پشت پرده تنش‌ها در صحنه سیاسی عراق

خبرگزاری تسنیم: شماری از نمایندگان پارلمان عراق از روز سه‌شنبه دوازدهم آوریل (بیست و چهارم فروردین) در اعتراض به ترکیب کابینه وزارتی دوم که حیدر العبادی نخست وزیر روز دوشنبه بیست و سوم فروردین اسامی آنها را ارائه کرده بود تا رأی اعتماد پارلمان را جلب کند، دست به اعتصاب زدند. نمایندگان معترض ابتدا خواهان انحلال هیئت رئیسه شدند و در ادامه با درخواست برای برکناری رؤسای قوای سه‌گانه سقف خواسته‌های خود را افزایش دادند. حیدر العبادی نخست وزیر عراق روز سه‌شنبه 24 فروردین، اسامی نامزدهای کابینه وزارتی جدید را به ریاست پارلمان تقدیم کرده بود، بر اساس این فهرست، فالح القیاض برای تصدی وزارت خارجه، موسی الموسوی برای وزارت آموزش و پژوهش علمی، صلاح رشید محارب برای وزارت برق،‌ جبار علی برای وزارت نفت و علاء حسین برای وزارت بهداشت معرفی شده‌اند. این در حالی است که رؤسای قوای سه‌گانه و رهبران گروه‌های سیاسی عراق در نشست دوشنبه 11 آوریل (بیست و سوم فروردین) سند اصلاح ملی دوازده بندی را که دربرگیرنده تدابیر مشخص برای نامزدی شخصیت‌ها برای تصدی پست‌‌های وزارتی و هیئت‌های مستقل و مشخص شدن زمان‌هایی برای تدوین قوانین مهم و تکمیل برنامه دولتی است، امضا کردند. نمایندگان اعتصاب کننده در نشستی که روز پنجشنبه بیست و ششم فروردین در پارلمان برگزار کردند، سلیم الجبوری را برکنار کرده و یکی از نمایندگان را به عنوان رئیس موقت انتخاب کردند، آنها قرار بود روز شنبه بیست و هشتم فروردین نشستی برای انتخاب هیئت رئیسه جدید برگزار کنند که تعداد آنها از 170 نفر به 125 نفر کاهش یافت و به همین سبب نشست خود را به دوشنبه 30 فروردین موکول کردند، سلیم الجبوری هم قرار بود روز شنبه نشست پارلمان را برگزار کند که دفتر وی در بیانیه‌ای اعلام کرد به سبب آنکه فضای پارلمان برای برگزاری چنین نشستی آماده نیست، نشست به زمان دیگری موکول شده است. در پی این بحران، رئیس جمهور خواستار برگزاری نشست فراگیر نمایندگان پارلمان عراق در روز سه شنبه سی‌و یکم فروردین شد که همان روز نمایندگان فراکسیون‌های مختلف در صحن پارلمان حاضر شدند، اما بروز اختلافات بر سر این‌که چه کسی ریاست نشست روز سه‌شنبه پارلمان را که فواد معصوم رئیس جمهوری خواهان برگزاری آن شده بود به عهده گیرد، سبب شد تا سلیم الجبوری رئیس پارلمان، جلسه را تعلیق و آن را به زمان دیگری موکول کند. پارلمان عراق در بیست و پنجمین نشست عادی خود به ریاست سلیم الجبوری که با تنش و جنجال همراه بود، در روز سه‌شنبه هفتم اردیبهشت و با حضور 183 نماینده به پنج وزیر پیشنهادی حیدرالعبادی در چارچوب تغییر کابینه رای اعتماد داد. جلسه پنج‌شنبه نهم اردیبهشت پارلمان عراق بدون رای‌گیری درباره وزیران پیشنهادی باقی‌مانده کابینه حیدرالعبادی برگزار شد. برخی منابع عراقی هم گفته‌اند وزیران کشور، دفاع و نفت در کابینه تکنوکرات حیدرالعبادی تغییر نخواهند کرد، این در حالی است که عادل عبدالمهدی از وزارت نفت استعفا کرده و گفته است تصمیمش غیر قابل بازگشت است. در حالی که قرار بود نمایندگان پارلمان عراق روز شنبه یازدهم اردیبهشت برای ادامه بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی باقی‌مانده حیدرالعبادی نشست برگزار کنند، سلیم الجبوری اعلام کرد به سبب به حد نصاب نرسیدن جلسه، برگزاری جلسه به سه‌شنبه(چهاردهم اردیبهشت) موکول می‌شود.