افزایش آمار اعتیاد به مواد مخدر در کشور/ 65درصد از افراد به دلایل خانوادگی در دام اعتیاد، گرفتار شده‌اند/ راهکار های موثر مبارزه با مواد مخدر چیست؟

با گذشت زمان و رشد جمعیت، آسیب های اجتماعی بسیاری در جامعه شکل گرفت و همواره افراد در حال جستجو برای پیدا کردن علت و انگیزه های این آسیب ها بوده اند تا بتوانند راه و روشی برای پیشگیری و درمان آن پیدا کنند. یکی از آسیب های اجتماعی که زندگی بسیاری از افراد با آن گره خورده است اعتیاد است. در دنیا هر ساله افراد زیادی به علت مصرف نا به جا و یا ناخواسته مواد مخدر جان خود را از دست می دهند. از سوی دیگر هستند کسانی که به علت گرفتار شدن در دام اعتیاد شغل یا حتی زندگی و خانواده خود را از دست می دهند و آنها را تا مرز نابودی می کشانند. چرا آمار اعتیاد به مواد مخدر در حال افزایش است؟ متاسفانه آمار منتشر شده حاکی از آن است که منحنی جمعیتی گرفتار به مواد مخدر در میان افراد رو به افزایش است. این در حالی است که مقام معظم رهبری در سیاست‌های برنامه ششم توسعه خواستار کاهش آمار پنج درصدی اعتیاد در هر سال شده‌اند. باید گفت که اصلی ترین راهکار برای مباره با مواد مخدر، برخورد جدی با عاملان توزیع این ماده خانمان سوز است. از سوی دیگر خانواده و سازمان هایی مانند نیروی انتظامی، قوه قضاییه، بهداشت و درمان و نهادهای فرهنگی و اجتماعی در برابر مقابله با مواد مخدر به صورت زنجیره وار به یکدیگر متصل هستند، و اختلال در يكی از اين زنجیره ها، به مسير مبارزه با اعتياد صدمه می زند. در حال حاضر جامعه امروز ما درگیر يك نوع بی تفاوتی به این معضل شده است که به دنبال آن شاهد افزایش آمار اعتیاد در کشورمان هستیم. نقش پراهمیت مدارس در پیشگیری از اعتیاد به تازگی حمیدرضا جلالی‌پور، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر گفته: امور آموزشی در جهت پیشگیری و کنترل شیوع اعتیاد به مصرف مواد مخدر صنعتی و داروهای روان گردان‌ها باید بر سیستم آموزشی و تربیتی کشور که همان مدارس و مراکز دانشگاهی هستند، متمرکز شود. بنابراین پیشگیری اولیه که همان آموزش در شناخت و آگاهی از عوارض مواد مخدر است، باید به عنوان مهمترین هدف قرار گیرد تا بتواند پیشرفت‌هایی در جهت کاهش تقاضا و شمار معتادان آنها داشته باشد. وی با بیان اینکه امروزه در مدارس، مدیریت از چرخه زندگی دانش آموز بی خبر است و هیچ تسلطی بر آنها ندارد، اظهار کرده: به همین دلیل مسمومیت‌های اجتماعی از جمله مصرف مواد مخدر و روان گردان‌ها به سرعت در میان دانش‌آموزان نفوذ می‌کند و از آنجا که آنان هیچ الگوی مناسبی در اختیار ندارند لذا به سرعت تحت تاثیر آنها قرار می‌گیرند و هر گونه هنجارشکنی، بی‌انضباطی و افراط و تفریط را به راحتی پذیرا می‌شوند. این استاد دانشگاه ادامه داده: به همین جهت باید نقش تربیتی مدارس از دوران کودکی، از سطح کودکستان و دبستان شروع و تا دبیرستان و دانشگاه پیگیری شود و هدف از این برنامه متقاعد کردن نوجوانان و جوانان به عدم مصرف مواد اعتیادآور و مطلع کردن آن ها از خطرات این گونه مواد، تقویت روحیه افراد در مدارس و دانشگاه ها، هدایت جوانان به سمت اتخاذ یک شیوه زندگی سالم و حمایت ویژه از گروه‌هایی باشد که در معرض ابتلا به معتاد شدن قرار دارند. 