چه کسی سطح توقعات مردم را بالا برد؟/ خدمتی که رسانه‌های منتقد به دولت روحانی کردند/ چرا مردم در پسابرجام شوک‌زده نیستند؟
حتما روحانی می داند اینکه مردم هم اکنون از عدم تحقق وعده غربی ها و نیز وعده بسیاری از دولتمردان در مورد آثار برجام شوک زده نیستند به این دلیل است که رسانه های به اصطلاح منسوب به جریان رقیب نگذاشتند مردم در این باره دچار توهم شوند.
سرویس سیاسی فردا؛ حانیه سادات مؤمنی: دکتر روحانی، در جلسه روز چهارشنبه هیئت دولت و در پیگیری اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی در سال اقدام و عمل نوک پیکان انتقاد را به سمت رسانه ها تیز و نشانه گیری کرد و گفت: «برخی رسانه‌ها در پرداختن به اقتصاد مقاومتی صرفا انتظارات جامعه را افزایش داده و درمقابل، نقش تلاش و کوشش همگانی و امید به آینده را کمرنگ می‌کنند که این اساساً خلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.»
احتمالا منظور آقای رئیس جمهور از برخی رسانه ها، رسانه های حامی دولت نبوده است؛ زیرا مرور روزنامه ها و سایت های حامی دولت بیانگر آن است که این موضوع نمودی در این رسانه ها نداشته است چه رسد به اینکه خواسته باشند در مردم انتظارات عجیب و غریبی ایجاد کنند! از این رو، ناگفته پیداست منظور وی از برخی رسانه ها، رسانه های منسوب به جریان سیاسی رقیب است که می توان گفت عموما منتقد عملکرد دولت در زمینه اقتصاد مقاومتی نیز هستند .
کار رسانه ها و دستگاه های اجرایی
دکتر روحانی توجه کنند که مفهوم و مصداق اقدام و عمل در اقتصاد مقاومتی مانند هر موضوع دیگری متناسب با مخاطب تعریف می شود. به همین جهت اقدام و عمل رسانه ها عمدتا کار رسانه ای است از جنس گفتن و نوشتن و از این لحاظ با اقدام و عمل دستگاه های اجرایی متفاوت است. مثلا اقدام رسانه این نیست که بیاید و پروژه های تعطیل شده صنعت نفت و گاز را بازگشایی و تکمیل کند یا پروژه هایی را که پیمانکاران داخلی قادر به اجرای آنها هستند، به خارجی ها واگذار ننماید یا به جای وزارت جهاد کشاورزی عوض طراحی روش هایی برای کاهش تولید محصولات کشاورزی، برنامه ریزی کرده، با حمایت و سرمایه گذاری و بسترسازی سطح زیرکشت و عملکرد در هکتار محصولات زراعی و باغی را افزایش دهد یا به جای وزارت اقتصاد و سازمان گمرک مبادی قاچاق رسمی کشور را مسدود کند و به جای وزارت صنعت، معدن و تجارت مشکلات چند ده هزار واحد صنعتی تعطیل را برطرف نماید یا به جای بانک مرکزی فرایندها و سازوکارها در شبکه بانکی را به نحوی اصلاح کند که به جای واردکننده و قاچاقچی و دلال ملک و دلال دلار و مفسدین اقتصادی، تسهیلات بانکی در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد و به جای وزارت خارجه بیاید و از طریق دیپلماسی اقتصادی مسیر صادرات را هموار کند یا به جای پرداخت حقوق های کلان و نجومی به مدیران اقتصادی منابع بخش تولید را تقویت کند و...
مطالبه گری وظیفه اصلی رسانه
اما اقدام و عمل در رسانه عبارت است از: گفتمان سازی، فرهنگ سازی و مطالبه گری. گفتمان سازی یعنی تبدیل کردن اقتصاد مقاومتی به باور عمومی و مردم برای اینکه به این الگو باور بیاورند باید با آثار آن آشنا شده و به آن امیدوار شوند. این خود مقدمه فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی است، به این معنا که همه، اعم از مسئولان و آحاد مردم اقتصاد مقاومتی را در رفتار خود بروز دهند و اقتصاد مقاومتی به ملکه رفتاری آنها تبدیل شود و البته در چنین فضایی مطالبه گری به عنوان وظیفه برای رسانه اهمیت می یابد: اینکه از کسانی که باید اقداماتی انجام دهند، سوال شود که علت پیگیری نکردن یا عدم التزام آنها به اقتصاد مقاومتی چیست؟ در این بیان مطالبه گری یعنی امر به معروف و نهی از منکر اقتصادی که برای تحقق اقدام و عمل قطعا ضروری است.
خدمتی که رسانه های منتقد به دولت یازدهم کردند
اما آقای رئیس جمهور اقدام رسانه ها به گفتمان سازی، ترویج و فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی که جزء لاینفک آن بیان آثار اجرای چنین الگویی خواهد بود را به «بالابردن انتظارات مردم» تعبیر می کنند. این در حالی است که رسانه های حامی و پیگیر اقتصاد مقاومتی نه تنها انتظارات را بالا نبرده اند، بلکه در موارد بسیاری توهم زایی های دولتی در ارتباط با آثار شگفت انگیز برخی امور را تا حد چشمگیری کنترل کردند. طرح مسکن اجتماعی که به جای مسکن مهر مطرح و هرگز حتی روی کاغذ هم تکمیل نشد، طرح توزیع سبدهای کالایی که قرار بود چهار بار در سال توزیع شود که بیشتر از یک بار انجام نشد، طرح آزادسازی قیمت بلیت در ناوگان حمل و نقل که قرار بود کم و کیف و عرضه خدمات ریلی و هواپیمایی را افزایش دهد، در حالی که اثری جز گران شدن بلیت قطار و هواپیما نداشت و منطقی کردن انتظارات مردم از برجام و... از نمونه هایی است که رسانه های منتقد به کمک دولت یازدهم آمدند.
