علل بازگشت معتادان به چرخه اعتیاد

دکتر مجید ابهری رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی در رابطه با دلایل گرایش افراد به اعتیاد به خبرنگار «فردا» می گوید: بر اساس یک پژوهش میدانی که توسط گروه اجتماعی بنیاد علوم رفتار ی در شهرستان های تهران، مناطق یک، سه، ده، یازده، بیست و یک و شانزده که در اصفهان، مشهد، رودبار، ابهر و بین 4 هزارو 650 معتاد زن و مرد در طیف سنی 19 تا 30 سال انجامید، مشخص شد که 65درصد از این معتادان به دلایل خانوادگی در محورهای متفاوتی به اعتیاد روی آورده اند: 1. رابطه ضعیفی که بین پدر و فرزند شکل گرفته. 2. پسر یا دختر برای مدتی طولانی از وجود پدر برخوردار نبوده . 3. رابطه پسر و پدر ، مادر و دختر بسیار سر د بوده. 4. رفتار پدر و مادر سرمشق بدآموزی اخلاقی بوده، یعنی پدر یا مادر یا هر دو یا اعتیاد داشته اند و یا مشروبات الکلی مصرف می نمودند. 5. پدر شخصی عصبانی بوده که بر احساس و رفتار خود تسلط نداشته و نتوانسته مدیریت کنترل هیجان های رفتاری را به فرزندان آموزش دهد. 6. در دوران کودکی فرد معتاد پدر دارای شغل ثابتی نبوده. 7. پدر فردی بسیار بدبین ، پرخاشگر بوده و حتی از تنبیهات بدنی نیز خودداری نمی کرده. 8. بین پدر و مادر رابطه صمیمی برقر ار نبوده و محیط خانه متشنج و غیر قابل تحمل بوده است. 9. فرد معتاد در دوران نوجوانی و جوانی گوش شنوا در خانه، برای درد دل و یا کسب راهنمایی نداشته و به دوستان پناه برده است. 10. مادر رفتاری سلطه جویانه با دختر داشته و بعضی از مادران سرد و بی تفاوت و نامهربان بوده اند و تلافی خشونت های رفتار ی پدر را با فرزندان انجام می دادند. 11. مادر به دیگران اعتماد نداشته و بسیار بدبین و پرخاشگر بوده است. 12. هیچ طرح مشخص تربیتی و هیچ برنامه معین مطابق با توان اقتصادی و فرهنگی خانواده برای اوقات فراغت فرزندان آماده نبوده و پدر و مادر به طور مستمر در حال مقایسه و سرزنش فرزندان خود بوده اند. 13. خواسته های فرد معتاد در کودکی یا بسیار زیاد با محرومیت و ناکامی مواجه بوده و یا زیاد ارضا گشته است. یعنی کودک در افراط و تفریط عاطفی و تربیتی قرار داشته است. 14. در خاتمه والدین جدا شده به صورت طلاق قانونی و طلاق عاطفی، اصلی ترین عوامل سرپرستی در گرایش به اعتیاد در فرزندان بوده اند. ابهری ادامه می دهد: برخلاف تصور برخی از والدین فراهم کردن هر آنچه که مورد درخواست کودک بوده نه تنها عاملی برای رشد و تعالی وی نبوده است بلکه موجب اشباع وی و گرایش به اعتیاد شده است. همچنین عدم دقت والدین در دوست یابی فرزندان و ضعف نظارت بر روابط خارج از خانه آنها باعث گردیده کودکان در دوره نوجوانی با خرید والدین به دوستان نامناسب گرایش پیدا کنند. وی می افزاید: فقدان آموزش مهارت نه گفتن از سوی والدین، همچنین نقاط ضعف تربیتی و فرهنگی پدر یا مادر عامل موثری در ایجاد انحرافات رفتاری در فرزندان بوده است. 35 درصد از افراد مورد پژوهش، توسط دوستان نامناسب و یا قرار گرفتن در محیط فشار دوستان به سوی مواد مخدر کشیده شده اند که کنجکاوی، غرور کاذب و روحیه رقابت منفی در عقب نماندن از دوستان و همسالان عامل موثری در ایجاد انحراف در این افراد بوده است. این جامعه شناس در پایان تاکید می کند: آموزش های اولیه در خانواده ایجاد فضای صمیمی و دوستانه با کودکانه ، آموزش مهارت های زندگی در خانه و مدرسه بالا بردن سطح آگاهی نوجوانان و جوانان در رابطه با دروغ های مافیای مواد مخدر در راستای تقویت قوای جسمانی و فکری می توانند، اهرم های موثری در پیشگیری از اعتیاد باشند.