آزادپزها نان را گران کردند، نان دولتی‌پزها آب رفت/ دستگاه‌های نظارتی چه می‌کنند؟

سرویس اقتصادی فردا: نان زینت سفره‌‌های ایرانی است و از قدیم الایام نشانه برکت خانه بوده است. برکتی که احترام به آن آنقدر واجب است که حتی خشک شده و کپک زده اش هم با سایر زباله‌ها دور ریخته نمی شود و اگر سهوا تکه‌ای از آن گوشه خیابان افتاده باشد، با احترام از سر راه کنار گذاشته می شود. با این حال این برکت سفره‌ها مدتی است که گران می شود تا بار سفر از سفره‌های فقیر نشین ببندد و دیگر مثل لقمه نانی هست را بی‌معنا کند. هر چند گرانی نان در دولت یازدهم از آذر ماه سال گذشته کلید خورد و آزادپزی نیز از همان روزها رواج یافت.در ان روزها محمد باقرنوبخت که قاصد اعلام گرانی‌ها لقب گرفته، خبرداد: به نانوایی‌ها اجازه دادیم نرخ نان را تا ۳۰ درصد گران کنند و به این ترتیب بود که نان گران شد. حالا اما با رسیدن سال ۹۵ و در حالی که زمزمه‌های گرانی نان از فروردین ماه آغاز شده بود، مشاهدات میدانی خبرنگار فردا نشان می دهد که آزادپزها قیمت نان را بالا برده اند و نان دولتی پز‌ها هم آب رفته است تا ۱۰۰۰ روزگی دولت مصادف باشد با اخبار نگران کننده از گرانی نان. بر اساس گزارشات میدانی خبرنگار فردا، قیمت نان سنگگ در برخی محلات شمالی تهران به ۲۵۰۰ رسیده و نان بربری هم ۱۵۰۰ تومانی شده است. از محله های متوسط تهران نیز خبر می رسد، نان بربری تا ۱۲۰۰ تومان توسط آزادپز ها افزایش قیمت داشته و نان سنگگ هم تا ۲۰۰۰ تومان به فروش می‌رسد تا جایی که یک نانوایی در منطقه غرب تهران، نان بربری را ۱۴۰۰ تومان به مشتری عرضه می کند. البته کوچک شدن و به روایت مردم کوچه و بازار بی‌برکت شدن نان‌های دولتی پزها نیز گلایه‌های مردم را به همراه داشته است. خبر گرانی نان از ابتدای سال زیر سایه تاییدها و تکذیب‌ها البته پیش از این اتفاق، مشاور معاون اجرایی حسن روحانی خبر داده بود، آرد چند نرخی به دو نرخی تبدیل شده و قیمت نان نیز برای سال جدید با احتیاط افزایش می‌یابد. محسن بهرامی ارض اقدس در حالی این خبر را اعلام کرده است که افزایش قیمت نان در سال های اخیر یکی از پر حاشیه ترین گرانی ها بوده است. بهرامی ارض اقدس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اجرایی شدن طرح هدفمندی یارانه ها در سال‌جاری بر روی قیمت نان هم تاثیر می‌گذارد، گفته که قطعا این طرح بر روی قیمت نان می‌تواند تاثیر داشته باشد. به گفته محسن بهرامی ارض اقدس، برای هدفمند کردن پرداخت این یارانه، بهترین کار، آزادسازی کامل چرخه است اما به دلیل تاثیر جدی که نان در سبد هزینه‌ای و غذایی خانوار دارد، این تصمیمات در دولت‌ها همواره با احتیاط اتخاذ شده است و در این دولت هم به همین شکل پیگیری می شود. نتیجه این احتیاط اما به نظر می‌ رسد بسیار ملموس بوده چرا که فریاد گلایه های مردم را بلند کرده است. هر چند که اصغر پابرجا، نایب رئیس اتحادیه سنگک تهران