ریزگردها ماموریت تازه ظریف

روزنامه شهروند: ریزگردها ٥ وزیر، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و سایر مسئولان کشوری را به وزارت کشور کشاندند؛ نشستی اضطراری برای بحرانی چند ساله. بحرانی که استان به استان پیش رفت و حالا حدود ١٥ استان را زیر سایه خود برده؛ خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان، بوشهر، لرستان، آذربایجان‌غربی و حتی پایتخت. استان‌هایی که بسیاری از روزهای ‌سال را با آسمانی غبار‌گرفته می‌گذرانند و زیر خاک زندگی می‌کنند. هر بادی برایشان پیام‌آور ورود گرد و خاک است. همان‌طوری که این روزها بود، باد که در عراق بلند شد، گرد و غبار را هم با خود آورد. هفت استان زیر سایه‌اش رفتند و غلظت گرد و غبار هر روز بیشتر شد. چهار برابر حد مجاز، هفت برابر و.... این اتفاق که در ماه‌های گذشته چندین‌بار اعضای کمیته‌های اضطرار را گرد هم آورد، دیروز خیلی جدی‌تر خود را به نمایش گذاشت. از حد کمیته‌های اضطرار و برگزاری جلساتی برای تعطیلی‌های یک روزه یا دو روزه شهرهای درگیر با پدیده گرد و غبار فراتر رفت، پنج وزیر و چند رئیس سازمان را به وزارت کشور آورد تا نشستی اضطراری برای بحرانی برگزار کنند که علتش آن سوی مرزهای کشور است و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در دو ‌سال اخیر، بارها اعلام کرده که کانون اصلی بحران فراتر از مرزهای ایران است و ناامنی در عراق و سوریه اجازه نمی‌دهد كه این بحران حل شود. اما بحران آن‌قدر پررنگ شد که بالاخره پای وزیر امور خارجه را به میان کشید. آنطور که رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از جلسه اضطراری می‌گوید، با توجه به این‌که منشأ حداقل ٨٠‌درصد ریزگردهایی که وارد شهرهای کشور می‌شود، در خارج از کشور است، پیگیری این موضوع به وزارت امور خارجه سپرده شده است. اسماعیل نجار به ایسنا گفته است که «رئیس‌جمهوري پیگیر این موضوع بوده و همواره بر حل این مشکل تأکید کرده است.» او در توضیح مباحثی که در جلسه دیروز با حضور رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست،‌ وزرای کشور،‌ بهداشت، جهاد کشاورزی، دفاع، راه‌و‌شهرسازی، معاون سازمان علمی و فناوری، رئیس امور کشاورزی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و استانداران کرمانشاه، ‌خوزستان،‌ فارس، ‌ایلام و گلستان و معاون علمی و فناوری رئیس اداره کشاورزی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و هلال‌احمر تشکیل شده بود، یادآوری کرد که «در این جلسه دو موضوع حریق در جنگل‌ها و ریزگردها مورد بررسی قرار گرفت.» رئیس سازمان مدیریت بحران کشور یکی از مواردی که در این جلسه مورد تأکید قرار گرفت را ورود سازمان‌های بین‌المللی برای مهار ریزگردها در کشورهای خارجی اعلام کرد: «متاسفانه سه کشور عراق، سوریه و عربستان منشأ ریزگردهایی هستند که وارد کشور ما می‌شوند که هرکدام از این کشورها مشکلات خاص خود را دارند و کشور عربستان نیز اهتمام جدی در مقابله با ریزگردها ندارد.» به گفته نجار، کانون ریزگردهایی که از کشور عراق به سمت ایران می‌آیند عمدتا جزو مناطقی است که تحت اشغال داعش است. از این رو طبیعی است که این کشور موضوع امنیت را اولویت اول خود قرار داده و چندان فرصتی برای رسیدگی به مهار ریزگردها نداشته باشد. به همین دلیل تصمیم بر این شد که با پیگیری‌های وزارت امورخارجه و همراهی سازمان‌های بین‌المللی برای مهار ریزگردها تلاش شود. او با اشاره به ریزگردهایی که ممکن است منشأشان داخل کشور باشد، گفت: «در این زمینه اقدامات مختلفی انجام شده و در دست انجام است. تصمیم بر این شد تا از سازمان‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست و فعال در حوزه مقابله با ریزگردها حمایت شده و در داخل کشور نیز از طریق درختکاری و ترمیم پوشش گیاهی نسبت به مهار ریزگردها اقدام شود؛ البته اقدامات دیگری نیز در دستور کار قرار گرفته است.» دیروز اتفاق دیگری هم برای مهار بحران ریزگردها در جلسه اضطراری افتاد و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از تصویب