دومین «فروشنده» ایران در کن / از پذیرش فیلم پس از موعد تا داوری پخش کننده بازداشتی

سرویس فرهنگی فردا : بعد از پذیرش فیلم «فروشنده» فرهادی در جشنواره کن که پس از اتمام مهلت مقرر صورت گرفت، حالا انتصاب کتایون شهابی با تحصیلات ادبیات فرانسه که به واسطه نسبت های سببی و نسبی در سینما جایگاه یک «پخش کننده» را دارد در زمره هیئت داوران جشنواره، نکته جالب دیگری از حاشیه های ایرانی کن امسال است.

فروشنده پس از موعد

این حاشیه ها برای ایرانی های دوستدار کن از جایی شروع شد که «فروشنده» اصغر فرهادی که پس از اتمام مهلت مقرر به کن رسیده بود٬ بالاخره با یک سنت شکنی در روند قوانین این جشنواره٬ به عنوان تنها فیلم اضافه شده به بخش مسابقه معرفی شد. علاقه مندان به فرهادی هم از این اتفاق خوشحال شدند.

اما این مسئله در حالی رخ داد که امير كاستاريكا كه پيش از اين برنده دو نخل طلاى كن شده است، تنها به دليل يك روز تاخير از جشنواره باز ماند!

سوال اینجا بود که آیا هیئت ژوری کن با منتقدان ایندی وایر اشتراک سلیقه پیدا کرده اند که «اصغر فرهادی٬ هیجان‌انگیزترین فیلم‌ساز ایرانی این دهه است. ملودرام برنده اسکار او، «جدایی نادر از سیمین» سال گذشته در راس لیست ایندی‌وایر به عنوان بهترین فیلم دهه اخیرقرار گرفت و فیلم فرانسوی او «گذشته» نیز فیلم فوق‌العاده‌ای است.» و در تلاشند تا نخل طلای کن را به خرس برلین و مجسمه اسکار و گلدن گلوب فرهادی اضافه کرده و لیست جوایز او را تکمیل نمایند؟ جواب این سوال با نزدیک شدن به جشنواره مشخص تر هم خواهد شد.

داور زن فروشنده

دومین «فروشنده» ایران در کن 2016 یک زن است. دو سال بعد از آن که یک بازیگر زن ایرانی فارغ التحصیل ادبیات فرانسه به نام لیلا حاتمی به هیأت داوران کن راه یافت و البته برخی رفتارهای او به هنگام حضور در کن به نقد کشیده شد امسال هم یک پخش کننده زن ایرانی به نام کتایون شهابی به عنوان یکی از داوران بخش رقابتی نخل طلای کن انتخاب شده است .

عباس کیارستمی و نیکی کریمی دیگر سینماگران ایرانی هستند که سابقه داوری در این جشنواره را دارند. اما کتایون شهابی یک تفاوت با اسلاف ایرانی خود در هیئت داوران کن دارد؛ او یک «پخش کننده» و فروشنده فیلم است که از قضا بخش زیادی از آن مرهون نسبت های فامیلی او در سینمای ایران به شمار می رود.

خواهرزاده یک تهیه‌کننده، همسر یک فیلمبردار و البته خویشاوند نزدیک بنیانگذار فارابی

کتایون شهابی خواهرزاده همسر سیدمحمد بهشتی بنیانگذار فارابی است و همین نسبت تاثیر زیادی در حضور وی در این بنیاد و تثبیت جایگاه او در فارابی داشت تا اینکه به عنوان شخصیتی معتمد بنیانگذاران اولیه فارابی بتواند در حیطه پخش بین الملل بخش خصوصی سینمای ایران حضور داشته باشد. شهابی به عنوان مدیرعامل شهرزاد اینترنشنال مدیا مشغول کار در زمینه صادرات محصولات فرهنگی سینمایی به خارج از ایران شد .

کتایون شهابی همسر عطاءا.. حیاتی فیلمبردار ایرانی است. حیاتی خود در دهه ۶۰ با کمک سیدمحمد بهشتی دو فیلم با نامهای "کودکی از آب و گل" و "شهر زنان" را هم تولید کرد؛ فیلم اول هرگز به نمایش درنیامد و فیلم دوم هم موفقیت چندانی را کسب نکرد .

شهابی که خواهرزاده فرشته طائرپور هم هست در ابتدای دهه ۹۰ به دلیل ارتباط با بی.بی.سی به همراه تعدادی دیگر از مستندسازان مدتی را در بازداشت به سر می برد .

نوری پیکچرز و زنان ایرانی

شهابی در چهار سالی که شرکتی به نام "نوری پیکچرز" را در پاریس راه انداخته آثاری نظیر "چهارشنبه 19 اردیبهشت"، "ناهید" و "قصه ها" را در جشنواره های آن طرفی پخش کرده است؛ آثاری که وجه اشتراک آنها تصویرسازی اغراق آمیزی است که از مشکلات و بدبختی های زنان ایرانی است . که در دل اجتماع ایران مدام با گرفتاریهایی دست و پنجه نرم می کنند که انگار از سوی مردان به آنها تحمیل شده است .

داوری بازداشتی

شهابی اتفاقا سابقه دو ماه بازداشت در ایران به اتهام همکاری غیر قانونی با شبکه بی بی سی در سال 88 را هم دارد. با چنین سابقه ای به نظر می رسد انتخاب چنین فردی که بیش از داشتن نظرگاه و سابقه هنری، در تجارت و فروش سینمایی دستی دارد در راستای سیاست سالهای اخیر جشنواره کن قرار گرفته. سیاست هایی که در ترسیم فضای مورد نظر آنها از ایران تعریف شده و بیشتر تحت تاثیر گرایش های سیاسی است. بعید به نظر می رسد چنین فردی بتواند برای تعدیل آن از استقلال رای برخوردار باشد اما باید دید او این بار هم قرار است چیزی را به فروش برساند یا نه.

با این حساب و حضور پررنگ «فروشنده»های ایرانی در کن امسال باید منتظر حاشیه های بعدی آنها در آینده هم باشیم.