واکنش‌های بین‌المللی به استعفای نخست‌وزیر ترکیه

خبرگزاری ایسنا: استعفای احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه از رهبری حزب عدالت و توسعه ترکیه که عملا به معنای برکناری او از مقام نخست‌وزیری هم هست، با واکنش‌های بین‌المللی متفاوتی روبرو شده است. در روزهای اخیر خبرهای متفاوتی درباره بروز اختلاف میان داووداوغلو و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه منتشر شد. با اعلام داووداوغلو مبنی بر کناره‌گیری از رهبری حزب و نخست‌وزیری ترکیه به نظر می‌رسد که این اختلاف به سود اردوغان حل شده باشد.

داووداوغلو طرف اصلی در مذاکره با اتحادیه اروپا بر سر حصول قرارداد در مورد مهار حرکت پناهجویان به سوی اروپا بود. برخی از مقام‌های اتحادیه اروپا در مورد این که سرنوشت این قرارداد چه خواهد شد با اما و اگر و ابهام سخن گفته‌اند.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است که پیامدهای استعفای داووداوغلو برای قرارداد یادشده نامعلوم است. او که در جریان سفری به کوزوو سخن می‌گفت، نتیجه‌گیری از استعفای داووداوغلو را زودهنگام توصیف کرد و افزود: «ما با ترکیه صحبت خواهیم کرد و مشترکا تعیین خواهیم کرد که همکاری در مورد قرارداد به کدام سو خواهد رفت.»

مقام‌های اتحادیه اروپا اغلب از داووداوغلو در قیاس با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، به عنوان طرفی منعطف‌تر در مذاکرات یاد کرده‌اند.

طبق قراردادی که ۱۸ مارس میان ترکیه و اتحادیه اروپا به دست آمد، پناهجویانی که از ترکیه خود را به یونان می‌رسانند به این کشور بازگردانده خواهند شد، ولی در ازای هر پناهجوی بازگردانده شده، اتحادیه اروپا یک پناهجو را به طور قانونی از ترکیه می‌پذیرد. علاوه بر کمک شش میلیارد یورویی به ترکیه در این قرارداد، شهروندان ترکیه نیز از گرفتن ویزا برای ورود به اتحادیه اروپا معاف خواهند شد و مذاکرات مربوط به ورود ترکیه به اتحادیه اروپا هم شتاب خواهد گرفت. از زمان اجرای این قرارداد شمار پناهجویانی که خود را از یونان به ترکیه می‌رسانند به شدت کاهش یافته است.

در آلمان نیز در پی استعفای داووداوغلو تردیدها و نگرانی‌ها درباره همکاری ترکیه با اروپا و روندهای سیاسی و اجتماعی در درون خود این کشور افزایش یافته است. کاترین گورین ا کارد، رهبر فراکسیون سبزها در مجلس ملی آلمان داووداوغلو را کسی توصیف کرد که «طرف مذاکره قابل اعتمادی برای اروپایی‌ها بوده و به گشودن ترکیه به سوی اروپا تمایل داشته است، امری که در مورد اردوغان ظاهرا صادق نیست.»

نوربرت روتگن، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس نیز استعفای داووداوغلو را "خبری بد" برای اروپا توصیف کرد. او گفت: «نخست‌وزیر ترکیه تمایل داشت که در همه عرصه‌ها کشورش را به اروپا نزدیک کند، در حالی که اردوغان در این مسیر چندان قاطع نیست.»

دولت آمریکا نیز در واکنش به استعفای داووداوغلو واکنش محتاطانه‌ای نشان داده است. جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید نخست‌وزیر ترکیه را "شریک خوبی برای آمریکا" توصیف و از او تشکر کرد.

ترکیه تا مدت‌ها از پیوستن به ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش امتناع می‌کرد و خبرهایی نیز منتشر می‌شد که از همکاری پنهانی ترکیه با این نیرو حکایت داشتند. آنکارا شرط همکاری را اولویت‌ دادن به برانداختن اسد، قطع همکاری آمریکا با کردهای سوریه در مقابله با داعش و نیز ایجاد منطقه امن و پرواز ممنوع در بخشی از خاک سوریه می‌دانست. گرچه این شرط‌ها برآورده نشدند، ولی ترکیه همکاری‌های معینی را در این اواخر با آمریکا شروع کرده است.

جاش ارنست با تصریح این که این استعفا "تاثیری بر توانایی آمریکا و ترکیه برای همکاری با یکدیگر و اجرای راهبرد ما برای تضعیف و نابودی داعش ندارد" پنهان نکرد که واشنگتن درباره مسائل مربوط به حقوق بشر و رعایت آزادی‌ها در ترکیه دغدغه‌هایی دارد.

او افزود: «من در حال حاضر نمی‌خواهم درباره تاثیر سیاسی استعفای نخست وزیر قضاوت کنم. تمرکز ما ادامه همکاری موثر با متحدان ما برای تضعیف و نابودی داعش است و این مساله منجر نمی‌شود که ما نگرانی‌های خود را درباره نحوه برخورد دولت با ارزش‌های جهانی دموکراتیک بیان نکنیم که در قانون اساسی آنها نیز وجود دارد.»