شبکههای اجتماعی با تأثیر شگرفی که بر زندگی مردم داشته اند،تاکنون موفق شده اند دنیا را به سوی یک دهکده کوچک جهانی پیش ببرند؛دهکدهای دیجیتال که هر خبری میتواند در کمترین زمان ممکن در سراسر آن منتشر شود و کاربران اینترنت از فضای شبکههای اجتماعی بیشترین بهره را ببرند. این موضوع در سال 2010 مورد توجه سایت Mashable قرار گرفت و 30 ژوئن آن سال بهنام روز شبکههای اجتماعی در نظر گرفته شد؛ روزی که بهسرعت جهانی شد و امسال این روز برای هفتمین سال متوالی در دنیا جشن گرفته شد تا یادمان بماند که انقلاب دیجیتال چگونه در نحوه ارتباطات بشر تأثیرگذار بوده است. هرچند شبکههای اجتماعی در سراسر جهان تحولی شگرف ایجاد کردهاند ولی شاید بتوان گفت تأثیرگذاری اینترنت و شبکههای اجتماعی، در آسیا و خاورمیانه بیش از سایر نقاط جهان باشد که این موضوع را میتوان از تعداد کاربران و نیز نحوه استفاده از آن در بزنگاههای تاریخی این منطقه دریافت.
رشد انفجاری اینترنت در آسیا
رشد انفجاری اینترنت در آسیا و دسترسی بسیاری از مردم طبقه متوسط به آن در دهه گذشته، تأثیر بسیار زیادی در زندگی مردم این منطقه داشته است و حتی آمارهای سایت statista.com نشان میدهد که 6 کشور برترجهان از نظر میزان استفاده از شبکههای اجتماعی، در آسیا قرار دارند. کشورهای آسیایی، هم از نظر تعداد اکانتها و هم از نظر مدت زمان آنلاین بودن کاربران از کشورهای غربی پیشی گرفتهاند طوری که آمار این سایت مرجع نشان میدهد تنها در شرق آسیا(چین، ژاپن و کره جنوبی)، بیش از 769میلیون نفر کاربر شبکههای اجتماعی هستند.
همچنین این گزارش نشان میدهد که هنگ کنگ، سنگاپور، مالزی، استرالیا و تایلند جزو 10 کشور برتر جهان از نظر تعداد اکانتهای فعال در شبکههای اجتماعی محبوب قرار دارند. تعداد بالای اکانتهای فعال در این کشورها نشان از سطح بالای اتصال به اینترنت این مناطق دارد و مشخص میشود که مردم این مناطق هم از نظر اقتصادی وضعیت مناسبی دارند و هم ضریب نفوذ بالای تلفن هوشمند در میان آنان دیده میشود.با توجه به تلاش بازارهای در حال توسعه آسیای جنوب شرقی برای ارتقای اتصال اینترنت، آیندهای درخشان برای این منطقه و استفاده از شبکههای اجتماعی پیشبینی میشود.با اینکه مالزی و تایلند نسبت به دیگر کشورهای برتر، ضریب نفوذ اینترنت کمتری دارند ولی در بین 10کشور پیشتاز آسیا دیده میشوند.
وقتی هم که نوبت به میزان ساعات روزانه سپری شده در شبکههای اجتماعی به میان میآید باز هم برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی در جمع10رتبه برتر قرار دارند. به عنوان مثال کاربران فیلیپینی با حضور روزانه 3و نیم ساعت در جهان بر پله نخست ایستادهاند و مردم مالزی، تایلند و اندونزی نیز با حضور روزانه حدود 3ساعت در شبکههای اجتماعی، رتبههای ششم، هشتم و نهم جهانی را در این زمینه به خود اختصاص دادهاند.همچنین گفته میشود در آسیا، چین با 557 میلیون کاربر فعال ماهانه، بیشترین تعداد کاربر فعال رسانههای اجتماعی را دارد که ماهانه از تلفن همراه استفاده میکنند و بعد از چین نیز کشور هند با 116 میلیون کاربر فعال ماهانه شبکههای اجتماعی موبایل، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
شبکههای اجتماعی با تأثیر شگرفی که بر زندگی مردم داشته اند،تاکنون موفق شده اند دنیا را به سوی یک دهکده کوچک جهانی پیش ببرند؛دهکدهای دیجیتال که هر خبری میتواند در کمترین زمان ممکن در سراسر آن منتشر شود و کاربران اینترنت از فضای شبکههای اجتماعی بیشترین بهره را ببرند.
سایت smartinsights نیز با اشاره به آمار ژانویه سال 2016 در بخشی از گزارش خود آورده است در این تاریخ، 3میلیارد و 419میلیون نفر از جمعیت 7میلیارد و 395میلیونی جهان، کاربر فعال اینترنت بودهاند که این به معنای ضریب نفوذ 46درصدی اینترنت و رشد 10درصدی نسبت به سال 2015 است به بیان دیگر 332میلیون نفر بر تعداد کاربران اینترنت افزوده شده است. البته باید گفت با توجه به اینکه چند ماهی از سال 2016 گذشته است بیشک این آمار و ارقام در حال حاضر بیشتر شدهاند.
