی نسبت به آن مأیوسیم، اما امیدواریم فرجام خوبی داشته باشد. حسن روحانی: امیدوارم در این یک سال باقی مانده از دوران ریاست جمهوری‌اش، پاسخگوی مطالبات مردم به ویژه در بعد اقتصادی باشد. فیش‌های حقوقی نجومی: زشتی‌هایی که نباید در نظام ما رخ می‌داد. اختلاس: باید اختلاس‌گران به اشد مجازات محکوم شوند. باهنر: فردی با هنر است. علی لاریجانی: ‌زیرک اصلاح طلبان: امیدواریم بتوانیم با آنان زیر سقف نظام و بدون هرگونه ساختارشکنی، رقابت کنیم.