روزنامه ایران: کودتای جمعه شب ترکیه در همان ساعات نخست مهار شد، اما تبعات اقتصادی آن همچنان بر اقتصاد ترکیه سایه افکنده است. البته این نخستین باری نیست که وقایع و حوادث سیاسی اقتصاد این کشور را تضعیف میکند چرا که در همین یک سال گذشته بارها و بارها عملیات تروریستی و نارضایتی عمومی جایگاه اقتصادی ترکیه را لرزانده است، جایگاهی که درطول یک دهه گذشته به میزان قابل توجهی ارتقا یافته بود ولی اکنون نهادهای بینالمللی و منطقهای درخصوص آینده آن هشدار میدهند.
در همین راستا ارزش پول ملی و بورس ترکیه یکی از نخستین بخشهایی بود که نسبت به کودتای اخیر در این کشور واکنش نشان داد. در ابتدای فعالیت بازارهای مالی لیر ترکیه ارزش خود را در برابر دلار از دست داد به طوری که ارزش دلار نسبت به لیر ترکیه 5/5 درصد افزایش داشت در همین حال ارزش لیر نسبت به یورو 5 درصد کاهش داشته است. روزنامه وال استریت ژورنال امریکا در صفحه خود در توئیتر اعلام کرد: ارزش لیر ترکیه در برابر دلار امریکا، به پایینترین حد از ماه ژانویه تاکنون رسیده است.همچنین در آخرین معاملات دلار 4/72 درصد نسبت به لیر افزایش داشته است. شاخص بازار سهام ترکیه نیز با 6 درصد کاهش همراه شد.
هزینههای کمرشکن کودتا برای ترکیه
در کنار افت شدید ارزش پول ملی و سهام این کشور کودتا هزینههای دیگری نیز بر اقتصاد این کشور تحمیل میکند که ممکن است تا سالها آثار آن باقی بماند. یکی از این هزینهها توقف و کاهش پروازهای هوایی به فرودگاههای این کشور است که افت تعداد گردشگران را نیز به همراه دارد. گاردین در این مورد نوشت: تعطیلی یک روزه فرودگاههای پر ترددی مثل فرودگاه استانبول میتواند هزینهای معادل ۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد شرکتهای هوایی و کشور وارد کند و اگر چندین فرودگاه به طور همزمان تعطیل شود اقتصاد کشور آسیب زیادی میبیند. این هزینه برای فرودگاه پاریس بالغ بر۲۰ میلیارد دلار است زیرا شمار سفرها از این فرودگاه دو برابر استانبول است.
پیشبینیها نشان میدهد در نتیجه این کودتای نظامی و ناامنیهای ایجاد شده ناشی از آن درآمد ترکیه از توریسم در سال ۲۰۱۶ میلادی ۵۴ درصد کاهش پیدا کند و شمار توریستهای تجاری در این کشور بیشتر از۷۰ درصد کاهش یابد. یکی از تحلیلگران اقتصادی به «سیانان» گفت: امنیت شرط اول سرمایهگذاری در یک کشور است و اگر در کشوری امنیت از بین برود سرمایهگذاری نمیتواند سودآوری داشته باشد. انتظار میرود بعد از این کودتا ورود سرمایههای خارجی به ترکیه کاهش یابد و شرکتهای خارجی تمایلی برای توسعه فعالیت خود در این منطقه نداشته باشند.
افت لیر در بازار ایران
همزمان با افت ارزش لیر در برابر ارزهای معتبر جهانی نرخ این ارز در بازار ایران نیز کاهش یافت. در بازار آزاد ایران در ابتدا و با انتشار خبر کودتا لیر ترکیه به یکباره 14 تومان افت کرد ولی در ادامه و در میانه روز این افت به 7 تومان رسید و قیمت 1224 تومانی را تجربه کرد.
