روزنامه ایران؛ فلورا تاجیکی: صدای هلهله و شادی همراه با عطر اسفند در کوچه میپیچد، خواهر کوچک عروس، دنباله لباس توری عروس را گرفته و خواهر بزرگ داماد روی سرشان نقل میپاشد.
از مدتها قبل، خواهرها و برادرها، خالهها و عمهها، زن عموها و زن داییها همه در تکاپو هستند تا عروس خانم با خیالی آسوده به خانه بخت برود. برادران داماد، عموها، داییها به همراه پسران فامیل هرکدام گوشهای از کار را به دست گرفتهاند تا داماد جوان احساس تنهایی و خستگی نکند.
مردانی که هر لحظه در زندگی میتوان به آنها تکیه کرد و مشکلات و سختیها را با کمک و راهنمایی هایشان حل کرد.
عروس و داماد زندگی مشترکشان را آغاز میکنند و امید دارند که در روزهای سخت آینده همیشه کسانی هستند که وقت دلتنگی، هنگام دست تنگی و هزاران روز سخت دیگر در کنارشان باشند و با کمک و راهنماییهایشان گرههای ظاهراً کور زندگی را باز کنند. بچهها که به دنیا میآیند، نیاز به تعاملات و رفت و آمدها بیشتر میشود. کودک برای رشد و بالندگی نیاز به دوست و همبازی هم سن و سال خود دارد و این نیاز با افزایش سن بیشتر و بیشتر میشود تا جایی که در دوران نوجوانی روابط و دوست خواهی اجتنابناپذیر میگردد.
این روالی بوده که سالهای متمادی و در دهههای گذشته در زندگی ما وجود داشته است، اما در چند دهه اخیر شاهد تغییر این وضعیت بودهایم.
در حال حاضر بنا به دلایلی زوجین یا حاضر به فرزند دارشدن نیستند یا به داشتن یک فرزند اکتفا کردهاند و این پدیده میتواند به عنوان یک مسأله اجتماعی مطرح شود که عمده پیامدهایش در سالهای آینده ظهور میکند.
این مسأله ممکن است علتهایی داشته باشد که گاه منطقی و گاه کاملاً غیر منطقی است، اما هرچه هست این تصمیم فقط یک پیامد در پیش رو دارد: «تنهایی نسل آینده». بررسی این پدیده نیازمند پژوهش و بررسی دقیق است و به طور اجمالی میتوان به بررسی برخی از دلایل این پدیده پرداخت:
مشکلات مالی: مشکلات مالی یکی از نخستین دلایلی است که زوجین در پاسخ به بچه دار نشدن خود عنوان میکنند.
با توجه به انجام آزمایشات و سونوگرافی سلامت در دوران بارداری، امکان تولد نوزاد سالم بسیار زیاد است و نوزاد سالم که از شیر مادر تغذیه میکند و مراقبتهای بهداشتی رایگان نیز دریافت میکند، هزینه مالی چندانی را به خانواده تحمیل نمیکند.
با توجه به اینکه مراقبتهای دوران بارداری و زایمان در بهترین مراکز به صورت رایگان انجام میگیرد اگر خانوادهها دست از تجملگرایی در خرید سیسمونی و مراسمهای خاص بردارند، تولد نوزاد آن چنان هزینه بالایی به آنان تحمیل نمیکند، کما اینکه به تجربه نشان داده شده که تولد فرزند به یاری خداوند متعال باعث افزایش رزق و روزی در زندگی نیز میشود.
شاغل بودن مادر و ترس از ناتوانی در مراقبت کودک: با توجه به تغییر الگوهای زندگی در سالهای اخیر شاهد اشتغال بسیاری از خانمها در عرصههای گوناگون هستیم و در بسیاری از موارد ترس از دست دادن کار یا درآمد و تردید در تواناییشان در نگهداری نوزاد، یکی از دلایلی است که مانع بچه دار شدن زنان شاغل میگردد که البته در این مورد دولت تدابیر و برنامههایی را پیشبینی کرده که لازم است بیشتر بر اجرای آن نظارت شود.