این سایت با ارائه نموداری، تعداد کاربران اینترنت را در کشورها و مناطق مختلف جهان نشان داده و آورده است که شرق آسیا با 867 میلیون کاربر در رتبه نخست این شاخص ایستاده و پس از آن، جنوب آسیا با 480میلیون کاربر اینترنت قرار دارد. آفریقا با 349میلیون نفر، اروپای غربی با 345میلیون کاربر و امریکای شمالی با 315میلیون نفر به ترتیب در جایگاههای سوم تا پنجم جهان قرار دارند. پس از آن نیز اروپای شرقی با 271میلیون کاربر در رتبه ششم قرار گرفته و جنوب شرق آسیا با 259میلیون نفر، امریکای جنوبی با 254میلیون نفر، خاورمیانه با 128میلیون نفر و امریکای مرکزی با 96میلیون نفر به ترتیب در رتبه 7تا 10 قرار گرفتهاند.
همچنین در این گزارش آمده است تعداد کاربران فعال شبکههای اجتماعی با ضریب نفوذ 31درصد، به 2میلیارد و 307میلیون نفر رسیده که افزوده شدن 219میلیون نفر بر تعداد کاربران، نشانه رشد 10درصدی نسبت به سال گذشته است. گفته میشود تعداد کاربران تلفن همراه نیز در جهان به 3میلیارد و 790میلیون نفر رسیده که حاکی از ضریب نفوذ 51درصدی است و افزایش 141میلیون نفری تعداد کاربران، 4درصد افزایش نسبت به سال قبل را نشان میدهد.
رشد کاربران پیام رسان موبایلی در آسیاپاسیفیک
با توجه به آمار تعداد کاربران سایت smartinsights و رتبه کشورهای مختلف، میتوان دریافت چرا گفته میشود آسیا بیشترین بهره را از اینترنت و شبکههای اجتماعی برده است.افزایش جهانی ضریب نفوذ تلفن همراه، راه را برای حضور بیشتر کاربران در شبکههای پیام رسان موبایلی فراهم کرده است. در این گزارش آمده است تعداد کاربران فعال شبکههای اجتماعی تلفن همراه (OTT) در ابتدای سالجاری میلادی، یک میلیارد و 968میلیون نفر بوده است و این رقم نشان از ضریب نفوذ 27درصدی و رشد 17درصدی تعداد کاربران شبکههای پیام رسان موبایلی دارد به گونهای که نسبت به سال 2015 میلادی، 283میلیون کاربر به تعداد قبلی افزوده شده است.
البته باید گفت بخش عمدهای از این رشد به رشد حوزه دیجیتال
درآسیاپاسیفیک(آسیااقیانوسیه) بازمیگردد چرا که تعداد کاربران فعال اینترنت در این منطقه بسیار بالاست. در این گزارش آمده است با اینکه رشد تعداد کاربران اینترنت در جهان حدود 10 درصد بوده است، این رقم در آسیاپاسیفیک به 12درصد رسیده است یعنی امسال حدود 199میلیون نفر به تعداد کاربران قبلی این منطقه افزوده شده است. همچنین در حالی که میانگین رشد جهانی تعداد کاربران فعال شبکههای اجتماعی نسبت به سال گذشته 10درصد بوده است این شاخص برای آسیا اقیانوسیه به 14درصد رسیده و شاهد افزایش 8/145میلیون کاربر جدید در این حوزه تنها در این منطقه بودهایم.
همچنین باید گفت که هرچندآسیاپاسیفیک از نظر رشد تعداد کاربران تلفن همراه، با رشد جهانی هماهنگ بوده و با 4درصد افزایش، 6/155میلیون نفر به کاربران قبلی این منطقه افزوده شده است، اما وقتی پای شبکههای پیام رسان موبایلی به میان میآید اوضاع کمی متفاوت میشود. به این معنا که درحالی که رشد جهانی تعداد کاربران فعال این شبکههای موبایلی، 17درصد بوده این رقم برای منطقه آسیا و اقیانوسیه به21درصد میرسد به بیان دیگر تنها در این منطقه، 3/187میلیون نفر بر تعداد کاربران فعال OTTها نسبت به سال گذشته افزوده شده است.
به هرحال به نظر میرسد آسیاییها بخوبی به ظرفیت شبکههای اجتماعی و نیز شبکههای پیام رسان موبایلی پی بردهاند و میدانند که میتوان از این پتانسیل در انتشار اخبار، تصمیم گیریهای بزرگ و... کمک گرفت به همین دلیل هم رشد تعداد کاربران این شبکهها از نرخ متوسط جهانی پیشی گرفته است و روندی رو به رشد دارد. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و در کشور ما نیز با توجه به افزایش ضریب نفوذ اینترنت ثابت و تلفن همراه در 2سال گذشته، کاربران از این ظرفیت بهره گرفتهاند. از نشانههای حضور مردم در فضای مجازی میتوان به واکنشهای کاربران نسبت به اتفاقات پیرامون خود در این شبکهها اشاره کرد که ابراز همدردی مردم با کشته شدن 3محیط بان در 48ساعت، واژگونی اتوبوس سربازان، چالشهای مختلف، مرگ کیارستمی و... بخشی از این موارد و دلیلی برای قدرتمندتر شدن شبکههای اجتماعی است.