رد پای سی‌آی‌ای در افشای اسناد پاناما

دیپلماسی ایرانی: انتشار اسناد پاناما که در آن یک میلیون و 200 هزار سند ثابت می کند که مقامات عالی رتبه در جهان در فساد مالی و پول شویی های مختلف دست داشته اند، جنجال گسترده ای به پا کرده است. اسنادی که گفته می شود در اختیار تیمی 400 نفره از خبرنگاران 82 کشور جهان قرار گرفته و آنها به طور سری نشسته اند و گزارش هایی را به طور هم زمان در مطبوعات خود منتشر کرده اند. از جمله خبرنگاران روزنامه های گاردین، چاپ انگلیس و زود دویچه زیتنوگ، چاپ آلمان که گزارش های آنها بیش از رسانه های دیگر مورد استناد افکار عمومی و رسانه های سمعی و بصری قرار گرفته است. اما انتشار این اسناد که بسیاری از کشورها به استثنای امریکا را هدف قرار داد، شبهات بسیاری را مطرح کرده است. گفته می شود فردی به اسم جان دو این اسناد را در اختیار رسانه ها قرار داده و گفته هدفش از این کار عمومی کردن جرایم مالی است. جان دو کیست؟ کسی پاسخی برای این سوال ندارد. 400 خبرنگار کیستند؟ 82 کشور شامل کدام کشورها می شوند؟ یا مثلا اندیشکده بروکینگز به صراحت می پرسد افکار عمومی و روزنامه نگاران چگونه می توانند مطمئن باشند که جان دو فردی قابل اعتماد است و اسناد ارائه شده واقعی، کامل و بدون تحریف هستند؟ آیا جان دو یک شخص حقیقی است؟ چطور وی مطمئن بوده که می تواند بدون افشای هویت خود به انتقال این اسناد بپردازد؟ وی به حجم عظیمی از اطلاعات و اسناد دسترسی داشته، چه کسی این اسناد را در اختیار او قرار داده است؟ به گفته بروکینگز این نشان می دهد که پای یک آژانس اطلاعاتی در میان بوده است. البته این موسسه در ادامه می گوید که می تواند این آژانس، سازمان امنیت روسیه باشد و دلیل می آورد تمامی آن چه افشا شده مربوط به شخص پوتین نیست بلکه اطرافیان او را هدف قرار داده است. در مقابل روس ها می گویند این افشاگری کار امریکایی ها بوده است. استدلالی که آنها می آورند قوی تر از استدلال موسسه بروکینگز است. آنها می گویند در میان این یک میلیون و دویست هزار سند افشا شده هیچ ردی از مقامات یا حتی شهروندان امریکایی چه حقیقی چه حقوقی نیست. نکته شک برانگیز این که هیچ برخوردی با شرکت موساک فونسکا، شرکتی که گفته می شود در پاناما کار پول شویی را به سود این افراد انجام می داده، صورت نگرفته است.

این مساله شبهات را نسبت به واقعیت های موجود در پشت این افشاگری ها افزایش داده است. روز شنبه خبری منتشر شد که پلیس مبارزه با فساد آرژانتین به نمایندگی شرکت موساک فونسکا در بوینس آیرس یورش برده و این دفتر را مورد بازرسی قرار داده اما روابط عمومی این شرکت به شبکه خبری یورونیوز گفته است که هیچ کاری خلافی نکرده تا بخواهد مورد بازجویی دولتی قرار بگیرد و دولت هیچ مانعی برای ادامه فعالیت های آن ایجاد نکرده است. حتی رئیس این شرکت گفته است که چرا کسی نمی پرسد چگونه اسناد شرکت هک شده اند و در اختیار رسانه ها قرار گرفته است. چرا کسی از هویت هکر شرکت نمی پرسد؟

خلاصه این که، آن چه بیش از پیش مشهود است، رد پای سازمان امنیتی ای مثل سی آی ای در پرونده است تا رد پای سازمان امنیتی روسیه. ساده ترین سوالی که مطرح می شود این است که چرا باید امریکایی ها دست به چنین کاری بزنند؟ پاسخ ساده این سوال این است که امریکایی ها به دنبال تسویه حساب با کشورها یا افراد یا کسانی هستند که یا مهره بازی شان در عرصه سیاست سوخته است یا احساس می کنند که در راه آنها مزاحمت ایجاد می کنند یا در پیشبرد سیاست هایشان لج بازی می کنند.

