روزنامه شرق: گزارش ششماهه دبیرکل سازمان ملل درباره چگونگی اجرای قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت با واکنش منفی ایران، آمریکا و روسیه مواجه شد.
همچنین روسیه و فرانسه نیز دراینباره نظرات خود را بیان کردند. پس از توافق ایران با ١+٥ بر سر مناقشه هستهای در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۹۴ در شورای امنیت قطعنامهای به تصویب رسید که براساس آن شش قطعنامه قبلیای که علیه ایران صادر و منجر به تحریمهای وسیع شده بود، لغو شد. همچنین به گزارش رویترز، در این گزارش از ایران خواسته میشود از آزمایش موشکهای بالستيک خودداری کند؛ چراکه چنین آزمایشی ظرفیت افزایش تنش در منطقه را دارد.
در گزارش بان کیمون درباره چگونگی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ادعا شده که آزمایشهای موشکی ایران، با روح توافق اتمی وین سازگار نیست. همچنین در این گزارش آمده است: «ایران اعتراض خود درباره قانون محدودیت ویزای آمریکا و نیز مصادره اموال بانک مرکزی را مطرح کرده است». این گزارش با واکنش منفی مقامات ایرانی روبهرو شد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز گذشته در واکنش به ایرنا گفت: «بان کیمون نقشی در تدوین برجام نداشته است و همانطور که مشاهده شد، کاری کردند که خیلی منفعتی برای اجرای برجام نداشته است و مشخص شد کار مفیدی هم نیست». او درباره اتهامهای واردشده به ایران در این گزارش، بهویژه فرستادن سلاح به عراق نیز گفت: «در بیانیهای که همزمان با قطعنامه ٢٢٣١ صادر کردیم، اعلام شد به اقدامات خود در مقابله با تروریسم ادامه میدهیم و این سیاست ما است و ارتباطی با برجام ندارد».
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز ابراز نگرانی از آزمایشهای موشکی ایران را «کاملا مغرضانه و جانبدارانه» و «برخلاف نص صریح» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دانست. او همچنین گفت: دبیرکل سازمان ملل «صرفا با استناد به معیارهای اعلامشده از سوی آمریکا و با زیرپاگذاشتن کلیه اصول حرفهای و کاملا خارج از حیطه اختیارات در این رابطه اظهارنظر کرده است»، بهرام قاسمی افزود: «ایران مجددا تأکید میکند موشکهای بالستیک ایران به دلیل آنکه برای حمل کلاهکهای هستهای طراحی نشدهاند، به هیچ عنوان در حیطه صلاحیت قطعنامه ٢٢٣١ قرار نمیگیرد؛ بنابراین ایران به هیچ کسی اجازه حتی اظهارنظر درباره سامانه دفاعی خود را نمیدهد».
هم ایران و هم آمریکا به تعهدات خود پایبند هستند
نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل نیز در واکنش به این گزارش، ضمن اعلام اینکه ایران تاکنون به همه تعهدات خود در قبال برجام عمل کرده است، اجرای این تعهدات از سوی ایران را مایه پیشرفت، صلح و امنیت جهانی و سبب خرسندی کشورش خواند. به گزارش رویترز، «سامانتا پاور»، با اعلام مخالفت آمریکا با ارکان گزارش دبیر کل سازمان ملل گفته است: «درکشدنی است که ایران هم با بخشهایی از گزارش بان بهشدت مخالف است». او خروج بیش از ٩٨ درصد از اورانیوم غنیشده ایران به خارج، تعطیلی رآکتورهای اراک و ازکارافتادن دوسوم از سانتریفیوژهای ایران را از نشانههای بارز پایبندی ایران به مفاد این توافقنامه دانست و گفت: در سایه نظارتهای آژانس بینالمللی هستهای بر فعالیتهای هستهای ایران، کشورش به طور مستمر در جریان این برنامهها بوده و تاکنون شاهد هیچگونه عدولی از سوی ایران نبوده است و ایران تاکنون به همه تعهدات خود در قالب برجام عمل کرده است. «جان کربی»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در این رابطه گفته بود: «توافق هیچگاه درباره این نبوده است که ما نسبت به ایران چه احساسی داریم. برجام درباره عمل به تعهدات است و آنها به تعهدات خود
پایبند هستند. ما هم به تعهدات خود پایبند هستیم». روز گذشته نیز سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گزارش آسوشیتدپرس مبنی بر کاهش گریز هستهای ایران پس از یک دهه، از یک سال به شش ماه را رد کرد.
به گزارش ایسنا، «مارک تونر»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس مبنی بر کاهش زمان گریز هستهای ایران پس از گذشت دوره ابتدایی اجرای برجام گفت: نظارت بر برنامه هستهای ایران برای اطمینان از صلحآمیزبودن آن تا ابد به قوت خود باقی خواند ماند. در این گزارش آسوشیتدپرس مدعی شده است به نسخهای از یک سند مرتبط با توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی دست یافته، که در آن گفته شده است پس از یک دوره زمانی ۱۱ تا ۱۳ساله، تهران میتواند پنج هزارو و ٦٠ سانتریفیوژ غیرفعال را با سه هزارو ٥٠٠ سانتریفیوژ پیشرفته جایگزین کند. مارک تونر در واکنش به این گزارش، با بیان اینکه هیچ سند محرمانه یا توافق محرمانهای در کار نیست، گفت: «پیشگیری از دسترسی ایران به سلاح هستهای و توانایی ما برای نظارت بر برنامه هستهای آن کشور و اطمینان از صلحآمیزبودن ماهیت آن تا ابد باقی خواهد ماند. زمان گریز هستهای ایران پایین نمیآید و ما هم معتقد نیستیم این زمان در سال یازدهم به نصف، یعنی به شش ماه، کاهش خواهد یافت. برجام تضمین میکند با ادامه محدودیتهای تعیینشده روی ذخیره اورانیوم غنیشده ایران، زمان گریز تا سال
پانزدهم کاهش نمییابد». این سخنان درحالی است که آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان در فروردین امسال در نامهای مشترک به رومن اویارزون، نماینده اسپانیا در سازمان ملل و همچنین بان کیمون، دبیرکل سازمان ملل، ادعا کرده بودند آزمایشهای اخیر بالستیک ایران شامل موشکهایی هستند که میتوانند تسلیحات هستهای حمل کنند و بنابراین «نامنطبق» و «در مخالفت» با قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت هستند.
روسیه: ایران قطعنامه ٢٢٣١ را نقض نکرده است
«ویتالی چورکین»، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد، نیز با انتقاد از گزارش دبیرکل سازمان ملل، آن را مانعی بالقوه در مسیر اجرای برجام توصیف کرد و گفت: «در این گزارش اشتباههای فاحشی صورت گرفته و در تنظیم آن بیطرفی لازم وجود نداشته است». او همچنین در مصاحبه با روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» روسیه، با اشاره به دستاوردهای توافق هستهای بین ایران و ١+٥، گفت: «تهران نیز از این گزارش ناراضی است؛ زیرا لغو تحریمهای یکجانبه اغلب به عادیسازی روابط تجاری اقتصادی منجر نمیشود و بسیاری از شرکتهای غربی از برخورد احتمالی آمریکا هراس دارند و کشورهای مقابل نیز موضوع پرتاب موشک به وسیله ایران را مطرح میکنند، در حالیکه این کشور دیگر دراینباره ممنوعیتی ندارد. در قطعنامه ٢٢٣١ که باطلکننده قطعنامههای ضدایرانی قبلی است، تهران از انجام آزمایشهای موشکی منع نشده و فقط به پرهیز از آن دعوت شده است و با توجه به اینکه میتوان دعوت را نادیده گرفت، بر این باوریم تهران قطعنامه ٢٢٣١ را نقض نکرده است».
بااینحال «فرانسوا دولاتر»، نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد، در واکنش به این گزارش از پایبندنبودن ایران به برخی از مفاد قطعنامه ٢٢٣١، ابراز نگرانی کرده بود. سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز اظهارات او را مغرضانه و در تناقض با مواضع سایر مقامات فرانسوی ارزیابی کرد و گفت: «براساس گزارشهای متعدد آژانس بینالمللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود طبق برجام پایبند بوده است. اظهارات نماینده فرانسه عاری از واقعیت و برای سرپوش گذاشتن بر مداخله همهجانبه فرانسه در امور سوریه عنوان شده که این امر خسارات عظیم انسانی و مادیای را به مردم سوریه تحمیل کرده است». بهرام قاسمی افزود: «توانمندیهای نظامی ایران از جمله موشکها، منحصرا برای دفاع مشروع هستند. این تجهیزات برای حمل سلاحهای هستهای طراحی نشدهاند و بنابراین، خارج از حیطه یا صلاحیت قطعنامه شورای امنیت و پیوستهای آن هستند». یک سال از توافق هستهای ایران گذشته است. باید دید در نهایت نتایج و اهداف این قطعنامه کشورهای درگیر در آن را تا کجا به خود نزدیک میکند.