سرویس اجتماعی فردا:
در دنیای امروز که پیشرفت و توسعه فناوری از هر عصری سریعتر صورت میگیرد، بسیاری از امور جاری و روزمره ما از حالت فیزیکی و حضوری به شکل آنلاین و مجازی نیز انجام میپذیرند. حتی در مواردی، روشهای حضوری حذف شده و جای خود را به شیوههای الکترونیکی دادهاند که از جمله آن میتوان به خدمات الکترونیکی امور بانکی و انجام عملیات مختلف بانکی از طریق سیستمهای اینترنت بانک، انتخاب واحد در دانشگاههای کشور یا حتی ارائه فرم اظهارنامه مالیاتی از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی کشور اشاره کرد.
نظام دولت الکترونیک
دولت الکترونیک که حالا زیرساختهای آن نسبتا توسعه یافته و بسیاری از امور روزمره را در قالب الکترونیکی به مردم عرضه میدارد، به طور کلی به استفاده از فناوری اطلاعات برای جابهجایی اطلاعات بین مردم، سازمانها، بازار و ... اطلاق میشود. گرچه امروز دولت الکترونیک پیشرفت قابل توجهی داشته و بسیاری از امور حضوری را در خود جای داده، اما رتبه ایران در این اتفاق جهانی چندان بارز نیست و امید میرود که با عنایت به اهمیت آن، سرعت توسعه نظام دولت الکترونیک افزایش یابد.
رتبه ایران در حوزه دولت الکترونیک
مطابق آنچه که پیشتر گفته شد، سرعت توسعه و پیشرفت ایران در حوزه دولت الکترونیک و انجام غیرحضوری امور روزمره، نسبت به دیگر کشورهای دنیا پایینتر است و بر اساس آخرین بررسی و پژوهش سازمان ملل در این بخش که در سال 2014 میلادی انجام پذیرفته، ایران با رتبه 105 در کل جهان، کمی بالاتر از اندونزی و جمهوری دومینکن، و پایینتر از هند و بولیوی جای گرفته است.
شرکتهای بیمهای، عقب مانده از قافله
اما نکته قابل تامل در حوزه الکترونیک این است که بسیاری از نهادها و سازمانها، امروز درصدد ارائه امکانات غیرحضوری به مشتریان خود هستند و تلاش میکنند که روشهای جایگزین را برای مراجعات حضوری مردم تعبیه کرده و در پورتالهای خود قرار دهند. اما متاسفانه، با بررسی وبگاههای چند شرکت بیمهای معتبر کشور که سالانه هزاران مراجعهکننده دارند، دریافتیم که خدمات مهمی همچون «فروش یا تمدید بیمه بدنه»، «فروش یا تمدید بیمه شخص ثالث» و حتی فروش بیمهنامههای مختلف جایی در پورتالهای این شرکتها نداشته و مردم کماکان باید برای خرید این خدمات به صورت حضوری اقدام
کنند.
حتی برخی از این شرکت با طراحی نرمافزارهایی برای گوشیهای هوشمند درصدد تشویق مشتریان به استفاده از خدمات غیرحضوری هستند که البته متاسفانه در این نرمافزارها نیز ارائه خدمات یادشده، مغفول مانده است.
مقاومت در برابر تغییرات
امروز که کدملی یا شناسه خودروها منحصر به فرد بوده و تمام اطلاعات یک فرد یا یک خودرو با ورود همین کدها قابل مشاهده است و میتوان با طراحی سامانههایی، خدمات غیرحضوری و آنلاین متعددی را به مشتریان ارائه کرد؛ عدم مطابقت امکانات پورتال شرکتهای بیمهای با نیازهای روز و فقدان گزینههای فروش خدمات بیمهای مختلف، مقاومت یا بیمیلی این شرکتها به همسویی با توسعه دولت الکترونیک و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه مردم را در ذهن متبادر میسازد. چنان که امروز بسیاری از سازمانها، با هدف کاهش هدررفت زمان و انرژی، انبوهی از خدمات مختلف که پیشتر به صورت حضوری
انجام میپذیرفت را به سامانههای مجازی خود انتقال دادهاند تا مردم بتوانند در اندک زمانی نسبت به خرید یا استفاده از آنها اقدام کنند.
