عوارض حرفهای ما روی کودکان چیست؟

تبیان: اگر مدام از ظاهر دختربچه تان تعریف می کنید، دست نگه دارید. اگر مدام در حال برچسب زدن به کودک تان هستید، مواظب باشید. متأسفانه گاهی گمان می کنیم که هر چیزی درباره کودک، به اندازه ظاهر و جثه اش ساده و کوچک است اما باید بدانیم که این رفتارهای ما چه تاثیری روی کودکان می گذارد؟ روانشناسان خانواده معتقدند که حتی یک جمله ناغافلانه می تواند تاثیر منفی بسیار قوی بر ذهن یک کودک بگذارد. به همین دلیل بسیار مهم است که وقتی با کودک در تعامل هستید روی جملاتی که به او می گویید دقت کنید و از گفتن بعضی جملات خاص شدیدا پرهیز کنید. در اینجا لیستی از جملاتی آورده شده است که باید اغلب والدین به فرزندان خود بگویند تا غیر مستقیم آموزش ببینند و بهترین احساس ها را در زندگی تجربه کنند. عجب دختر مهربانی هستی از کسانی نباشید که همیشه باب صحبت را با کودکان درباره ظاهر باز می کنید.به جای تعریف مدام از ظاهر کودک، خاصه دختربچه ها که اغلب به دلیل ظاهر بانمک شان مورد توجه و استقبال قرار می گیرند، خوب است از صفات اخلاقی خوب آنها تعریف کنید؛«عجب دختر مهربانی هستی»،«چقدر مودبی»،«چقدر خوش اخلاقی»، «تو چه تصمیم های عاقلانه ای می گیری» و... نگذارید کار به جیغ بکشد کودکان از شخصی که با او قیاس شده اند متنفر می شوند. بچه ها از اینکه با دیگران مقایسه شوند به شدت بدشان می آید و این مسئله باعث می شود که کودک همیشه خودش را با دیگران مقایسه کند و این رفتار سالمی نیست به بیان جملات خودتان در رابطه با بچه ها حساس باشید و هوشمندانه از اینکه آنها را در دام بروز عکس العمل های منفی بیندازید پیشگیری کنید. فقط پسرها قوی نیستند به کودکتان برچسب نزنید. هر نوع برچسبی کمکی به هویت یابی نمی کند. اینکه مدام در مقابل احساسات پسر بچه تان بگویید«مثل دختربچه ها رفتار نکن»، «پسرها قوی هستند مثل دخترها ضعیف نیستند» و جملاتی از این دست باعث می شود او را دچار احساسات متناقض کنید. بچه ها را مجبور نکنید که دیگران را ببوسند خودتان را به جای او بگذارید و ببینید چقدر دلتان می خواهد مدام مجبور به بغل کشیدن و بوسیدن دیگران شوید. گاهی والدین بچه ها را مجبور می کنند که دیگرانی را نیز ببوسند و بغل کنند؛آن هم با تعابیری مثل خاله و عمو: «خاله رو بغل کن»، «عمو رو ببوس» و... بچه ها باید بدانند که چنین رفتارهایی در چه زمانی مجاز و در چه زمانی غیر مجاز است و می توانند در برابر خواسته های دیگران «نه» بگویند. به او بگویید چرا باید عذرخواهی کند به جای اجبار کودک به عذرخواهی ، آن هم به صورت نمایشی، راه درست را به او پیشنهاد کرده یا شرایط را برایش توصیف کنید. «اینکه بدون اجازه اسباب بازی های علی رو برداشتی، اونو ناراحت می کنه»، «اینکه بی هوا رو سر پدربزرگ بپری، بهش آسیب می رسونه» و اینگونه جملات می تواند او را متوجه عواقب کار بدی که انجام داده بکند و بداند که چرا باید عذرخواهی کند. تو میمون کوچولوی من هستی وقتی این کلمات را برای کودک به کار می بریم آن ها را تبدیل به موجودی غیرانسانی می کنیم. به یک عروسک که هر چه دلمان خواست می توانیم با او انجام دهیم. در ابتدای زندگی، کودک این کلمات را مثبت تعبیر می کند چون به شما اعتماد کامل دارد. حتی اگر چیز بدی هم بگویید به دلیل اعتمادی که به شما دارند سعی می کنند آن را تکرار کنند. بنابراین باید بسیار مراقب کلماتی که به کار می برید باشید. بهتر است که وقتی او را خطاب قرار می دهید به جای اسم های مستعار بامزه نامش را به زبان بیاورید. در واقع کودک با نام اصلی خود به دنیا معرفی می شود، با نام اصلی خود خودش را در دنیا می شناسد و با نام اصلی خود درک می کند که چقدر در دنیا به عنوان یک شخصیت ارزش دارد. دوستت در امتحان بهتر از تو بود هر نوع برچسبی کمکی به هویت یابی نمی کند. اینکه مدام در مقابل احساسات پسر بچه تان بگویید«مثل دختربچه ها رفتار نکن»، «پسرها قوی هستند مثل دخترها ضعیف نیستند» و جملاتی از این دست باعث می شود او را دچار احساسات متناقض کنید جمله ای که می تواند تجربه ای آزار دهنده برای کودک باشد و تلخی ان را حتی تا دوران نوجوانی هم به دوش بکشد این است: چرا او در امتحان بهتر از تو بود؟ کودکان از شخصی که با او قیاس شده اند متنفر می شوند. بچه ها از اینکه با دیگران مقایسه شوند به شدت بدشان می آید و این مسئله باعث می شود که کودک همیشه خودش را با دیگران مقایسه کند و این رفتار سالمی نیست. اگر یکبار دیگر این کار را انجام دهی دیگر دوستت نخواهم داشت کودک تقلا می کند که ببیند والدینش دقیقا چه چیزی از او می خواهند و امیال و آرزوهای درونی خودش را نادیده می گیرد. وقتی این اتفاق بیفتد او دیگر بچه نیست چون لازمه بچگی بیخیالی و سبکبالی است. این ذهنیت که همیشه خود را در رده دوم اهمیت قرار دهد به آسانی تا دوران نوجوانی هم همراه او می ماند. تو همیشه تلاشت رو می کنی به جای تشویق کردن دائمی کودک بابت کارهای ریز و درشتش بهتر است تلاش او را تشویق کنید. «تو بهترینی»، «تو همیشه موفق می شی» و... این جملات باعث می شود که کودک ارزش خود را در گرو درست و کامل انجام دادن کارها بداند و حتی دچار اعتماد به نفس کاذب شده یا اضطراب و استرس کامل بودن تا ابد رهایش نکند چون گمان می کند اگر این کار را به بهترین نحو ممکن انجام ندهد دیگر ارزشی نزد شما نخواهد داشت. عوض این جملات بگویید؛ «تو همیشه تلاشت رو می کنی»، «اینکه اینقدر تلاش می کنی خیلی برای من ارزشمنده». با این جمله ها ارزش تلاش کردن را به او می فهمانید نه صرفا برنده شدن و جلوافتادن از بقیه را.