آن زمانی که شخص آقای رئیس و قریب به اتفاق اعضای کابینه و مشاوران و استانداران و فرمانداران و بخشداران و مادون آنها برای همراه کردن افکار عمومی در جریان مذاکرات و توافق هسته ای وعده تحولات شگفت انگیز در اقتصاد کشور و معیشت مردم را می دادند و افزایش تولید و رفع بیکاری و افزایش درآمدها و رفع گرانی و بهبود کیفیت آموزش و پرورش و ازدواج آسان جوانان و بهبود کیفیت آب و هوا و سایر محورهای حیاتی مردم را وابسته به این توافق و به فرجام رسیدن برجام آن معرفی می کردند، این رسانه های به ظاهر منتقد و در واقع خیرخواه دولت بودند که افکار توده را روشن کردند و هم از عدم تاثیر آنچنانی تحریم ها و به تبع آن عدم تاثیر شگفت انگیز رفع تحریم ها گفتند و هم احتمال خلف وعده غربی ها را بیان کردند تا امروز دولتمردان با وجود نقض برجام از سوی طرف غربی و آمریکایی و محقق نشدن وعده های آب و نان و تولید و اشتغال و... زیر باد خنک کولرهای پاستور فارغ از غم عدم تحقق انتظاراتی که داشتند برای مردم ایجاد می کردند، به مذاکره با آمریکایی ها (به قول آقای رئیس) [1] درباره «سایر مسائل!» بیندیشند. حتما روحانی می داند اینکه مردم هم اکنون از عدم تحقق وعده غربی ها و نیز وعده بسیاری از دولتمردان در مورد آثار برجام شوک زده نیستند به این دلیل است که رسانه های به اصطلاح منسوب به جریان رقیب نگذاشتند مردم در این باره دچار توهم شوند.
چرا دولت راه آسان و در دسترس را انتخاب نمی کند؟
اصولا اقتصاد مقاومتی چیست و چه آثاری دارد؟ اقتصاد مقاومتی طبق تعریفی که همه آن را پذیرفته اند، «الگوی اقتصادی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی است که علاوه بر فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی و واداشتن دشمن به عقب نشینی و دفع مخاطرات جهانی، باعث حفظ دستاوردها و تداوم پیشرفت و تحقق آرمان ها، رشد درون زا و پویا و حل معضلات اساسی کشور از جمله بیکاری، گرانی و رکود می شود [2] ». اینها چیزهایی است که از اقتصاد پرظرفیتی مثل اقتصاد ایران کاملا بر می آید و مردم نیز علی القاعده انتظار دارند که این آثار را ببینند. حال رئیس جمهور محترم بفرمایند دقیقا کدام بخش از اینها انتظار و توقع بی جا و زیاد از حد است؟! اینکه اقتصاد قوی ملت ایران، دشمنان را مایوس کند؟! یا اینکه با تحقق تنها بخشی از ظرفیت های تولیدی این اقتصاد بزرگ و پر ظرفیت، مسئله رکود و بیکاری حل شود؟! یا با افزایش مداوم تولید، روند رو به رشد قیمت ها متوقف شود؟! به راستی آیا اینها انتظارات بی جا و زیاده از حد است؟!
آیا روحانی به اقتصاد مقاومتی معتقد است؟
می توان تعبیر رئیس دولت تدبیر امید از «بالابردن انتظارات مردم» توسط رسانه ها را ناشی از یکی از دو مسئله زیر دانست: یا آقای رئیس جمهور هنوز خود به اقتصاد مقاومتی و آثار آن وقوف و باور ندارند و لذا اینکه کسی این موارد را به عنوان ثمرات اقتصاد مقاومتی مطرح کند از نظر ایشان ایجاد انتظارات زیاد از حد کرده یا اینکه به جهت عدم تحقق اقتصاد مقاومتی در دولت آقای روحانی، نباید از ثمرات واقعی اقتصاد مقاومتی سخن گفت؛ زیرا مردم پس از ندیدن این نتایج و ثمرات، حکم به عدم تحقق و پیگیری اقتصاد مقاومتی در دولت یازدهم خواهند داد و آنگاه ادعای برخی اعضای کابینه یازدهم مبنی بر تحقق و اجرای اقتصاد مقاومتی در این دولت پوچ و تو خالی از آب در خواهد آمد. قضاوت درباره اینکه کدام مورد محتمل تر است با خودتان!
.1 «البته مردم اگر می خواهند همه تحریم ها برداشته شود، باید به دولت اجازه داده شود که درباره سایر مسائل هم با دنیا مذاکره کنیم» (روحانی- 16 اسفندماه 1394- کنفرانس خبری و مطبوعاتی) .
.2 مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی (ابلاغیه 29 بهمن 1392) و متن پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی).