روزنامه ایران: رسانههای جهان، کاربران ایرانی فعال در فضای مجازی را «بی ادب» و «مزاحم» می دانند. این عنوان به دنبال هجوم هزار کاربر فارسی زبان به صفحه اینستاگرام «پایت» بازیکن تیم ملی فوتبال فرانسه و «مالـیا اوبـاما» دختر رئیس جمهوری امریکا و سایر موارد مشابه داده شد!
«موسوی چلک» جامعه شناس در گفتوگو با روزنامه ایران وقوع چنین رفتاری از سوی برخی ایرانیها را نشان نبود ظرفیت برای استفاده از فضای مجازی و ضعف اخلاقی میداند و میگوید: «در بسیاری از مواقع ما بسیار هیجانی و احساسی رفتار میکنیم، بدون اینکه به عقوبت ماجرا فکر کنیم.» «جواد افتاده» کارشناس رسانه هم در گفتوگو با «ایران»، این هجمه را باعث تقویت تصویر «ایران هراسی» که از ایران ساخته شده است، میداند.
پیش از پایپ و مالیا اومابا، برخی کاربران ایرانی در صفحات مجازی و شبکههای اجتماعی بویژه فیسبوک از خجالت «لیونل مسی» فوتبالیست پرافتخار و سرشناس آرژانتینی درآمدند. آن هم فقط به خاطر اینکه تیم ایران در جام جهانی برزیل باید رو در روی آرژانتین مسابقه دهد. مسی هم نخستین قربانی این ماجرا نبود.
قبل از آن هم برخی کاربران ایرانی بعد از پیروزی تیم والیبال ایران، با «ایوان زایتسف»، بازیکن روسیالاصل و شماره9 والیبال ایتالیا همین برخورد را داشتند. او 19 امتیاز از ایران گرفت و چیزی نمانده بود که قهرمانی را هم از ایرانیها بگیرد. به همین دلیل، لطف برخی کاربران ایرانی در فضاهای مجازی شامل حال او شد. برخوردی که البته اعتراض بسیاری از ایرانیان به هموطنان خود را در پی داشت. زایتسف هم در نهایت در پاسخ به کامنتهای برخی کاربران نوشت: «متأسفم که بزرگترین تفریح ایرانیان، توهین به دیگران است.»
دختر اوباما هم در نهایت از دست مزاحمتهای کاربران ایرانی صفحه خود را پرایوت کرد، اما واکنش دختر اوباما با واکنش زایتسف فرق داشت. بعد از هجمهای که واکنش تند رسانههای جهانی را در پی داشت، بسیاری از ایرانیان برای معذرتخواهی و دلجویی از او، در اینستاگرام به وی دایرکت ارسال کردند و مالیا اوباما این دایرکتها را در صفحه شخصیاش به اشتراک گذاشت.
مالیا اوبا مینویسد: «شما میتوانید فردی را هیچ وقت نبخشید، بسیاری از مردم در این جهان فقیرند چون تنها چیزی که دارند پول است. من فهمیدم که ایرانیان افراد بسیار خوبی هستند چون آنها از من عذرخواهی کردند و من پذیرفتم.»
در ماجرای «مسی» فوتبالیست مطرح «جمشید مشایخی» بازیگر ایرانی اعلام کرد که به نمایندگی از ایران به «آرژانتین» خواهد رفت تا از سوی جامعه ایرانی معذرتخواهی کند و بگوید که ایرانیها مردم با فرهنگی هستند. این تصمیم هرچند اجرایی نشد اما واکنشها به آن کم نبود. مخالفان حضور مشایخی در آرژانتین اعتقاد داشتند که او باید به جای این کشور امریکایجنوبی به مدارس برود چون مشکل فراتر از فضای مجازی است و باید از کوچه بازار شروع کرد!
«موسوی چلک» هم اعتقاد دارد که جامعه دچار «ضعف اخلاق اجتماعی» شده است. او میگوید: «ما گاهی اوقات از تریبونهای رسمی، در مجلس و در سخنرانیهای رسمی شاهد همین ادبیات هستیم.» یکی از کاربران مجازی هم مینویسد: «فحاشی، پدیده غریبی در فرهنگ امروز حاکم بر ما نیست. از مردم عادی تا به اصطلاح گروههای مرجع از دانشگاهیان تا سیاستمداران و حتی برخی چهره های مذهبی، از این ابزار پرکاربرد استفاده شایانی میکنند. بیغیرت، مزدور، خائن و... تنها بخشی از این واژههای متداول هستند.»
فحاشی، اتهام زدن و به رخ کشیدن ضعفهای اخلاقی در جامعه ما مسألهای است که سابقه دارد. یکی از ایرانیهای مقیم اروپا به نکته مهمی اشاره میکند. ایرانیها در برخوردهای اول خود با خارجیها و کسانی که علاقهمند به یادگیری زبان فارسی هستند، کلمات 18 + را به آنها آموزش میدهند و در این مسأله آنقدر جلو رفتهاند که در اروپا آوازه پیدا کردند!
چلک مسأله را در خودکمبینی برخی از ایرانیها میداند و میگوید: «افراد اگر قوی باشند و عزت نفس داشته باشند سراغ این نوع رفتارها نمیروند.» به گفته او متأسفانه این رفتارها در فضای ماجرا به نام تمام ایران و ایرانی ثبت میشود.»
«جواد افتاده» هم ورود از یک فضای محدود رسانهای به فضای باز بدونگذار و آموزش را دلیل وقوع چنین رفتارهایی میداند و میگوید: «در فضای واقعی و استفاده از کلمات ناسزا در مکالمات ایرانیها زیاد است. در فضای مجازی و به صورت ناشناس این رفتار را بیشتر نشان میدهیم.» او میگوید: «هجمه به صفحه دختر اوباما را یکی از خبرگزاریهای رسمی ما شروع کرد و باعث هجوم هزاران نفر به صفحه او شد.» افتاده اعتقاد دارد که این رفتارها باعث میشود تا جریاناتی که به دنبال ایجاد ایرانهراسی هستند، این تصویر ساخته شده را پررنگتر کنند.