در بازار رسمی ارز ایران نیز این ارز با کاهش قیمت مواجه شد. در ابتدای روز گذشته بانک مرکزی با اعلام نرخهای جدید ارزها، لیر ترکیه را هزار و 22 تومان و 7 ریال قیمتگذاری کرد که نسبت به نرخ هزار و 64 تومان و 4 ریال روز 24 تیر ماه 417 ریال افت نشان میدهد.
خبر کودتا ،طلا را یکساعته 10 دلار گران کرد
اونس جهانی طلا که در سالهای گذشته روزهای بدی را سپری میکرد طی ماههای اخیر با اقبال سرمایهگذاران مواجه شده است که در این اقبال نقش تحولات سیاسی و اقتصادی تأثیر زیادی داشته است. برهمین اساس کودتای ترکیه نیز باعث شد قیمت طلا در بازارهای جهانی در یک ساعت 10 دلار افزایش یابد و به 1337 دلار و 45 سنت در هر اونس برسد.
به گزارش رویترز، با افزایش ارزش بازارهای بورس آسیا به بالاترین رقم در 9 ماه گذشته و بالا رفتن ارزش دلار در برابر ین به بیشترین میزان در 3 هفته گذشته و همچنین انتشار آمارهای اقتصادی بهتر از انتظار چین، قیمت طلا روز جمعه کاهش یافت و در آستانه ثبت نخستین هفته کاهشی از ماه مه قرار گرفت اما پس از انتشار خبر کودتا در ترکیه افزایش یافت.
هر اونس طلا 23/0 درصد افزایش یافت و بیش از 1337 دلار فروخته شد. این درحالی است که طلا روز جمعه تا 1322 دلار کاهش یافته بود.
رشد اقتصاد ترکیه کاهش یافت
درحالی که تحلیلهای کارشناسان از تأثیر مخرب کودتا بر رشد اقتصادی ترکیه در سالهای آینده خبر میدهد، بانک جهانی اعلام کرد که رشد اقتصادی ترکیه در سه ماهه نخست سالجاری کاهش یافته است.
بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی درباره شرایط اقتصادی ترکیه که در آنکارا منتشر شد، رشد اقتصادی ترکیه در سه ماهه نخست سالجاری و به رغم بهبود مصرف داخلی این کشور، نسبت به سال 2015 کاهش یافته است.
سایه کودتا بر بخش حمل و نقل
همانگونه که رسانههای غربی گزارش دادهاند یکی از بخشهای آسیبپذیر از کودتا بخش حمل و نقل ترکیه است که در ساعات پس از وقوع کودتا یا تعطیل شده یا در تعلیق به سر میبرد. در این سوی مرز در ایران نیز برای کنترل شرایط امنیتی احتمالی در ابتدای روز گذشته تمام پروازهای مسافری به فرودگاههای ترکیه لغو شد. در مرزهای زمینی نیز با بسته شدن مرزها ترانزیت و عبور و مرور به سوی شهرهای ترکیه متوقف شد. البته در میانه روز مقامات مسئول اعلام کردند که مرزهای زمینی ترکیه باز شدهاند.
مرز بازرگان باز شد
در همین زمینه ظهر روز گذشته ناظر گمرکات آذربایجان غربی از بازگشایی مرز بازرگان برای تردد کامیونهای ترانزیتی و تجاری خبر داد. پرویز تقوی اظهار داشت: گمرک بازرگان برای تردد مسافران و رانندگان کامیون بازگشایی شد. پیش از این ناظر گمرکات استان آذربایجان غربی گفته بود مرز گوربولاغ ترکیه از شب کودتای نافرجام در این کشور بسته شده است. بر این اساس مرز گوربولاغ ترکیه مقابل مرز بازرگان در ایران بوده که ظهر دیروز بازگشایی شد. به گفته علی اکبری مدیرکل حمل و نقل و پایانههای آذربایجان غربی روزانه به طور میانگین 850 دستگاه کامیون از مرز مشترک دو کشور و 360 هزار مسافر در سه ماهه ابتدای سالجاری از مرز بازرگان تردد داشتند.