دور باطل برای حذف یارانه‌ پر‌درآمد‌ها

سرویس اقتصادی فردا؛ روزنامه آرمان نوشت: کمیسیون تلفیق در حالی یکی از معیارهای حذف یارانه افراد را درآمد 35 میلیون تومانی در سال عنوان کرده که سال قبل پیشنهاد این کمیسیون برای حذف یارانه افراد دارای 2.5 میلیونی در ماه توسط دولت رد شده بود و به نظر می‌رسد تعیین معیارهای حذف یارانه‌بگیران دچار دور باطل شده است. کمیسیون تلفیق مجلس در آخرین روزهای سال 94 مصوبه حذف یارانه نقدی 24 میلیون نفر را تصویب کرد. بر اساس این مصوبه یارانه 6 گروه شامل تجار و صاحبان مشاغل آزاد، نمایندگان مجلس و اعضای هیات علمی، کارکنان دولت و قوای سه‌گانه، مدیران و اعضای هیات مدیره شرکت‌ها، ایرانیان خارج از کشور و کلیه افراد سه دهک بالای درآمدی جامعه حذف خواهد شد. همچنین در این مصوبه آمده که یارانه کلیه اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیشتر از 35 میلیون تومان است، حذف خواهد شد. بر این اساس به نظر می‌رسد یکی از مهمترین معیارهای کمیسیون تلفیق برای حذف یارانه افراد درآمد سالانه 35 میلیون در سال و یا 2 میلیون و 900 هزار تومان در ماه است. اما نکته این است که این اولین باری نیست که کمیسیون تلفیق چنین معیاری را برای حذف یارانه پیشنهاد داده سال گذشته هم معیار درآمدی که مجلس برای حذف یارانه‌ها پیشنهاد داد رد شد اما کمیسیون تلفیق باز هم این معیار را امسال عنوان کرده است. سال گذشته در جریان حذف یارانه‌های نقدی نمایندگان مجلس در ابتدا معیار درآمد ماهانه یک میلیون و 800 هزار تومان در ماه را برای حذف یارانه‌های نقدی عنوان کردند. زمانی که این معیار با مخالفت دولت و دیگر کارشناسان اقتصادی مواجه شد کمیسیون تلفیق به جای تغییر معیار حدف یارانه، سقف درآمدی را به 2.5 میلیون تومان در ماه افزایش داد. اگرچه مجلسی‌ها به شدت از این طرح و معیار دفاع می‌کردند اما رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی توانست با حضور در مجلس این معیار را حذف کند. محمدباقر نوبخت در جلسه کمیسیون تلفیق با اشاره به ناکارامدی این معیار گفته بود: پیشنهادی مطرح شده که خانوارهایی که درآمد آنها از 2.5 میلیون تومان در ماه بیشتر است حذف شوند یعنی اگر در یک خانواده‌ای سرپرست به همراه همسر و یک فرزند مشغول کار باشند، باید حذف شوند، به من بگویید آیا اینها داخل شهر تهران هستند؟ آیا مالک خانه هستند؟ آیا بچه دانشگاه آزادی دارند؟ آیا بیماری صعب‌العلاجی در این خانواده است؟ نوبخت و دیگر کارشناسان اقتصادی معتقد بودند معیار درآمد سرپرست خانوار به تنهایی نمی‌تواند معیار خوبی برای حذف یارانه‌ها باشد. دلیل دیگر آن این بود که درآمد 2.5 میلیون در ماه در کلانشهرها، شهرستان‌ها و یا روستاها یکسان نیست. نوبخت در همان جلسه از رئیس مجلس درخواست کرد که تبصره مذکور به کمیسیون تلفیق باز گردد. وی تاکید کرده بود که «هرچه مجلس بگوید لازم الاجراست، اما معیار مصوب باید قابلیت اجرایی داشته باشد.» پیرو آن بحث، معیار درآمدی برای حذف یارانه نقدی احتمالا به دلیل نداشتن قابلیت اجرایی منتفی شد و کمیسیون تلفیق در این مصوبه بازنگری و آن را منتفی کرد. اما نکته قابل توجه این است که امسال هم کمیسیون تلفیق بار دیگر شرط درآمدی را به عنوان شرطی مهم برای حذف یارانه‌ها قرار داده تنها با این تفاوت که رقم آن از 2.5 میلیون در ماه به 2 میلیون و 900 هزار تومان افزایش یافته است. حال سوال این است که چرا کمیسیون تلفیق موضوعی را تصویب کرده که سال قبل مجبور به بازنگری و حذف آن شد؟ مگر در سال گذشته همه دولتی‌ها و کارشناسان اقتصادی با تاکید بر ناکارآمدی معیار درآمد برای حذف یارانه‌، خواستار حذف این معیار نشدند، پس چه عاملی سبب می‌شود همان مجلس در همان کمیسیون بار دیگر این پیشنهاد تکراری را مطرح کند؟ از طرف دیگر در حالی کمیسیون تلفیق مساله حذف یارانه 6 گروه شغلی و معیار 35 میلیون درآمد سالانه برای حذف یارانه را تصویب کرده که یک منبع آگاه در وزارت رفاه در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: مساله 6 گروه شغلی کاملا منتفی شده و دولت تنها مجوز حذف یارانه 3 دهک بالای درآمدی را از مجلس گرفته است. به نظر می‌رسد مجلس و دولت در مساله حذف یارانه‌ها دچار یک چرخه تکراری شده‌اند. دولت یکبار از نبود بانک‌های اطلاعاتی برای حذف یارانه‌بگیران و شناسایی پردرآمدها گلایه می‌کند و یکبار می‌گوید بانک‌های اطلاعاتی خود را تجهیز کرده و می‌تواند پر درآمدها را شناسایی کند. مجلسی‌ها هم مانند دولت رای به مصوبه‌ای می‌دهند که سال قبل آن را حذف کرده‌اند. اما نکته دیگری هم در این میان وجود دارد و آن این است که در حالی هم مجلس و هم دولت مدام از حذف یارانه دهک‌های بالا و دشواری آن سخن می‌گویند که سوال این است چرا به جای شناسایی دهک‌های بالا و حذف یارانه آنها، دهک‌های پایین شناسایی نمی‌شود؟ به نظر می‌رسد دولت و مجلس دچار یک چرخه تکراری شده‌اند. هر دو مصر به حذف یارانه‌ها هستند اما هر ساله همان مسیرهای تکراری را طی می‌کنند و در نهایت همه این بحث‌ها مانند سال گذشته به حذف یارانه حدود 3 میلیون نفر ختم می‌شود و سال بعد باز همان چرخه تکرار می‌شود.