نقش واشنگتن و ریاض در پیدایش القاعده

خبرگزاری فارس: «بن رودز» مشاور امنیت ملی «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا که به پیش‌نویس گزارش کمیسیون حملات 11 سپتامبر کمک کرده است، در پادکستی که به صورت مشترک توسط شبکه «سی ان ان» و موسسه سیاست دانشگاه شیکاگو تهیه شده است درباره گزارش موسوم به «28 صفحه» که به نقش عربستان در حملات 11 سپتامبر اشاره دارد، گفت که فکر نمی‌کند که عربستان قبل از حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 به صورت فعال به القاعده پول می‌داده است اما آنها حتی تلاش نکردند که جلوی جریان پول به القاعده را بگیرند. رودز درباره تحقیقاتی که در خصوص حملات 11 سپتامبر صورت گرفته گفت: «...من فکر می‌کنم آنچه که به آن پی بردم این است که ریشه‌هایی که به حملات 11 سپتامبر منجر شد بسیار عمیق بوده است. همانطور که می‌دانید این مسئله به افغانستان و جنگی بازمی‌گرد که مجاهدین علیه اتحاد جماهیر شوروی راه انداخت و بن لادن کار خود را در آنجا شروع کرد و سپس در اطراف سودان و افغانستان ظاهر شد و آمریکا در واقع هیچ توجهی به این مسائل نکرد». وی به نقش سیاست خارجی آمریکا در پیدایش القاعده اشاره کرد و گفت: تمامی اینها پیامدهای ناخواسته سیاست خارجی ما است زیرا در دهه 80، ما از مجاهدین که در نهایت شامل بن لادن نیز می‌شد، حمایت کردیم و این افراد در نهایت به گروه طالبان تبدیل شدند. در دهه 90، ما جنگ خلیج (فارس) را داشتیم. بن لادن به نوعی از آن حادثه و این حقیقت که ارتش آمریکا بعنوان نوعی از نقطه محوری وی برای تمرکز بر آمریکا است، بهره برد. مشاور امنیت ملی اوباما در پاسخ به سوال سی ان ان در ارتباط با نقش عربستان در حملات 11 سپتامبر گفت که این بخشی از اسناد «28 صفحه» است و گفت: «حمایت از القاعده در واقع سیاست دولت عربستان نیست اما شماری از شخصیت‌های ثروتمند در عربستان بودند که برخی اوقات به صورت مستقیم به گروههای افراطی کمک می‌کردند و برخی اوقات به موسسات خیریه‌ای کمک می‌کردند که در نهایت این پولها را به این گروهها می‌داد. همانطور که می‌دانید خود بن لادن نیز یک فرد ثروتمند سعودی بود بنابراین مقادیر زیادی پول برای آنچه که تبدیل به القاعده شد از عربستان آمده است». در سوالی از رودز درباره آگاهی دولت عربستان از اینگونه حمایت‌ها پرسیده شد که پاسخ داد: «فکر می‌کنم...دو مسئله مطرح است. یکی آنکه، آیا دولت (عربستان) به صورت فعالانه برای جلوگیری از وقوع چنین اقداماتی تلاش کرده است؟ و من فکر می‌کنم که پاسخ این سوال خیر است، نه به این دلیل که آنها لزوماً از آنها (القاعده) حمایت کردند بلکه به این دلیل که یک فضای نامنظم وجود دارد و ثروتمندان می‌تواند مشارکت‌های متفاوتی داشته باشند اما عنصر دیگری از این مسئله این است که احتمالاً افرادی وجود دارند که درون دولت یا اعضای خاندان (آل سعود) فعالیت می‌کنند و کار خود را پیش می‌برند. زیرا همانطور که می‌دانید تعداد اعضای خاندان سلطنتی بسیار زیاد است که کوچکترین توجهی به آن ندارند که تمامی این پولهایشان در تمامی طول سالها از طریق دستگاه دولتی به کجا می‌روند. وی ادامه داد: «فکر می‌کنم برای سالهای زیاد، حاشیه‌هایی در عربستان وجود داشته است. بخشی از خاندان سلطنتی هستند که امور دولتی و شرکت نفت و خدمات امنیتی را اداره می‌کنند و از طرف دیگر روحانیونی وجود دارند که قدرت زیادی دارند و می‌توانند به خودی خود امور را اداره کنند. برخی از این روحانیون کاملاً قانونی هستند و برخی افراد در طول زمان یک شکل خشکی از اسلام را تبلیغ کرده‌اند که لزوم ایده القاعده یا داعش نیست». بن رودز درباره ریشه روابط آمریکا و عربستان گفت: «برای سالها، منفعت اصلی ریشه روابط عربستان-آمریکا این بوده است که آنها نفت را ارائه می‌کردند که اقتصاد جهان را حفظ می‌کرد و ما ضرورتاً امنیت سعودی‌ها را تأمین می‌کردیم». وی در ارتباط با خشم سعودی‌ها از توافق هسته‌ای ایران گفت: «آنها به نوعی مرکز اسلام سنی هستند. ایران شیعه است بنابراین عنصر فرقه‌ای در بسیاری از درگیری‌های منطقه‌ای یمن، سوریه و عراق است که به نظر ما اولویت‌هایی را برای برخی از همپیمانان و شرکای ما به وجود می‌آورد و به این مسئله بیش از تمرکز بر عناصر افراطی چون داعش اهمیت می دهند».