ایسلند

استعفای نخست وزیر ایسلند اولین بازتاب افشای اسناد پاناما بود. او قبل از این که مساله سندها واقعا از سوی نهادهای حقوقی مورد بررسی قرار بگیرد و جزئیات بیشتری افشا شود استعفا داد. برخی منابع خبری می گویند استعفای او به دلیل فشارهای خارجی بوده است. ایسلند به دلیل خروج از اتحادیه اروپا مورد خشم امریکایی ها قرار گرفته است چرا که متهم است زمزمه خروج از این اتحادیه را برای نخستین بار این کشور به راه انداخت. حفظ اتحادیه اروپا در وضعیت فعلی برای امریکایی ها بیش از خود اروپایی ها حیاتی است. چرا که اولا، مهمترین اتحادیه و سازمان جهانی در هماهنگی های امریکایی ها در عرصه سیاست جهانی است. ثانیا، مهمترین سنگر در برابر نفوذ روسیه به اروپا محسوب می شود. این روزها که زمزمه فروپاشی اتحادیه اروپا بیش از هر زمانی مطرح شده، نگرانی امریکایی ها نیز بیش از پیش افزایش یافته است.

انگلیس

دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس دومین کسی است که در معرض استعفا از سمت خود به دلیل افشای اسناد پاناما قرار گرفته است. وی این روزها بر خلاف میل امریکایی ها زمزمه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را سر داده است. استفان والت، نویسنده و پژوهشگر مشهور امریکایی در این باره می گوید که امریکایی ها به شدت از این که انگلیسی ها قصد خروج از اتحادیه اروپا را دارند، خشمگین هستند. آنها از این که دیوید کامرون هیچ تلاش جدی ای برای حفظ انگلیس در اتحادیه اروپا نمی کند، به شدت از او گلایه دارند. بر این اساس می توان ادعا کرد که پرونده پاناما برای چه علیه او تنظیم شده است.

آرژانتین

فرد دیگری که به دلیل پرونده پاناما پایش به دادگاه کشیده شده، مائوریسیو ماکری، رئیس جمهوری جدید و محافظه کار آرژانتین است. او که هنوز دو ماهی نیست که طعم پیروزی انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین را چشیده، خیلی زود با چالش تازه ای مواجه شده است که می تواند او را تا آستانه استفعا یا برکناری از قدرت پیش ببرد. چندی پیش پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، وابسته به جریان های لیبرال عربستان که مقر آن در لندن است ادعا کرد که رئیس جمهوری آرژانتین در حال مشارکت در فعالیتی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل علیه باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا است. او از دوستان نزدیک بنیامین نتانیاهو است. وی همچنین پرونده آمانو که در آن ادعا شده ایران در بمب گذاری مرکز یهودی ها در بوینس آیرس دست داشته است را به نفع اسرائیل به جریان انداخته که باعث خشم امریکایی ها شده است، چرا که به گفته امریکایی ها این مساله می تواند مشکلات پیش بینی نشده و چالش های تازه ای را در سیاست های امریکا در قبال ایران ایجاد کند. به ویژه که به تازگی بر سر پرونده هسته ای با آن به توافق رسیده اند.

ایاد علاوی

از جمله دیگر چهره هایی که در اسناد پاناما نامی از او به میان آمده ایاد علاوی است. افشای این پرونده می تواند نام ایاد علاوی را که این روزها به مهره ای سوخته در عرصه سیاسی عراق تبدیل شده است برای همیشه محو کند. این که نام او بر سر این پرونده زیاد در رسانه ها مطرح نشده به دلیل وجود دست هایی به سود او نیست بلکه می توان گفت او آن قدر ضعیف شده که افشای این سند به مثابه تیر خلاص به حیات سیاسی او است.

اینها همگی ادعاهایی است که مطرح می شود و قطعا هیچ کدام دلیل قاطعی نیستند. تنها فرضیه هایی هستند که می توان گفت بر اساس آنها رد پای سی آی ای در اسناد پاناما را می توان دید. اما آیا واقعا این افشاگری ها کار امریکایی ها بوده است؟ همان طور که نمی توان با قاطعیت گفت کار روس ها یا سازمان های امنیتی دیگر بوده با قاطعیت هم نمی توان گفت کار امریکایی ها بوده است.