اعتبارات ویژه برای مقابله با ریزگردها از سوی دولت خبر داد: «سال گذشته بخشی از این اعتبارات محقق شده و امسال نیز اعتبارات ویژه‌ای برای مقابله با ریزگردها تصویب شده است که در گزارش برخی از سازمان‌ها در جلسه دیروز مشخص شد که برخی از آنها حتی بیشتر از آنچه برایشان مصوب شده بود در این زمینه هزینه کرده‌اند.» نجار مقابله با ریزگردها با توجه به منشأ خارجی آن را کاری بسیار گسترده دانست: «امیدواریم با برنامه‌ریزی انجام شده از طریق دیپلماسی خارجی و کمک دستگاه‌های مربوطه بتوانیم این موضوع را حل کنیم؛ اما واقعا نمی‌توان زمان خاصی برای آن اعلام کرد.» موضوع دیگری که در این جلسه اضطراری بررسی شد، داستان تکراری آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع بود. آنطور که نجار گفته: «در این جلسه موضوع حریق در جنگل‌ها و مراتع و همچنین اطفاي این حریق‌ها مورد بررسی قرار گرفت و دستگاه‌های مختلف گزارش خود از آنچه که طی این مدت و‌ سال پیش انجام داده‌اند را ارایه کردند.» او با بیان این‌که در سال‌های اخیر تلاش بر این بوده که از امکانات دستگاه‌های مختلف برای اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع کشور استفاده شود، یادآوری کرد که «یکی از تصمیماتی که از قبل گرفته شده و امروز با حضور وزیر دفاع بحث و تبادل‌نظر شد، موضوع استفاده از بالگردهای نیروهای مسلح برای اطفای حریق بود که در این جلسه مشکلاتی که ممکن بود بعضا در این زمینه وجود داشته باشد، مطرح و هماهنگی‌های بیشتری انجام شد.» نجار با بیان این‌که در موضوع اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع دستگاه‌های اجرایی باید هماهنگی میان خود را افزایش دهند، گفت: «در این جلسه از آنان خواستیم تا مشکلات و کمبودهای خود را به ما اعلام کنند تا نسبت به حل آن اقدام شود.» ایران مقابله با پدیده گرد و غبار را جهانی کرد دیروز درحالی وزیر امورخارجه مسئول پیگیری بحران ریزگردها شد که این بحران مدت‌هاست از سوی ایران در مجامع بین‌المللی مطرح شده و قطعنامه‌های مختلفی هم دراین‌باره به تصویب رسیده اما ناامنی‌های منطقه اجازه اجرایی شدن برنامه‌هایی که در سطح جهانی به تصویب رسیده‌اند را نداده است. گفته می‌شود كه بخش عمده‌ای از گرد و غباری که از عراق و سوریه وارد ایران می‌شود، از مناطقی است كه در دست داعش است و به نظر می‌رسد وزیر امور خارجه پس از برجام کار سخت دیگری را برعهده گرفته باشد. زیرا به گفته ضیاءالدین شعاعی مدیر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار، «کشورهای منطقه به ابتکار عمل ایران در حل این معضلات پاسخ نداده‌اند. به همین دلیل سراغ ساختارهای سازمان ملل رفته‌ایم.» این موضوع از سوی رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، هم مورد تایید است و مجید شفیع‌پور درباره پدیده‌ای که کشور را تهدید می‌کند و تلاش‌های بسیاری برای مهار آن شده، با اشاره به شکل‌گیری و تصویب قطعنامه‌های مختلف بین‌المللی درخصوص مقابله با پدیده گرد و غبار در سطح جهانی با ابتکار عمل و پیشگامی ایران، توضیح داده است که «سازمان حفاظت محیط‌زیست همواره با دریافت آخرین مسیرهای برخاست، حرکت، انتقال و فرونشست طوفان‌های گرد و غبار، علاوه بر اقدام از طریق کلیه مراکز و مجموعه‌های استانی و منطقه‌ای در مقیاس ملی، در سطح بین‌المللی نیز با انعکاس این اطلاعات به وزارت امور خارجه، اقدام‌های لازم از مجاری دیپلماتیک را پیگیری می‌کند.» به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست (پام)، او توضیح می‌دهد که «اقدامات صورت گرفته درخصوص مقابله با پدیده گرد و غبار در سطح ملی و بین‌المللی نتیجه تلاش و همکاری وزارت امورخارجه و سازمان حفاظت محیط‌زیست است، خوشبختانه پیگیری‌ها و تلاش‌های صورت گرفته منجر به صدور قطعنامه‌هایی در مجامع بین‌المللی شد که علاوه بر تشدید اهتمام کشورهای درگیر برای مقابله با رشد فزاینده کانون‌های این پدیده، موضوع به سازمان‌های مالی و نهادهای مشابه، همچنین نهاد تخصصی موضوع مقابله با بیابان‌زایی جهت انجام اقدامات موثر انعکاس یافت.»