در ادامه رسانه‌های عراق از ورود طرفداران مقتدی صدر به منطقه الخضراء و ساختمان پارلمان خبر دادند. جمعی از تظاهرات‌کنندگان طرفدار مقتدی صدر روز شنبه یازدهم اردیبهشت به منطقه الخضراء و ساختمان پارلمان حمله کرده و وارد آن شدند که در پی آن فرماندهی عملیات بغداد در پایتخت حالت فوق العاده اعلام کرد. برخی رسانه‌ها هم نوارهای ویدئویی‌ای منتشر کرده‌ اند که نشان می‌‌دهد برخی تظاهرات‌کنندگان هنگام حمله به پارلمان و ورود به آن، به سوی برخی نمایندگان حمله‌ور شده و آنها را مورد ضرب و شتم قرار می‌ دهند. طرفداران صدر اقدامات خود را اعتراض به لغو نشست پارلمان در روز شنبه و موکول شدن آن به سه شنبه و عدم رای‌گیری برای تکمیل تغییر وزارتی اعلام کرده‌اند، طرفداران صدر در ادامه تصمیم گرفتند به اعتصاب خود در میدان الاحتفالات(مراسم و جشن‌ها) در داخل منطقه الخضراء بغداد ادامه دهند. این حمله در حالی صورت گرفت که پارلمان عراق قرار بود برای تکمیل رای‌گیری درباره کابینه وزارتی حیدر العبادی تشکیل جلسه دهد تا نمایندگان به وزیران پیشنهادی برای تصدی وزارت نفت، حمل و نقل ، تجارت، بازسازی و صنایع رای دهند. شامگاه شنبه یازدهم اردیبهشت رهبران ائتلاف ملی عراق در دفتر ابراهیم الجعفری رئیس ائتلاف دور هم جمع شدند تا تحولات اخیر را بررسی کنند، شرکت کنندگان در این نشست بر تسریع در اجرای اصلاحات تاکید کرده و اقدام گروهی از تظاهرات‌کنندگان در حمله به پارلمان را مغایر با قوانین دانستند. سران عراق نیز با محکوم کردن ورود تظاهرات کنندگان به ساختمان پارلمان این کشور، بر ادامه روند اصلاحالت ریشه‌ای تاکید کردند. مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق مشارکت خود در روند سیاسی این کشور را همزمان با تصمیم فراکسیون الاحرار وابسته به وی برای خروج از جلسه روز شنبه یازدهم اردیبهشت پارلمان تعلیق کرد. مقتدی صدر اعلام کرد هر روند سیاسی را که در آن هر نوعی از انواع سهم‌خواهی باشد، تحریم خواهد کرد.این در حالی است که فراکسیون الاحرار وابسته به مقتدی صدر اعلام کرد نشست پارلمان را تا زمانی که سهم‌خواهی حزبی در انتخاب وزیران به پایان برسد، تحریم می‌کند. نوری مالکی رئیس ائتلاف دولت قانون و نخست وزیر سابق عراق نیز به تحولات اخیر در صحنه سیاسی به ویژه در پارلمان و منطقه الخضراء واکنش نشان داد و گفت با توجه به آنچه رخ داد و برای پایان یافتن این رخدادهای خطرناک و برای سلامت روند سیاسی، ما خواهان اجرای اصلاحات به دور از فضاهای ناآرام و بی‌ثبات هستیم. مالکی بر ضرورت رویکرد جدی و همکاری سازنده برای حل مشکلات امنیتی و بازیابی اقتدار دولت و تمام قوای مجریه، قضائیه، مقننه و حل تمام مشکلات قانونی و حقوقی تاکید کرد. در پی تحولات اخیر، حیدرالعبادی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق دستور پیگرد افرادی را که به نیروهای امنیتی، شهروندان و نمایندگان پارلمان در روز شنبه(یازدهم اردیبهشت) حمله کردند، و تحویل آنها به دستگاه قضایی صادر کرد. در پی تحولات اخیر، شماری از نمایندگان از جمله کردها شرایط برگزاری نشست جدید پارلمان را مناسب ندانسته‌اند و پارلمان نتوانسته‌است برای رای دادن به وزیران باقی‌مانده حیدرالعبادی در چارچوب تغییرات در کابینه نشست برگزار کند. البته آخرین خبر از عراق حاکی است که قرار است پارلمان نشستی با موضوع امنیتی برگزار کند. بررسی تحولات اخیر عراق در گفت‌وگو با یک تحلیلگر عراقی برای آشنایی بیشتر با آنچه در روند سیاسی عراق و تحولات امنیتی و میدانی این کشور می‌گذرد، با دکتر عبدالخالق حسین به گفت‌وگو نشسته‌ایم که از نظر خوانندگان عزیز می‌گذرد: دلایل بروز تحولات اخیر در صحنه سیاسی عراق چیست؟ عبدالخالق حسین : ابتدا از شما به خاطر ترتیب دادن این مصاحبه تشکر می‌کنم،تحولات اخیر در صحنه سیاسی عراق، دلایل متعددی دارد که در راس آنها، پیروزی‌های بزرگی قرار دارد که نیروهای مسلح عراق و نیروهای داوطلب مردمی(الحشد الشعبی) بر باندهای جنایتکار داعشی به دست آوردند. این پیروزی‌ها سبب شد که داعش و حامیان داخلی و خارجی‌اش، کنترل خود را از دست داده و برای نجات خود شدیدا دست و پا بزنند و به همین سبب به تشدید عملیات تروریستی در مناطق مسکونی به عنوان اهداف آسان روی آوردند تا شکست‌های خود در میادین نبرد را این‌گونه جبران کنند. همچنین طرفداران آنها به میان مردم رخنه کرده و آنها را به سمت تظاهرات تخریبی به بهانه مبارزه با فساد و سهم‌خواهی طایفه‌ای سوق دادندکه کلمه حقی است که از آن باطل اراده شود، آنها به منطقه الخضراء(منطقه سبز بغداد) و پارلمان حمله کردند و نمایندگان را مورد ضرب و شتم قرار دادند و حتی به ساختمان نخست وزیری هم حمله کردند. این تظاهرات مسالمت‌آمیز نیست، بلکه خصمانه و برای ضربه زدن به دولت و آشفته کردن نیروهای امنیتی است که ماهیت اصلی آن افشا شده است. رد پای بعثی‌های داعشی در تنش‌های سیاسی عراق چه کسانی در پس ایجاد ناآرامی و خشونت در عراق هستند و برای برهم زدن ثبات در صحنه سیاسی تلاش می‌کنند،‌چرا برای متشنج کردن صحنه سیاسی و بزرگنمایی مشکلات و تظاهرات تلاش می‌کنند؟ - همانطور که در بالا اشاره کردم، بعثی‌ها که حدود 90 درصد داعشی‌ها را تشکیل می‌دهند و بازوی سیاسی آنها در داخل روند سیاسی و پارلمان هستند، بقای خود را در افزایش مشکلات و ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی می‌‌دانند که این کار را از طریق بهره‌برداری از برخی مشکلات معیشتی‌ که مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، انجام می‌دهند و از این مسائل سوء استفاده می‌کنند و حجم مشکلات از جمله فساد را بزرگنمایی می‌کنند، این افراد(بعثی‌ها) به صفوف جریان صدر نفوذ کرده و حتی شعارهایی در حمایت از آقای مقتدی صدر سر دادند و در ادامه به سردادن شعارهای خصمانه بر ضد ایران همسایه تاریخی عراق دست زدند. ماجرای کشف محموله‌های خاص در منطقه السعدون این شعارها همان شعارهایی بود که تظاهرات‌کنندگان در اعتصابات خود در شهرهای غرب عراق در دو سال گذشته سر می‌دادند همچون ایران برو، برو، بغداد آزاد شده است، امکان ندارد که جریان صدر و طرفدارانش چنین شعارهایی را علیه ایران سر دهند، بلکه این شعارهای طایفه‌ای علیه شیعیان به ویژه علیه سیاستمداران شیعه شرکت کننده در نظام سیاسی و قدرت است. باید به این نکته اشاره کنم که نیروهای امنیتی، محموله‌هایی را در منطقه السعدون کشف کردند که حاوی کتاب‌های بعثی و آماده توزیع بود که این دلیل و مدرکی بر فعالیت بعثی‌ها و نقش آنها در رهبری این تظاهرات بوده است. پشت پرده تکرار ادعای انزوای اهل سنت برخی ادعا می‌کنند که از اهل سنت عراق دفاع می‌کنند در حالی که سلیم الجبوری رئیس پارلمان که یک سنی‌مذهب است، بر ضرورت ثبات و آرامش و خنثی کردن طرح‌های فتنه تاکید کرده است، نظر شما چیست؟ - بله چنین ادعا و بهانه‌ای را از زمان سرنگونی رژیم بعثی فاشیستی در سال 2003 مطرح کرده‌اند، آنها ادعای انزوای اهل سنت و به حاشیه رفتن آنها و نیز ادعای موسوم به دولت عراق تحت سیطره شیعیان و طرفدار ایران را تکرار می‌کنند، آنها میلیون‌ها دلار به دفاتر لابی‌ها در واشنگتن می‌پردازند تا حمایت سیاستمداران آمریکایی را کسب و وجهه سیاستمداران شیعه را مخدوش کنند. در حقیقت پنج ریاست در دولت وجود دارد که چهار ریاست در اختیار اهل سنت شامل رئیس جمهوری، ریاست پارلمان، رئیس دستگاه قضایی و ریاست اقلیم کردستان و تنها یک ریاست یعنی نخست وزیری در اختیار شیعیان بر اساس قانون اساسی است که آن را تثبیت و مقرر کرده است که رئیس بزرگترین فراکسیون پارلمانی، دولت را تشکیل دهد و نخست وزیری را به دست بگیرد. آنها از زبان شیخ رافع الرفاعی مفتی اهل سنت گفته‌اند که خواهان نخست وزیر شیعی نیستند، آنها حتی علیه هر رهبر سنی‌مذهب که بر اساس طرح‌های شوم آنها حرکت نکند، می‌ایستند. چرا آمریکایی‌ها در جنگ با داعش جدی نیستند؟ - اعتقادی به جدی نبودن آمریکایی‌ها ندارم، چند روز پیش رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا به بغداد سفر کرد و گفت آمریکا مصمم است با داعش مقابله کند، وی با درخواست دولت عراق برای تجهیز ارتش عراق به وسائل لجستیکی و نیازهای آن در جنگ با داعش پاسخ داد. این پیروزی‌ها با مشارکت جنگنده‌های آمریکایی و ایران به دست آمده است که کمک‌های فراوانی به عراق در جنگ با داعش ارائه کرده است. دلایل تاخیر در انجام عملیات آزادسازی فلوجه چرا عملیات آزادسازی فلوجه با تاخیر آغاز شد؟ - آماده‌سازی برای تمام ابعاد عملیات، آموزش نظامیان، تامین سلاح و مهمات، عملیات شناسایی و عنصر غافلگیرکردن دشمن از جمله دلایل تاخیر در آغاز عملیات آزادسازی فلوجه بود که در نهایت این عملیات شامگاه یکشنبه 21 می(دوم خرداد) آغاز شد و خبرهای خوشحال‌کننده‌ای، پیروزی‌های بزرگ نیروهای امنیتی و داوطلب مردمی و عشایر سنی‌مذهب بر داعشی‌ها را مژده می‌دهد، تا کنون بسیاری از محله‌ها و مناطق شهر آزاد شده و شمار زیادی از تروریست‌ها به ویژه سرکردگان آنها به هلاکت رسیده و صدها نفر هم پا به فرار گذاشته‌اند. خرسندی عربستان و قطر از اختلافات سیاسی میان عراقی‌ها چه کسانی از اختلافات در داخل شیعیان بهره می‌برند،نقش مرجعیت عالی دینی در صحنه عراقی چیست و نارضایتی مرجعیت از تحولات اخیر در صحنه سیاسی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ - دشمنان شیعیان در منطقه از جمله حکومت‌های سعودی، قطر و ترکیه و نیز طرف‌های داخل در داخل مانند بقایای حزب بعث و داعش از اختلافات در داخل بیت شیعی بهره می‌برند. مرجعیت عالی نقش مفید و موثری در حفظ بافت اجتماعی و صلح و آرامش و خویشتنداری ایفا کرده و مخصوصا با فتوای جهاد کفائی در تشکیل حشد شعبی نقش مهمی ایفا کرد. اگر حکومت آل سعود وجود نداشت،اثری از تروریسم وجود نداشت عربستان سعودی چه نقشی در شعله‌ور کردن آتش اختلافات سیاسی در عراق و نیز افزایش عملیات تروریستی از هنگام بازگشایی سفارت آن در بغداد دارد؟ - عربستان سعودی نقش زیادی در شعله‌ور کردن آتش اختلافات سیاسی در عراق دارد، می‌خواهم این نکته را با قاطعیت اعلام کنم که اگر سعودی(آل سعود) نبود، هرگز تروریسمی هم وجود نداشت. سعودی طی 30 سال گذشته، یکصد میلیارد دلار برای نشر و گسترش افراط‌گرایی وهابی در جهان و تشکیل گروه‌های تروریستی هزینه کرده است و سفارت این رژیم هم تنها با هدف ارتباط با گروه‌های تروریستی و ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی در عراق و شعله‌ور کردن آتش فتنه‌های طایفه‌ای افتتاح شده است. تلاش سعودی‌ها برای اختلاف‌افکنی میان شیعیان مهمترین چالش‌هایی فعلی در صحنه عراق چیست؟ - مهمترین چالش‌هایی که عراق با آن روبرو است شامل تروریسم، نزاع طایفه‌ای سنی شیعی که تروریسم از آن بهره می‌برد، همچنین اختلافات در داخل ائتلاف ملی میان شیعیان و رقابت بر سر نفوذ، سعودی برای مخدوش کردن وجهه سیاستمداران شیعی از طریق خریدن برخی نویسندگان شیعی با پول تلاش می‌کند، زیرا تاثیر چنین نویسندگانی بر شیعیان بیشتر از این است که نویسندگان سنی دست به این هجمه بزنند، زیرا هیچ کس نویسندگان شیعی را به داشتن انگیزه‌های طایفه‌ای متهم نمی‌کنند، سعودی همچنین تحریک شیعیان علیه یکدیگر تلاش می‌کند.