پاسخ شرکتهای بیمهای
روابط عمومی شرکت بیمه البرز در پاسخ به سوال خبرنگار «فردا» مبنی بر علل عدم وجود خدمات تمدید بیمهنامه و ... در سامانه این شرکت بیان داشت: «بر اساس اطلاع روابط عمومی، سیستم خدمات الکترونیک تمدید بیمهنامهها تا حدی در بخش آی.تی این شرکت آماده شده و همکاران این بخش در حال رفع ایرادات آن هستند.» روابط عمومی بیمه البرز در ادامه و در پاسخ به این سوال که «آیا این خدمات کاملا غیرحضوری خواهد بود یا مشتری دوباره باید در نمایندگی حضور یافته و بیمهنامه را دریافت کند؟»، گفت: «جزئیات چندانی در دست نداریم، اما تا جایی که اطلاع داریم قرار است خدمات به صورت کاملا
غیرحضوری ارائه شده و مشتریان از حضور در نمایندگیها معاف شوند.» خبرنگار فردا در ادامه در تماس با بخش آی.تی شرکت بیمه آسیا سوالی مشابه را مطرح کرد که مسئول آی.تی این شرکت بیان داشت: «اگر پیشتر به سامانه بیمه آسیا مراجعه میکردید، چنین خدمات وجود داشت، اما بنا به دلایلی غیرفعال شده است.» او در ادامه با بیان برخی دلایل افزود: «نمیتوان دلیل دقیقی بیان کرد. اما سیاستهای مدیریتی شرکت بیمه ایجاب میکرد که این خدمات فعلا غیرفعال شوند. اما میشود گفت که یکی از دلایل ایرادات جزئی در سامانه و همچنین خطا در تبادل وجه میان شرکت و بانکها بوده که مشتریان را با مشکل
مواجه میکرده است.» چنان که از صحبتهای مسئولان این دو شرکت بیمهای بر میآید، میتوان تا حد نسبت به توسعه خدمات الکترونیکی در این شرکتها امید داشت.
همکاری دیگر نهادها
در بحث توسعه خدمات الکترونیکی، فعالیت و اقدام تنها یک شرکت مطرح نیست و در مقابل همکاری و تعامل شرکتها و نهادهای دیگر نیز مورد نیاز است. چنان که یکی از مهمترین نهادها بانکهای کشور هستند که باید با همیاری و فراهم آوردن بستر مناسب شرکتهای بیمهای را در ایجاد و توسعه خدمات الکترونیکی فروش یا تمدید بیمهنامه یاری رسانند.
حذف سود نمایندگیها!
اما شاید یکی از موضوعاتی که سبب بیمیلی شرکتهای بیمهای نسبت به توسعه خدمات الکترونیکی شده است، وجود انبوهی از نمایندگان فروش در سراسر شهرها و استانهای کشور باشد؛ برخی از صاحبنظران بر این باورند که اگر خدماتی مانند فروش بیمهنامه شخص ثالث به صورت مستقیم و در قالب غیرحضوری ارائه شود، مشتریان دیگر به نمایندگان بیمهها مراجعه نکرده و رفته رفته از سود و فرانشیز این دفاتر کاسته خواهد شد. در پی این کاهش سود، میل به افتتاح دفتر و دریافت امتیاز نمایندگی از شرکتهای بیمهای به تدریج کم شده و یکی از منابع درآمدزا، ولو اندک شرکتهای بیمهای را تا مرز
نابودی پیش ببرد.
اما در مقابل بسیاری نیز بر این باورند که عده کثیری از مردم هنوز به استفاده از خدمات حضوری تمایل نشان میدهند و در صورت الکترونیکی شدن خدمات مختلف بیمه ای نیز، تعداد مشتریهای نمایندگان فروش بیمهنامه تغییر شگرفی نخواهد داشت.
در کنار همه این مسائل، میتوان بیان داشت که گرچه ممکن است با توسعه خدمات الکترونیک در سامانههای بیمه ای کشور، اندکی از سود نمایندگان کاسته شود، اما در عوض ایجاد فضای رقابتی در سامانهها میتواند به افزایش سود شرکتهای بیمه از طریق فروش الکترونیکی منجر شود.