ضمن اینکه به نظر میرسد اعطای مرخصی زایمان و شیردهی برای تشویق مادران شاغل کافی نیست و حمایتهای مالی و اجتماعی بیشتر در این زمینه میتواند کارسازتر باشد. همچنین اقداماتی مانند ایجاد مهد کودکها در نزدیکی محل کار، پرداخت تسهیلات و ایجاد مهد کودک رایگان، پرداخت کمک هزینه نگهداری فرزند و... میتواند بخشی از دغدغههای مادران را کم میکند.
ترس از بارداری و زایمان: متأسفانه در جامعه ما آموزشهای لازم در خصوص بارداری و زایمان به اندازه کافی وجود ندارد و بسیاری از خانمها تا زمان بارداری آگاهی چندانی از این امر ندارند.
تنها تصویر ارائه شده از نمایش فیلمها و سریالهای تلویزیونی ما در خصوص بارداری، عق زدنها و استفراغهای مکرر و از زایمان جیغ و داد زدنهای وحشتناک است و آموزشهای تخصصی در این مورد در هیچ جای نظام آموزشی ما از مدرسه تا دانشگاه تعریف نشده است.
یک زن باید بداند که بارداری و زایمان نه تنها واقعهای ترسناک و وحشتآور نیست، بلکه باعث رشد و بالندگی جسمی و روحیاش میشود و خطر ابتلا به بسیاری از بیماریها مثل سرطان سینه و سرطان رحم را کاهش میدهد. مسلماً مادر شدن پدیدهای بسیار زیباست که در جهان با هیچ چیز قابل مقایسه نیست و حس زیبای مادری باعث تکامل روحی و روانی و جلوگیری از افسردگی میشود.
تفکرات پوچ گرایانه: امروزه با گسترش فضاهای مجازی، متأسفانه رواج تفکرات به ظاهر روشنفکرانه و متمایل به پوچگرایی اذهان برخی از جوانان را درگیر کرده است.
این تفکر که اصولاً تولد ما حاصل اشتباه والدین بوده و الان ما نباید چنین اشتباهی را مرتکب شویم، تولد یک انسان دیگر به منزله بدبخت کردن اوست و سرانجام زندگی جز مرگ و پوچی نیست و... تنها بخشی از این تفکرات نادرست است که متأسفانه در میان عدهای از مردم رواج پیدا کرده و نیازمند بررسی دقیقتر و مقابله جدی است و لازم است متولیان فرهنگی جامعه از طریق روشنگری و ابهام زدایی علمی و منطقی، با چنین پدیدههایی مقابله کنند و با ترویج تفکرات صحیح و ارائه الگوهای مناسب راه را بر چنین تفکرات مسمومی ببندد.
ترس از بین رفتن علاقه بین زوجین با تولد فرزند: برخی از زوجین تصور میکنند بچه دارشدن ممکن است به عشق و علاقه بین آنها لطمه وارد کند یا موجب ایجاد فاصله بین آنها شود که این تفکر نیز درست نیست و تولد فرزند میتواند باعث بهوجود آمدن عشق و علاقه بیشتر و استحکام بنیان خانواده شود.
با نگاهی به موارد بالا و سایر علل و عوامل این پدیده، به طور کلی میتوان گفت با توجه به بالا رفتن سن ازدواج و نرخ بیست درصدی ناباروری در جامعه و تمایل نداشتن زوجین به بچه دار شدن و رواج تک فرزندی در آیندهای نه چندان دور شاهد نسلی تنها و افسرده خواهیم بود. پدر و مادرانی که در میانسالی تنها هستند یا فقط یک فرزند دارند که تاب و تحمل جدایی از او را ندارند و تک فرزندانی که بدون خواهر و برادر باید به تنهایی نگران مشکلات پیری پدر و مادر باشند و در روزهای سخت زندگی بدون هیچ یار و غمخواری همه مشکلات را به تنهایی به دوش بکشند.
امیدواریم نهادهای فرهنگی و اجتماعی قبل از اینکه خیلی دیر شود به فکر راه حل فوری والبته تخصصی برای این مشکل بزرگ باشند تا شاهد تنهایی نسل آینده نباشیم.