«دیپلماسی دسته چکی» عربستان

خبرگزاری فارس: سال جاری میلادی، سال سختی برای ائتلاف هفت دهه‌ای آمریکا و عربستان به حساب می‌آید. شبکه «بی بی سی» با این جمله به تنش‌هایی اشاره کرد که در یکسال اخیر بین عربستان و آمریکا به وجود آمده است که از آن جمله می‌توان به خشم«ریاض» از توافق هسته‌ای آمریکا با ایران، اظهارات «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا در خصوص همپیمانان سواری‌ بگیر این کشور و تهدیدات سعودی‌ها برای خارج کردن 750 میلیارد دلار از اوراق قرضه خود از وزارت خزانه‌داری آمریکا و همچنین سرتیترهای صفحات نخست رسانه‌های آمریکایی در انتقاد از سعودی‌ها بعنوان «تفاله‌های سلطنتی» اشاره کرد. در حال حاضر، جانشین ولیعهد عربستان با یک پیام متفاوت به آمریکا می آید و آن این است که شما احتمالاً ما را دوست ندارید یا دیگر به نفت ما احتیاجی ندارید اما عربستان یکی از فرصت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری است. بی بی سی ادامه داد، «محمد بن سلمان» پسر عجول، بلندپرواز و قدرتمند «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان ایده تعامل اقتصادی عمیق‌تر بین دو کشور را مطرح خواهد کرد و گامی غیرمتعارف در تنظیم یک دستورکار فراتر از مذاکرات با مقامات دولت اوباما در واشنگتن برمی‌دارد. این گزارش توضیح داد که این مقام سعودی قصد دارد دیدارهایی را در «وال استریت» در نیویورک و همچنین در «سیلیکون ولی» با هدف جذب سرمایه‌گذاری صورت دهد زیرا اقتصاد کشورش در نتیجه کاهش قیمت نفت دچار پس روی‌هایی شده است. این دیدار یک هفته بعد از آن صورت می گیرد که عربستان سعودی طرح‌های برجسته‌‌ اما به اعتقاد برخی غیرواقعی را به منظور تبدیل اقتصاد وابسته به نفت خود به اقتصادی که توسط بخش خصوصی اداره می‌شود، مطرح کرد. طرح تحول ملی (NTP) که معروف به «چشم‌انداز 2030» است با هدف متنوع کردن منابع درآمدی، کاهش بیکاری، تقویت گردشگری اسلامی و توسعه صنعت دفاعی عربستان مطرح شده است. «محمد الیحیی» یک مشاور سعودی در روزنامه انگلیسی «فایننشال‌تایمز» اعلام کرد، اگر به دنبال برجام، بداخمی‌هایی به وجود آمده است اما محمد بن سلمان قصد دارد در سفر خود به آمریکا ثابت کند که عربستان سعودی یک سواری بگیر نیست و پیشنهادات زیادی برای ارائه کردن دارد و یک کشور بهتر در منطقه است که می‌توان بر روی آن شرط‌بندی کرد. بی بی سی ادامه داد، مقامات آمریکایی در جلسات محرمانه به صورت گاه و بیگاه اشاره کرده‌اند که به اعتقاد آنها، در بلند مدت، ایران در مقایسه با عربستان سعودی، همپیمان طبیعی‌تری برای آمریکا خواهد بود یا اینکه در مقایسه با عربستان، دستکم شانس بیشتری وجود دارد که ایران به سوی دموکراسی ارتقا یابد. طبق این گزارش، در منطقه‌ای که درگیر ناآرامی‌هایی است، عربستان سعودی یک بازیگر کلیدی و تنها کشور عربی است که قدرت منطقه‌ای خود را حفظ کرده است. بی بی سی در ادامه به تلاش‌های ضدایرانی عربستان اشاره کرد و نوشت که عربستان پیشتاز حمله اقتصادی و نظامی به ایران در منطقه است و تلاش می‌کند تا ایران را به جعبه‌ای بازگرداند که آمریکا با برجام و لغو تحریم‌ها، آن جعبه را گشود. سیاست خارجی عربستان تا حد زیادی فعال شده است و این مسئله آثار مخربی برای کشور همسایه یعنی یمن داشته است. سال گذشته، عربستان بزرگترین مصرف‌کننده تجهیزات نظامی شد و گرچه اوباما سخنان تندی علیه سعودی‌ها مطرح می‌کند اما عمل او با حرفهایش متفاوت است. در سال 2010، دولت اوباما مجوز فروش تسلیحاتی به ارزش 60 میلیارد دلار به عربستان را صادر کرد. از آن زمان، دولت آمریکا، معاهداتی برای فروش حدود 48 میلیارد دلار تسلیحات به عربستان را نهایی کرد که سه برابر مجموع فروش تسلیحات در دوران ریاست‌جمهوری «جرج بوش» است. بنا به گفته «جفری گلدبرگ» از نشریه آتلانتیک، گرچه کم اتفاق می‌افتد که دموکرات‌ها و جمهوری خواهان آمریکا در این روزها با یکدیگر توافق داشته باشند اما ظاهراً در انتقاد از پادشاهی عربستان متحد شده‌اند. حتی در کاخ سفید نیز، مقامات گاه و بیگاه یادآور می‌شوند که اکثر هواپیماربایان حادثه تروریستی 11 سپتامبر ایرانی نبودند بلکه سعودی بودند. سنا آمریکا لایحه ای را به تصویب درآورد که می‌توانست دولت عربستان را به دلیل هرگونه نقش در حملات 11 سپتامبر مسئول بشناسد که این مسئله تهدید سعودی‌ها برای خارج کردن اوراق قرضه خود از وزارت خزانه‌داری آمریکا را به همراه داشت. اخیراً نیز مفسری به نام «نیکلاس کریستوف» در روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» نوشت: «عربستان سعودی، افراط‌گرایی و تعصب اسلامی را در سراسر جهان به رسمیت شناخته است. اگر می‌خواهید بمب‌گذاری‌های بلژیک یا سن برناردینو را متوقف کنید، باید جلوی اقدامات تحریک‌آمیز عربستان و دیگر کشورهای خلیج (فارس) را گرفت». سعودی‌ها بار دیگر بعد از آن در مرکز توجه قرار گرفتند که «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل فاش کرد که عربستان او را تحت فشار قرار داده تا این کشور را از لیست سیاه کشتار کودکان در یمن خارج کند. ریاض سازمان ملل را تهدید کرده بود که اگر این کشور را از لیست سیاه خارج نکند، بودجه آن را قطع می‌کند و فتوایی نیز علیه جامعه جهانی صادر کرد و همین مسئله خشم سازمانهای حقوق بشری را برانگیخت. بی بی سی در پایان با اشاره به این موارد در پایان نوشت، اگر عربستان مجبور شده است به واسطه کاهش قیمت نفت، از دیپلماسی دسته‌چکی خود بکاهد، اما همچنان می‌تواند از ثروتش به عنوان نوعی فشار سیاسی استفاده کند و طرح‌هایش برای انجام اصلاحات را در بوق و کرنا کند تا یک روایت مثبت درباره آنچه عربستان سعودی برای ارائه دارد، بوجود آورد.