چرایی سکوت وزارت امور خارجه در خصوص کشمیر/ دولت هند قطعنامه‌های بین‌المللی در موضوع کشمیر را نمی‌پذیرد

سرویس بین الملل فردا: پس از ۱۰ روز از آغاز کشتار مسلمانان کشمیر توسط دولت هند، امروز بهرام قاسمی سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت امور خارجه در پاسخ به سوال یک خبرنگار در خصوص تحولات اخیر منطقه کشمیر با ابراز تاسف از کشته شدن تعدادی از مردم این منطقه گفت: «اختلافات و تنش ها در کشمیر تنها از راه های مسالمت آمیز و گفتگو قابل حل است.» سخنگوی وزارت امورخارجه همچنین طرفین را حداکثر به خویشتنداری دعوت کرد.

دستگاه دیپلماسی پس از ده روز سکوت حتی با عباراتی دو پهلو هم اعلام نگرانی نمی‌کند و هندی ‌ها را به‌خویشتن‌داری دعوت نکرده ‌است. این در حالی است که شمار کشته شدگان در درگیرها به بیش از ۴۰ نفر رسیده و ۱۰۰۰ نفر مجروح شده‌اند.

درخصوص کشمکش ها در کشمیر و علت واکنش دیرهنگام وزارت خارجه با جواد منصوری، سفیر سابق ایران در پاکستان گفتگو کردیم.

فردا: درخصوص موقعیت کشمیر توضیح دهید؟

منطقه کشمیر یکی از نقاط بسیار حساس و استراتژیک در آسیا است؛ زیرا در میان چند کشوری قرار گرفته که هر کدام از آنها به دلیلی در این منطقه حساسیت دارند. از سال 1947 که مسئله استقلال کشورهای شبه قاره هند به وجود آمد این منطقه طبعا مورد اختلاف همه دولت ها و مورد توجه آنها برای حضور و ایفای نقش موثرتر قرار گرفت. مهم ترین کشورهایی که به مسئله کشمیر حساسیت خاصی داشتند، هند و پاکستان بود. کشورهایی مثل چین، افغانستان و حتی بنگلادش و روسیه یا مغولستان و نپال هم به این مسئله توجه ویژه ای داشتند.

کشمیر؛ استخوان لای زخم تشنج در منطقه

مردم کشمیر به لحاظ مذهبی اکثریت آنها مسلمان هستند، بنابراین می گویند بر اساس اصل توافقی که در تقسیم شبه قاره برای مسلمانها در نظر گرفته شده باید به پاکستان ملحق می شدند. از طرفی هند به چنین تقسیم بندی معتقد نیست. در تقسیم بندی که میان هند و انگلستان صورت گرفت صحبتی از الحاق کشمیر به پاکستان صورت نشد. به این ترتیب انگلستان در زمان خروج از این منطقه به نوعی استخوان لای زخمی را برای استمرار تشنج در این منطقه گذاشته است. همچنان که در 7 دهه گذشته شاهد این استمرار و تحمیل بودجه سنگین توسط دولت های منطقه برای دفاع از خودشان بودیم. بارها اعلام شده که پیشنهاد همه پرسی داده شود که مردم این منطقه خواهان الحاق به چه کشوری هستند یا خواستار تشکیل کشوری مستقل هستند یا خیر.

فردا: چرا این همه سال در این منطقه همه پرسی صورت نگرفته است؟

کشور هند به هیچ عنوان زیر بار همه پرسی نمی رود و به این دلیل در طول بیش از 60 سال گذشته جنگ دائمی بین مردم کشمیر و نیروهای هندی مستقر در کشمیر جریان برقرار بوده است. البته دولت هند معمولا از غیر مسلمان به عنوان مسئولین و نیروهای موجود در کشمیر استفاده می کند تا در سرکوبی مردم این منطقه هیچ گونه رابطه ای با مردم این سرزمین نداشته باشند.

دولت هند قطع نامه های بین المللی را نمی پذیرد

در سالهای اخیر چندین بار این درگیری ها بین مردم کشمیر و نیروهای هندی صورت گرفته و هربار هم معمولا هند، دولت پاکستان را عامل تحریک کشمیر می داند؛ در حالی که به نظر می رسد این مردم کشمیر هستند که به دلایل شرایط قیام می کنند و البته بعد از مدتی با خشانت بسیار این قیام را سرکوب می شود و باز چند سال دیگر این قیام انجام می گیرد. البته دولت پاکستان این موضوع را در مجامع بین المللی مطرح کرده؛ ولی دولت هند به هیچ عنوان قطعنامه های بین المللی در مورد کشمیر را نمی پذیرد و استدلال می کند کشمیر جزئی لاینفک و جدایی ناپذیر از سرزمین هند است و بنابراین هیچ دستگاه و دولتی نمی تواند درباره این مسئله اظهار نظر کند.

فردا: به نظر شما چه راهکاری برای منطقه کشمیر وجود دارد؟

اگر دولت هند همه پرسی مردم را بپذیرد، در این زمینه تحول مهمی صورت خواهد گرفت. دوم اینکه دولت های بزرگ، دولت هند را در فشار قرار دهند برای پذیرش قطعنامه هایی در مسئله کشمیر. سومین راه این است که دولت هند حداقل کشمیر را به عنوان یک دولت محلی به رسمیت بشناسد؛ ولی تا به حال هیچ کدام از این راه حل ها را دولت هند به رسمیت نشناخته است.

فردا: علت تاخیر دستگاه دیپلماسی کشور در واکنش به این درگیری ها چه بود؟

جای این سوال همچنان باقی است؛ اما واقعیت این است که دستگاه دیپلماسی ما اظهار کند که اولویت های بسیاری داریم یا اینکه این مسئله به دلیل تکرارشدن زیاد و اینکه در سالهای گذشته هیچ راه حلی برای آن پیدا نشده سبب تاخیر واکنش وزارت خارجه شده است. البته به نظر می رسد شرایط سیاسی به گونه ای پیش می رود که روابط ایران و هند در روزهای اخیر در آغاز دورهای جدید قرار دارد و ممکن است یکی از دلایل این باشد که قانع کننده نیست.

فردا: به نظر شما این نگاه به غرب دولت یازدهم را نمی رساند که به حوادث تروریستی فرانسه بلافاصله واکنش نشان داده؛ اما این حادثه که در همسایگی ما اتفاق افتاده با تاخیر موضع گیری کرده است؟

اولا سخنگوی وزارت خارجه باید در این باره توضیح دهد؛ ثانیا به نظر می رسد علت این تاخیر برای کاستن از حساسیت دیگران نسبت به جمهوری اسلامی است که در این گونه قضایا دولت ترجیح می دهد سکوت کند یا با تاخیر واکنش نشان دهد.

فردا: به نظر می رسد وجود پول های ایران در هند هم بی تاثیر نباشد.

در مجموع با توجه به مذاکراتی که در جریان است شاید طرح های بزرگی قرار است توسط دو کشور به انجام برسد و شاید همین موضوع از عوامل تاخیر دستگاه دیپلماسی ایران در مقابل این موضوع باشد.