با بیان اینکه افزایش قیمت نان آزادپزان صحت ندارد و تا پایان امسال نیز ثابت است، گفته: اگر سازمان حمایت و کارگروه ملی آرد و نان از ما آنالیز قیمت می‌خواست می‌توانستیم بگوییم شاید قیمت نان افزایش یابد اما این آنالیز از ما خواسته نشده است و در گفت‌وگو با فارس اضافه کرده: افزایش قیمت نان آزادپزان صحت ندارد و قصدی هم برای این افزایش وجود ندارد هرچند باید اذعان کنیم که قیمت نان تا پایان امسال ثابت است، اما با این حال نان نانوایی ها گران شده است. نان گران شد، کیفیت بهتر نشد این گرانی ها اما در حالی اتفاق افتاده که وعده دولتی ها در خصوص بهبود کیفیت نان با آزادسازی و گرانی نیز در 2 سال گذشته محقق نشده است. پیش از آزادپز شدن نانوایی‌ها اما بهانه‌ها برای افزایش نرخ نان تکراری بود. خاش‌خاشی‌ بودن و کنجددار بودن نان باعث می‌شد قیمت بالا برود اما حالا با صدور مجوز تبدیل نانوایی‌ها به آزادپزی، اعمال نرخ‌های خودسرانه در نانوایی‌ها زیر سایه عدم نظارت صحیح رخ می‌دهد و کسی هم پاسخگوی این ماجرا نیست. طبق تصمیم دولت 20 درصد آرد نانوایی‌ها با نرخ آزاد خریداری می‌شود و نانوایی‌ها می‌توانند 20 درصد محصول خود را با نرخ آزاد بفروشند اما مشخص نیست که نانی که با نرخ آزاد فروخته می‌شود با همان 20 درصد آردی است که با نرخ آزاد خریداری شده یا خیر؟ از سوی دیگر، چند وقت پیش بود که دولت برنامه ملی هدفمندی یارانه‌ها را رونمایی کرد؛ طرحی که در بخشی از آن، وزارت صنعت، معدن و تجارت را مامور می‌کرد طراحی پروژه ارتقای سلامت، ایمنی، کیفیت و کاهش ضایعات آرد و نان در سبد مصرفی خانوار و ارتقای بهره‌وری در زنجیره تولید و مصرف گندم، آرد و نان را در کنار افزایش سهم تولید نان صنعتی، پیگیری کند. طرحی که ذهن‌ها را به سمت با کیفیت شدن نان می برد و تصور می‌شد با این طرح اگر مردم پول بیشتر می‌دهند، در عوض نان با کیفیت تر و با دور ریز کمتر خریداری می کنند تا هم اصراف نشود و هم در سبدخانواده صرفه‌جویی شود. با این حال از همان روزهای اعلام رسمی آزادپزی نه تنها کیفیت نان‌ها بهتر نشد بلکه نان‌ها حتی بی کیفیت‌تر، سوخته و خمیرتر و کوچک‌تر هم شدند و هنوز هم این مساله ادامه دارد. البته گفته می‌شود، افزایش قیمت خرید تضمینی گندم در سال‌جاری که دولت برای حمایت از کشاورزان، قیمت را بالا برده، سبب شده از زمان اجرای آن، آرد هم به نرخ بالاتری به دست نانوایان برسد و همین امر باعث گرانی نان در آزادپزی‌ها شده و از سوی دیگر هم نانواهای دولتی اعلام کرده اند که به دلیل بی‌کیفیتی آردهای دولتی، مجبور به خرید آرد آزاد هستند و برای همین چانه‌های نان را کوچک کرده‌اند. هر چند در بازار رقابتی و آزاد، نرخ ها براساس رقابت کیفی و عرضه و تقاضا تعیین می‌شود اما در هر حال گرانی بدون حساب و کتاب و بدون هیچ ارتقای کیفیتی به هیچ‌وجه پذیرفته نیست و معلوم نیست چرا دستگاه‌های نظارتی دولت در این زمینه واکنشی نشان نمی‌دهند.