65 درصد از افراد به دلایل خانوادگی به دام اعتیاد گرفتار شده اند دکتر مجید ابهری رفتار شناس و آسیب شناس اجتماعی در رابطه با دلایل گرایش افراد به اعتیاد به خبرنگار «فردا» می گوید: بر اساس یک پژوهش میدانی که توسط گروه اجتماعی بنیاد علوم رفتار ی در شهرستان های تهران، مناطق یک، سه، ده، یازده، بیست و یک و شانزده که در اصفهان، مشهد، رودبار، ابهر و بین 4 هزارو 650 معتاد زن و مرد در طیف سنی 19 تا 30 سال انجامید، مشخص شد که 65درصد از این معتادان به دلایل خانوادگی در محورهای متفاوتی به اعتیاد روی آورده اند: 1. رابطه ضعیفی که بین پدر و فرزند شکل گرفته. 2. پسر یا دختر برای مدتی طولانی از وجود پدر برخوردار نبوده . 3. رابطه پسر و پدر ، مادر و دختر بسیار سر د بوده. 4. رفتار پدر و مادر سرمشق بدآموزی اخلاقی بوده، یعنی پدر یا مادر یا هر دو یا اعتیاد داشته اند و یا مشروبات الکلی مصرف می نمودند. 5. پدر شخصی عصبانی بوده که بر احساس و رفتار خود تسلط نداشته و نتوانسته مدیریت کنترل هیجان های رفتاری را به فرزندان آموزش دهد. 6. در دوران کودکی فرد معتاد پدر دارای شغل ثابتی نبوده. 7. پدر فردی بسیار بدبین ، پرخاشگر بوده و حتی از تنبیهات بدنی نیز خودداری نمی کرده. 8. بین پدر و مادر رابطه صمیمی برقر ار نبوده و محیط خانه متشنج و غیر قابل تحمل بوده است. 9. فرد معتاد در دوران نوجوانی و جوانی گوش شنوا در خانه، برای درد دل و یا کسب راهنمایی نداشته و به دوستان پناه برده است. 10. مادر رفتاری سلطه جویانه با دختر داشته و بعضی از مادران سرد و بی تفاوت و نامهربان بوده اند و تلافی خشونت های رفتار ی پدر را با فرزندان انجام می دادند. 11. مادر به دیگران اعتماد نداشته و بسیار بدبین و پرخاشگر بوده است. 12. هیچ طرح مشخص تربیتی و هیچ برنامه معین مطابق با توان اقتصادی و فرهنگی خانواده برای اوقات فراغت فرزندان آماده نبوده و پدر و مادر به طور مستمر در حال مقایسه و سرزنش فرزندان خود بوده اند. 13. خواسته های فرد معتاد در کودکی یا بسیار زیاد با محرومیت و ناکامی مواجه بوده و یا زیاد ارضا گشته است. یعنی کودک در افراط و تفریط عاطفی و تربیتی قرار داشته است. 14. در خاتمه والدین جدا شده به صورت طلاق قانونی و طلاق عاطفی، اصلی ترین عوامل سرپرستی در گرایش به اعتیاد در فرزندان بوده اند. ابهری ادامه می دهد: برخلاف تصور برخی از والدین فراهم کردن هر آنچه که مورد درخواست کودک بوده نه تنها عاملی برای رشد و تعالی وی نبوده است بلکه موجب اشباع وی و گرایش به اعتیاد شده است. همچنین عدم دقت والدین در دوست یابی فرزندان و ضعف نظارت بر روابط خارج از خانه آنها باعث گردیده کودکان در دوره نوجوانی با خرید والدین به دوستان نامناسب گرایش پیدا کنند. وی می افزاید: فقدان آموزش مهارت نه گفتن از سوی والدین، همچنین نقاط ضعف تربیتی و فرهنگی پدر یا مادر عامل موثری در ایجاد انحرافات رفتاری در فرزندان بوده است. 35 درصد از افراد مورد پژوهش، توسط دوستان نامناسب و یا قرار گرفتن در محیط فشار دوستان به سوی مواد مخدر کشیده شده اند که کنجکاوی، غرور کاذب و روحیه رقابت منفی در عقب نماندن از دوستان و همسالان عامل موثری در ایجاد انحراف در این افراد بوده است. این جامعه شناس در پایان تاکید می کند: آموزش های اولیه در خانواده ایجاد فضای صمیمی و دوستانه با کودکانه ، آموزش مهارت های زندگی در خانه و مدرسه بالا بردن سطح آگاهی نوجوانان و جوانان در رابطه با دروغ های مافیای مواد مخدر در راستای تقویت قوای جسمانی و فکری می توانند، اهرم های موثری در پیشگیری از اعتیاد باشند.